مصدق پیشرفت جامعه را به قیمت فدا شدن طبقات ضعیف نمی‌خواست
فصل‌های چهارم و پنجم کتاب اقتصاد ایران در دوران دولت ملی نوشتهٔ فرشاد مومنی و بهرام نقش تبریزی، به شرح اجمالی اندیشه‌ها، تجربیات کاری و سیاست‌‌های اقتصادی دکتر مصدق اختصاص دارد. متن زیر برگرفته از این کتاب است:
ازجمله ایراداتی که همواره به دولت ملی گرفته می‌شد، افزایش سرسام‌آور قیمت کالاها بود. اما با بررسی دقیق شاخص قیمت‌ها طی سال‌های زمامداری مصدق و مقایسهٔ آن با سال‌های قبل و بعد از آن، روشن می‌شود که این انتقادات، اغراق‌آمیز و بعضاً بی‌اساس بوده است، زیرا افزایش قیمت‌ها به‌هیچ‌وجه در حدی نبوده است که شایستهٔ این همه جار و جنجال باشد.
البته درخصوص نرخ تورم در دورهٔ مزبور اختلاف نظرهایی وجود دارد که یکی از علل بروز این اختلاف نظرها، اختلاف در انتخاب سال پایه است. منبع اصلی پژوهش در این بخش، کتاب اقتصاد بدون نفت است. انور خامه‌ای در این کتاب ضمن استفاده از اطلاعات منتشرهٔ مرکز آمار ایران در سال ۱۳۵۵ به‌درستی توضیح می‌دهد که آمار مذکور اگر به زیان مصدق تهیه نشده باشد، حداقل بی‌طرفانه است چراکه در سال مذکور، مصدق هنوز مغضوب حکومت وقت بود.
دکتر مصدق همواره به اقشار محروم جامعه توجه داشت و هرگز پیشرفت جامعه را به قیمت فدا شدن طبقات ضعیف نمی‌خواست. ترقی و پیشرفت جامعه از نظر او، زمانی تحقق می‌یافت که همهٔ افراد جامعه در آن سهیم و شریک باشند. هرچند رشد اقتصادی و انجام طرح‌های بزرگ را در کشور راه‌گشا می‌دانست اما در کنار آن، نسبت به غافل‌شدن از زندگی روزمرهٔ قشر آسیب‌پذیر کشور هشدار می‌داد. وی در سال ۱۳۰۵ هنگام بحث در مورد راه‌آهن، لزوم فراهم کردن احتیاجات اولیهٔ زندگی مردم را گوشزد می‌کند: «ما یک پولی در جریان داریم که امروز در دست ملت ایران هست. اگر ما آمدیم گفتیم این را به‌عنوان عایدات قند و چای از تو می‌گیریم، برای این‌که راه‌آهن بسازیم و تا ده سال دیگر که راه‌آهن ساخته شد، تجارت و زراعت و فلاحت ترقی می‌کند و رفت‌وآمد می‌شود و تو فایده خواهی برد، آن وقت جواب خواهد داد که درست است فایده می‌بریم ولی من تا آن‌وقت زنده نیستم که از این راه‌آهن استفاده کنم و این فایده را ببرم، شما اصول زندگی و حیات من را تأمین کنید، بعد راه‌آهن برای من بسازید…»
منبع: ایبنا به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی مدرسهٔ ایرانی اقتصاد نهادی
@EcoReviews
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید