«سلام صبح بخیر، خوش آمدید به بخش «واکنش سریع» برنامه امروز. ساعات پایانی شب گذشته خبری منتشر شد که یکی از مدیران یا اگر مشخصاً بگویم، مدیر مالی وزارت نفت هنگام خروج از کشور با ۲۵ میلیون دلار دستگیر شده است. البته چند دقیقه بعد این خبر تکذیب شد و وزارت نفت در این باره توضیح داد. توضیح اصلی اینکه اصلاً در ساختار وزارت نفت مدیر مالی وجود ندارد و البته توضیح داده شد که در یکی از شرکت‌های زیرمجموعه، فسادی به این مفهوم کشف شده که آن مقدار ارز در یکی از صرافی‌ها راکد مانده و به همین دلیل پیگیری شد.»

این جملات مجری جوان یکی از برنامه‌های صبحگاهی شبکه سوم سیما است. برنامه‌ای که با دعوت از علیرضا زاکانی، نماینده اصولگرای پیشین مجلس و ازجمله سرسخت‌ترین دلواپسان حوزه نفت و دیپلماسی، ۲۰ دقیقه تمام از به اصطلاح «گلِ ساعات پخش تلویزیون» را به طرح انتقادها و مدعیاتِ اثبات‌نشده علیه وزارت نفت و وزیر نفت جمهوری اسلامی اختصاص داد. «واکنشی سریع» از جانب «رسانه ملی» به خبری تکذیب‌شده درخصوص «بازداشت مدیر مالی متخلف» یکی از مهم‌ترین وزارتخانه‌های جمهوری اسلامی، آن هم در شرایطی که این وزارتخانه در اطلاعیه‌ای رسماً اعلام کرده که در ساختار اداری خود، اساساً سمتی با عنوان «مدیر مالی» ندارد.

اما بنابر آنچه احتمالاً مخاطبان نسبتاً پُرشمار این برنامه تلویزیونی دیده‌اند، اینکه وزارت نفت مدیر مالی داشته باشد یا خیر، اهمیتی برای مجری و تهیه‌کنندگان برنامه ندارد، تنها این اهمیت دارد که در ساعات پایانی شب قبل از این شروع برنامه ظاهراً اجتماعی‌شان، خبری علیه وزارت نفت یا بخشی دیگر از دولت در کانال‌های تلگرامی دست به دست شود و آنها در ساعات صبح فردا، سریعاً به آن «واکنش» نشان بدهند. جالب اینکه این «واکنش سریع» هم احیاناً این نیست که مثلاً از مدیران وزارت نفت بخواهند در این رابطه توضیح دهند.

بلکه این واکنش مشخصاً از این قرار است که فردی همچون علیرضا زاکانی که از آخرین سمت رسمی‌اش که نمایندگی مجلس باشد، بیش از ۳ سال می‌گذرد و در این سال‌ها نیز به جز یک فعال سیاسی اصولگرا، سمت و عنوان دیگری نداشته، به سرعت دعوت به عمل بیاورند و بعد هم ۲۰ دقیقه تمام به او تریبون بدهند که یک‌طرفه علیه وزیر نفت و وزارتخانه استراتژیکش، محکمه تشکیل بدهد و همان‌جا، بدون دعوت از متهم و وکلای احتمالی‌اش، حکم صادر کنند که «به اعتقاد من، این ۲۵ میلیون دلار پول خُرد است و بهتر است بگذاریمش کنار!»

صداوسیما طرفِ کیست؟

مجری جوان پس از آن چندجمله‌ای که در ابتدا اشاره شد، بلافاصله می‌گوید: «… اما کلاً این چند وقت، راجع به وزارت نفت صحبت زیاد است. از «آن‌طرف» آقای بیژن نامدار زنگنه، مهندس بیژن نامدار زنگنه زیر فشار هستند به‌دلیل اینکه نمی‌خواهند بابک‌زنجانی‌های جدید درست شود، به‌گفته ایشان و از «این‌سو»، منتقدان معتقدند که ایشان آن‌چنان که باید به وزارت نفت تحرک نمی‌دهد که در دوران تحریم، اشکالی در تامین ارز برای کشور به وجود نیامده و درآمدهای ارزی تا حد ممکن کم نشود.» بعد هم برای معرفی میهمان برنامه‌اش این‌طور ادامه داد: «یکی از نمایندگانی که از خیلی خیلی پیش، راجع‌به وزارت نفت انتقاد داشتند و حتی با شکایت آقای زنگنه، کارشان به دادگاه رسید و البته احکامی هم صادر شد، آقای دکتر «حسین» زاکانی هستند.»

زاکانی کیست؟

منظور آقای مجری البته همان علیرضا زاکانی، نماینده اصولگرای ادوار هفتم، هشتم و نهم بود؛ نماینده‌ای که شاید اوج کار سیاسی و بیشترین تاثیرگذاری‌اش در مسائل کشور به همان آخرین روزهای نمایندگی‌اش در دوره نهم و زمانی بازمی‌گشت که درپی مباحث داغ برجامی آن روزها و ماه‌های تابستان و پاییز ۹۴، بررسی برجام در دستورکار پارلمان قرار گرفت و متعاقباً مجلسی‌ها با تشکیل یک کمیسیون ویژه به این منظور، توافق هسته‌ای را به بحث گذاشتند. کمیسیونی با حضور ۱۵ نماینده عمدتاً اصولگرا که بنابر روال کاری پارلمان، عمری موقتی داشت و زاکانی نیز با رای همفکران پرتعدادش در کمیسیون، بر آن ریاست می‌کرد. هرچند «رییس کمیسیون موقت برجام» حتی نتوانست فضای این کمیسیون را برای همان مدت کوتاه و موقتی به‌نحوی اداره کند و با بی‌طرفی و اتخاذ رویکردی غیرجانبدارانه که از وظایف رییس هر تشکیلاتی در پارلمان است، مجالِ طرح دیدگاه اقلیت موافق را نیز در گزارش نهایی، به‌شکلی فراهم کند که کار به استعفای یک‌سوم از این ۱۵ نماینده نینجامد.

حالا البته چندسالی از آخرین روزهای ریاست موقتِ زاکانی در کمیسیون ویژه برجام مجلس نهم گذشته و دیگر او نه رییس کمیسیونی در پارلمان است، و نه حتی عضوی ساده در میان ۲۹۰ نماینده مجلس. چراکه او با وجود تلاش فراوان و حضور در فهرست انتخاباتی اصولگرایان، با رای مردم، از ورود مجدد به پارلمان و حضور در مجلس دهم بازمانده و در این مدت نیز به جز همان فعالیت‌های حزبی و رسانه‌ای معمول که مطابق انتظار با مشی اصولگرایی و با رویکردی نزدیک به جبهه پایداری دنبال می‌کند، به کار دیگری مشغول نیست و مسوولیتی نیز ندارد.

ژستِ حرفه‌ای، مشیِ آماتور

هرچند این‌طور که پیداست، برای تهیه‌کنندگان این برنامه تلویزیونی، سمت و جایگاه میهمانان‌شان اهمیت ندارد و صرفاً این مهم است که «واکنشی سریع» به اخبار سیاسی نشان بدهند و فراتر از آن، پیامی که به مخاطبان مخابره می‌کنند، کلامی در نقد دولت باشد. حال این نقد، هرچه تند و تیزتر، بهتر.

البته مجری برنامه در ادامه و پیش از آنکه میکروفن را ۲۰ دقیقه تمام برای چهره‌ای که مشخصاً منتقد همیشگی وزارت نفت و وزیر نفت است روشن بگذارد، تاکید کرد که به کرات از مدیران وزارت نفت خواسته شده درصورت تمایل در این برنامه صبحگاهی شرکت کنند اما پاسخی نگرفته‌اند. با این همه اما مجری برنامه چیزی در مورد اینکه این مدعوین نفتی، حتی اگر بنا داشته باشند از تریبون صداوسیما برای دفاع از عملکرد خود استفاده کنند، لااقل بیش از چندساعتِ نیمه‌شب تا بامداد فرصت لازم دارند.

انگار خود مجری و تهیه‌کنندگان برنامه نیز فراموش کرده‌اند که آنچه دستاویز تهیه این برنامه صبحگاهی شده، شایعه‌ای در فضای مجازی بوده که چند دقیقه بعد از سوی وزارت نفت تکذیب شده است. اینکه اساساً چرا باید وزیر نفت مملکت، آن هم در این شرایط خاص کشور و منطقه و جهان و در روزگاری که مسوولان بلندپایه مملکتی از آن با تعابیری همچون «جنگ اقتصادی» و «جنگ نفتی» امریکا علیه ایران یاد می‌کنند، اینچنین هدف تخریب‌های جناحی قرار بگیرد.

ملاقات پایداری با زندانیِ نفتی

هرچند آنچه به عنوان «ملاقات چند نماینده مجلس با بابک زنجانی در زندان» منتشر شد نیز در همین روزهای سخت اقتصادی رخ داده و این‌طور که پیداست، حتی در میان نمایندگان ملت نیز هستند سیاسیونی که برای رویارویی با وزیر نفت، راه‌شان را به زندان هم بازمی‌کنند و با مفسدان نفتی هم‌کلام می‌شوند.

این خبر البته بلافاصله از سوی برخی منابع خبری تکذیب شد و تا پیش از دیروز سندی به‌جز توییت علیرضا رحیمی، عضو اصلاح‌طلب هیات رییسه مجلس نداشت.

اما بنابر اظهارات دیروز محمدعلی پورمختار، عضو اصولگرای کمیسیون قضایی و حقوقی، خبر رحیمی درخصوص ملاقات چند نماینده با بابک زنجانی در زندان صحیح بوده است. همزمان رحیمی نیز در واکنش به ادعای برخی تکذیب‌کنندگان خبر اولیه مبنی بر اینکه اگر هم ملاقاتی با این زندانی نفتی انجام شده، مربوط با سال گذشته (احتمالاً دی‌ماه ۹۷) بوده، به «اعتماد» گفته که هنوز از جزییات ملاقات بی‌اطلاع است اما آنچه در توییت خود گفته، ناظر بر ملاقاتی در بازه زمانی ۳ ماهه اخیر در همین سال جاری بوده است.

اتاق عملیات و ترکش‌های شایعه

جلال میرزایی، عضو اصلاح‌طلب کمیسیون انرژی که ریاست کمیته سیاسی فراکسیون امید را نیز برعهده دارد، با اشاره به طرح اتهامات گاه و بیگاه علیه وزیر نفت، از تشکیل اتاق فکری به این منظور در میان دلواپسان خبر داده و به «اعتماد» گفته است: «از مدت‌ها پیش اتاق عملیاتی علیه زنگنه و برخی دیگر از وزرای روحانی تشکیل شده که به‌خصوص آن بخشی که بر حوزه نفت متمرکز شده، در این ۲ هفته اخیر بسیار فعال شده است.» این نماینده مجلس در تشریح راه و رسم مورد استفاده این اتاق فکر نیز می‌گوید: «یکی از شیوه‌های آنان انتشار شایعات بی‌اساس علیه وزارت نفت است تا با ایجاد تمرکز افکار عمومی بر اخبار منفی در این حوزه، هزینه حفظ زنگنه در کابینه را برای روحانی بالا ببرند و بتوانند در خلأ حمایتی که ایجاد شده، وزارت نفت را زمین‌گیر کنند.»

این نماینده اصلاح‌طلب مجلس انگیزه این اقدامات علیه وزارت نفت را تلاش این جریان سیاسی برای بهره‌برداری شخصی از منافع هنگفت بازار نفت عنوان کرده و معتقد است در این شرایط، وظیفه‌ای خطیر بر دوش روحانی است و بر این اساس، باید با حمایت دوچندان از وزرایش، نقشه مخالفان را نقش بر آب کند.

میرزایی در عین حال با ابراز تعجب و تاسف از همراهی «رسانه ملی» با اتاق فکری که عملاً به تخریب دولت کمر بسته، می‌گوید: «البته صداوسیما در هر شرایط موظف به رعایت بی‌طرفی و انصاف و پرهیز از جانبداری سیاسی و جناحی است اما در شرایط کنونی که کشور عملاً درگیر یک جنگ تمام‌عیار نفتی و اقتصادی شده، دیگر جای هیچ توجیهی نیست.»

در این شرایط اما به نظر می‌رسد آن‌چه دلواپسان نفتی و پایداری‌ها را توجیه می‌کند، آن‌چه باید باشد، نیست و این جریان سیاسی، حتی در این شرایط جنگی نیز توجیهات خود را دارند.