عیسی کلانتری، رئیس سازمان محیط زیست میگوید ادامه کار مدارس طبیعت “غیرقانونی” است. ظرف یکسال گذشته بیش از نیمی از این مدارس تعطیل شده بودند و اکنون رئیس سازمان محیط زیست بدون اعلام قبلی مجوز بقیه مدارس را هم لغو کرده است.
رئیس سازمان محیط زیست درباره علت توقف کار این مدارس گفت مراجع دینی مدارس طبیعت را “غیرشرعی” و وزارت اطلاعات، بنیانگذاران آن را “تودهای” میداند.
به عبارت دیگر، وزارت اطلاعات و سازمان محیط زیست، بنیانگذاران این مدارس را منتسب به حزب توده ایران میخوانند. این حزب چپگرا در سال ۱۳۲۰ تشکیل شد اما از حدود سال ۱۳۶۲ به بعد، فعالیت آن غیرقانونی اعلام شد و صدها تن از اعضای آن بازداشت، شکنجه و در کشتار زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ اعدام شدند.
آقای کلانتری همچنین به نقل از مراجع تقلید گفته مدارس طبیعت “غیرشرعی و ایدئولوژیاش غیردینی است.”
اکنون با اعلام رئیس سازمان محیط زیست دهها “مدرسه طبیعت” که مجوز سازمان محیط زیست را داشتند کار خود را متوقف کردهاند.
مدارس طبیعت چیست؟
نخستین مدارس طبیعت در ایران، به عنوان مراکزی با هدف کمک به دانش آموزان برای یادگیری “مهارتهای زندگی” در اسفند ۱۳۹۲ و به ابتکار شماری از کارشناسان و فعالان محیط زیست و با مجوز سازمان محیط زیست تأسیس شد.
از سال ۱۳۹۳ تا یکسال پیش دستکم ۹۰ مدرسه از این دست در استانهای مختلف ایران تأسیس شد. براساس اعلام سازمان محیط زیست این سازمان تنها تا سال ۱۳۹۶ برای ۵۰ مدرسه مجوز صادر کرد. براساس اعلام این سازمان از دو سال پیش تاکنون هیچ مجوزی از سوی سازمان محیط زیست برای این مدارس صادر نشده است.
کنشگران مدنی و محیط زیست موفقیت و توسعه این مدارس را بخشی از دستاوردهایی میدانند که به دنبال تمرکز بر مسائل محیط زیستی در در دهه ۹۰ شمسی شکل گرفت.
فعالان جامعه مدنی در ایران، این مدارس را بخشی از دستاوردهای خود و تمرکز بیشتر بر مسائل محیط زیستی در دهه ۹۰ میخواندند.
آن طور که پایهگذاران این مدارس میگویند قرار بر آن بود که کودکان از طریق “بازی” و “به طور بیواسطه” در دل طبیعت تجربه کنند و بیاموزند و از پس خود برآیند.
عبدالحسین وهابزاده که از او به عنوان بنیانگذار مدارس طبیعت در ایران یاد میشود در سال ۱۳۸۵ برای کتاب “تنوع زیستی” جایزه مهرگان علم را برده بود. اکنون مشخص نیست که آیا او فردی است که رئیس سازمان محیط زیست به نقل از وزارت اطلاعات وابسته به حزب توده خوانده یا نه.
شماری از متخصصان میگویند در کشوری که با بحرانهای حاد محیط زیستی از جمله مشکل کمبود منابع آب، ریزگرد، تولید گازهای گلخانهای مواجه است، نه کودکان و نه نوجوانان از آموزش در این زمینه برخوردار نیستند.
مجوز مدارس طبیعت را سازمان حفاظت محیط زیست صادر میکرد. این سازمان همچنین بر محتوای آموزشی این مدارس هم نظارت میکرد.
اداره این مدارس، غالبا بر عهده فعالان محیط زیست بود و بخش خصوصی از آن حمایت میکرد.
در اوایل دهه ۹۰ شمسی، سازمان حفاظت از محیط زیست، تفاهمنامهای را با وزارت آموزش و پروزش که در پی آن منشور مدارس جم یا مدارس جامع محیط زیستی به امضا رسید.
افزایش فشار بر محیط زیستیها
روند تعطیلی مدارس مدارس طبیعت از چند ماه پیش آغاز شده بود.
روزنامه شرق اردیبشت ماه امسال در گزارشی نوشته بود “پس از استقرار مدیر جدید سازمان، مجوزهای مدارس طبیعت یکی لغو و تعطیل میشوند”.
بنابر این گزارش، مدرسه کاویکنج مشهد اولین مدرسه طبیعت ایران سال ۹۳ افتتاح شد اما از اواسط سال ۱۳۹۸ لغو مجوز شد.
محسن مشارزاده، مدیر مدرسه کاوی کنج به شرق گفته سازمان محیط زیست بدون اعلام قبلی این مدارس را تعطیل کرده است.
شماری از گردانندگان این مدارس آقای کلانتری را از مخالفان این مدرسه خوانند.
شرق در گزارش خود نوشته بود دولت برای تشکیل این مدارس وامهای صد میلیون تومانی با بازپرداخت ۶۰ ماهه میداده اما مشخص نیست که سرنوشت وامگیرندگان چه خواهد شد.
در دوران ریاست معصومه ابتکار بر سازمان محیط زیست این وزارتخانه، حمایت از سازمانهای مردمنهاد را بخشی از سیاست خود اعلام کرده بود.
معصومه ابتکار از معاونان حسن روحانی بود که به شدت مورد انتقاد اصولگریان قرار داشت.
در دولت دوم، آقای روحانی عیسی کلانتری را به ریاست سازمان محیط زیست برگزید.
عملا در دو سال گذشته فشارهای امنیتی بر فعالان محیط زیست افزایش یافت و شماری از سازمانهای مردمنهاد محدود شدند.
از سال ۱۳۹۶ به بعد، شماری از اعضای این نهادها از جمله اعضای انجمن سبز چیا در کردستان و همچنین موسسه میراث حیات وحش پارسیان هم بازداشت شدند.
بسیاری از این سازمانها بارها مورد تمجید دولت و رسانهها قرار گرفتهبودند.
از: بی بی سی