دکتر ریموند رخشانی
مقاله و فایل صوتی هفتاد و پنجم
با سلام، من ریموند رخشانی هستم و حوزه کارشناسی من مهندسی سیستم هاست، و تخصص علمی من در بکارگیری اندیشه سیستمی برای انتقال فن آوری مدرن و اجرا و پیاده سازی تولید فراورده های نوین می باشد.
در این سلسله از مقالات و فایل های صوتی، کوشش می کنم که علم مدرن را (به زبان فارسی) از پایه به دوستانی که علاقمند هستند، در حد توان، ارائه کنم. از اساتید، پژوهشگران و اندیشمندان عزیز، خواهشمندم که لینک ها را به دوستان و بویژه به جوانان دانش پژوه ما (که اغلب دسترسی نظام مند برای آشنایی با علم مدرن – به زبان فارسی – ندارند) ارسال فرمایند.
لینک همه مقالات و فایل‌های صوتی پیشین در پایان مقاله گذاشته شده است[۱]. در آغاز فایل صوتی هم به چگونگی شکل گیری هر دولت و حکومتی به مثابه برآیند و میانگین مجموعه روابط سالم و ناسالم غالب هر اجتماع می پردازم.
چالش بسیار سخت پیش روی ما: برای تغییری امیدوارانه، بنیادین و خوش بینانه، نیاز به تغییر پندار و کردار خویش، و مبارزه ای همزمان با تمامیت نظام نکبت ولایت فقیه داریم. پاینده باد اعتراض های آزادی طلبانه مردم ایران.
دوستانی هم که در شبکه های اجتماعی حضور دارند، می توانند این مجموعه فایل های صوتی و مقالات “سرشت علم” را از ابتدا از طریق لینک تلگرام زیر با دوستان دیگر شریک شوند. با احترام، ر. رخشانی
(“https://t.me/natureofscience”)
سیستم های[۲] زیست بومی[۳] و قانون پیامد‌های ناخواسته[۴]
گونه ها[۵] هَرگز بصورتِ مُجزا و منفَرد بوجود نیامده اند؛ آنها هَمواره بخشی از هم زیست گاهی از گونه ها و برهم متکی یا دَرهَم وابسته با زیست محیطی فیزیکی بوده اند[۶] که سیستمِ زیست بومی[۷] خوانده می شود[۸]. همه ی سیستم های زیست بومی[۹] شش مشخصه دارند[۱۰].
- هَمه ی آنها مُتکی بر جانداران و پدیده های بی جان هستند[۱۱].
- زیست محیطِ فیزیکی و شیمیایی منجمله سیستمِ آب و هوا[۱۲]، سرشتِ سنگواره ها[۱۳]، ماهیتِ خاک هایِ منطقه ای[۱۴]، دما یا درجه ی حرارت[۱۵] و میزانِ شوری یا نمکین بودن[۱۶] آب های منطقه ای بخشِ بی جان را تعریف می کنند[۱۷].
- همه ی گونه هایی که با سیستمِ زیست بومی خود درهم کنش دارند[۱۸] هم زیست گاه[۱۹] بومیِ ویژه ی خود را شکل می دهند که همیشه میکروبِ ویژه ی خود را نیز دارند و بخشِ جاندار را تعریف می کنند[۲۰].
- همه ی سیستم هایِ زیست بومی[۲۱] نیاز به انرژی دارند که مطابق با قوانینِ ترمودینامیک در درونِ آنها در حرکت است[۲۲].
- جریانِ انرژی در هر سیستمِ زیست بومی شبکه ی غذا[۲۳] خوانده می شود.
- هر ارگانیسمی می باید یا از محیطِ زیست خود و یا با خوردنِ دیگر ارگانیسم ها انرژی جذب کند[۲۴].
- مقوله ی سطوحِ پرورشی یا تراز خوراکی[۲۵] در هر سیستمِ زیست بومی، سلسله مراتبِ تولیدکنندگان و مصرف کنندگان انرژی در آن سیستمِ زیست بومی را تعریف می کند[۲۶].
- اغلب در هر سطحِ پرورشی یا تراز خوراکی[۲۷]، بیشترِ انرژیِ دردسترس بی استفاده می ماند[۲۸].
- اغلب در هر سیستمِ زیست بومی، نسبتِ زیست جرم[۲۹] گیاهان به گیاه خواران به گوشت خواران، حدودا صد (۱۰۰) به ده (۱۰) به یک (۱) است[۳۰].
- همه ی سیستم هایِ زیست بومی مواد را بازیابی[۳۱] می کنند یا باز می چرخانند . اتم ها و ملکول ها دیگربار و دیگربار استفاده می شوند[۳۲].
- هر ارگانیسمی در سیستم هایِ زیست بومی مکانِ ویژه ی بوم زیستانه یِ خود[۳۳] را دارد.
- این مکانِ ویژه برای رویکردی یگانه جهتِ دریافت انرژی و اتم ها از محیطِ زیست خود است[۳۴].
- هر ارگانیسمی در مکانِ بوم زیستانه ی ویژه یِ خود هم برایِ منابع در رقابت است[۳۵].
- در سیستم های پایدارِ زیست بومی مجموعه ی گونه های مختلف[۳۶] تعادل برقرارکننده هستند.[۳۷]
- تغییر در سیستم هایِ زیست بومی از طریقِ معرفی یا از دست رفتنِ هریک از گونه ها تعادلِ سیستم را بهم می ریزد. عدمِ تعادل و ازهم پاشیدگیِ سیستم می تواند تدریجی باشد (تاثیرِ آب و هوا) و یا ناگهانی صورت پذیرد[۳۸].
تغییراتِ سریع و غیرمنتظره در سیستم هایِ زیست بومی به شکل گیریِ بینشِ نوینی[۳۹] در موردِ سیستم هایِ پیچیده تر منجر شده است[۴۰].
این بینش قانونِ پیامد‌های ناخواسته[۴۱] خوانده می شود که می گوید تغییر در بخشی از سیستمی پیچیده[۴۲] اغلب بخش هایِ دیگری از آن سیستم را به نحوی غیرقابل پیش بینی تحتِ تاثیر می گذارد[۴۳]. نمونه ها بی شمارند و بسیار در موردِ پیامد‌های ناخواسته[۴۴] نوشته شده است[۴۵].
نمونه های تغییر در بخشی از سیستم های پیچیده و پیامد‌های ناخواسته آن بسیارند[۴۶].
- از معرفیِ پرندگان در مناطقی (در کارولینایِ جنوبی) که گیاهانِ بومی آن را تغذیه کرده و خاکِ کشاورزیِ منطقه (که از برگ های آن گیاهان کود داده می شد) را از بین برد،
- تا مبارزه ی دولتی در چین با گنجشک ها که باعث ازدیاد بیش از حدِ حشرات و کرم ها و سوسک ها و بیماری ها شد[۴۷]،
- تا خانه سازی در مناطقِ خوش منظره اما از نظرِ طبیعی غیرمسکونی در کالیفرنیای جنوبی که بدلیل گیاهانِ روغنیِ بومی هرساله آتش سوزی دارند[۴۸] و
- تا معرفیِ ماهی های جدیدی در دریاچه ویکتوریا در آفریقا که برخی از ماهی های بومی را خوردند و به ازدیادِ حلزون ها و از بین رفتنِ جلبک ها و بالاخره نابودی همه ی ماهی ها و صنعتِ ماهیگیری انجامید[۴۹]،
- و هزاران نمونه های دیگر در موردِ پیامد‌های ناخواسته نوشته شده اند[۵۰].
در بسیاری موارد اما دلایلِ تغییراتِ جمعیتی چندان آشکار نیستند. از سال های دهه ی ۱۹۸۰ بسیاری دانشمندان متوجه کاهشِ جمعیتِ قورباغه ها شدند و آنرا مستقیماً در ارتباط با تغییراتِ ناخوشایندِ زیست محیطی دانسته اند[۵۱].
- برخی دانشمندانِ محیطِ زیست این تغییرات را بدشگون و نگران کننده می پندارند[۵۲]. آنها محیطِ زیست را شکننده می دانند[۵۳] که دراثرِ بی کفایتی هایِ دولتی[۵۴]، بی تفاوتی هایِ صنایع و ازدیادِ جمعیت هر روزه در خطرِ نابودی است[۵۵].
- برخی دیگر بر این باور اند که محیطِ زیست خود پاسخِ خود را خواهد یافت[۵۶] و اولویتِ امروزی مشکلاتِ انسانی ای است که ربطی به محیطِ زیست ندارند[۵۷].
انسان سیستم هایِ زیست بومی را تغییر می دهد[۵۸]. آنچه برای دانشمندان نگران کننده است ناتوانی در پیش بینیِ صدمات است[۵۹]. با ازدیادِ جمعیتِ بشری[۶۰] تعادلِ میانِ ماده و انرژی در چند شکل برهم می خورد.[۶۱]
- بشر بنحو نابرابری منابعِ آب و غذا[۶۲] را (که برای همه ی موجودات ضروری اند) موردِ استفاده قرار می دهد[۶۳].
- با از بین بردنِ جنگل ها، با شهرسازیِ مدرن، با کشاورزیِ صنعتی و با دیگر فعالیت هایِ مدرن[۶۴]، زیستگاهِ [۶۵]دیگر جانوران[۶۶] بتدریج محو می شود[۶۷].
- انسان همچنین هر روزه جانورانِ بسیاری را نابود کرده[۶۸] و تعادلِ محیطِ زیست را تغییر می دهد[۶۹].
- آلودگی هایِ آب، هوا و خاک[۷۰] هر روزه سیستم هایِ زیست بومی را به فرسایش می کشد.[۷۱]
یکی از راه هایِ شناختِ عملکردِ سیستم های زیست بومی[۷۲]، در کار و تحقیقِ بومی و منطقه ای[۷۳] است.
- یکی از رویکرد‌ها (که در پژوهش های زیست شناسی[۷۴]، مغز[۷۵] و ژنتیک[۷۶] هم مورد استفاده است) در تغییرِ تنها یک متغیر در سیستم هایِ پیچیده است[۷۷]. اما متأسفانه سیستم هایِ زیست بومی بزرگ تر هستند[۷۸] و همه ی بخش ها بیشتر برهم متکی اند[۷۹].
- دیگر راهبرد در طراحیِ مدل های کامپیوتری پیچیده است[۸۰].
سه دَلیلِ متفاوت برای پایستگی یا حفظِ زیست گوناگونی[۸۱] زمین داده شده است[۸۲].
- نخست اینکه همه ی گونه ها در سیستم هایِ زیست بومی به نحوی پیچیده برهم متکی اند[۸۳]. ازدست رفتنِ حتی یکی از گونه ها می تواند تمام سیستم را با پیامد‌هایی غیرقابل پیش بینی و غیرمنتظره مواجه کند[۸۴].
- انسان ها، بدلیلِ وجودِ جانوران دیگر، با آزمایشاتِ علمی بر روی آنها از دارو‌های جدید، غذا‌هایِ نوین و موادِ شیمیایی متفاوت بهره مند شده اند[۸۵]. با ازدست رفتنِ هر گونه ای فرصت هایِ نوین نیز احتمالاً کمتر خواهند بود[۸۶].
- بالاخره حفاظتِ از گونه ها[۸۷] هم از نظرِ اخلاقی و هم از نظرِ زیباشناختی برایِ کره ی زمین بهتر است[۸۸].
————————————–
https://www.linkedin.com/in/raymond-rakhshani-16628a5/detail/recent-activity/shares/
چاپ و انتشار این مقالات و فایل های صوتی بدون ذکر نام نویسنده (ر. رخشانی) و مرجع، و هرگونه استفاده برای مقاصد خصوصی و اهداف انتفاعی بدون گرفتن مجوز از نویسنده اکیدا غیر قانونی است.
Ecosystems
Law of unintended consequences
Starr, Cecie, and Taggart, Ralph, and Evert, Christine. Biology: The Unity and Diversity of Life. Cengage Learning, 2015.
Rifkin, Jeremy. The Green New Deal: Why the Fossil Fuel Civilization Will Collapse by 2028, and the Bold Economic Plan to Save Life on Earth. St. Martin’s Press, 2019.
Interdependent with the ecosystem
Cull, Jane. Living Systems: An Introductory Guide to the Theories of Humberto Maturana and Francisco Varela. Createspace Independent Publishing Company, 2013.
Collard, Sneed, B. and Needham, James. M. Many Biomes, One Earth. Charlesbridge, 2009.
Rakhshani, Raymond. Origins of Modernity. Even Development in the Evolution of Science and Technology. South Carolina: CreateSpace, A Division of Amazon Publishing, 2011.
Davies, Nicola. Many: The Diversity of Life on Earth. Candlewick, 2017.
Miller, Tyler, G. and Spoolman, Scott. Environmental Science. Cengage Learning, 2018.
Marshak, Stephen, and Rauber, Robert. Earth Sciences: The Earth, the Atmosphere, and Space. W. W. Norton & Company, 2017.
Smithsonian DK Nature Guide. Rocks and Minerals. DK, 2012.
Enger, Eldon, and Smith, Bradley. Environmental Science. McGraw-Hill Education, 2018.
salinity
Wright, Richard, T. and Boorse, Dorothy, F. Environmental Science: Toward a Sustainable Future. Pearson, 2016.
Bright, Michael, and Sarosh, Chloe. Life From Above: Epic Stories of the Natural World. Rodale Books, 2019.
Habitat
Withgott, Jay. Environmental Science: Your World, Your Turn. Pearson, 2010.
Ignotofsky, Rachel. The Wondrous Workings of Planet Earth: Understanding Our World and its Ecosystems. Ten Speed Press, 2018.
Cunningham, William, P. and Cunningham, Mary Ann. Environmental Science: A Global Concern. McGraw-Hill Education, 2017.
food web
Friedland, Andrew, and Relyea, Rick. Environmental Science for the AP Course. W. H. Freeman, 2018.
trophic levels
Trophic Levels define the hierarchy of producers and consumers
Garvey, James. E. and Whiles, Matt. Trophic Ecology. CRC Press, 2016.
Cormick, Craig. The Science of Communicating Science. CSIRO Publishing, 2020.
biomass
McDougal, Holt. Holt McDougal Environmental Science: Student Edition 2013. Holt McDougal, 2012.
recycle
Macfarlane, Robert. Underland: A Deep Time Journey. W. W. Norton & Company, 2019.
ecological niche
Dawkins, Richard. Science in the Soul. Penguin Random House Publishers, 2017.
Boykoff, Maxwell. Creative (Climate) Communications: Productive Pathways for Science, Policy and Society. Cambridge University Press, 2019.
diverse species
Lowry, William. Geophysics: A Very Short Introduction. Oxford University Press, Oxford, 2018.
Karr, Susan, and Houtmann, Anne, and Interlandl, Jeneen. Scientific American Environmental Science for a Changing World. W. H. Freeman, 2018.
White, Wayne, A. Biosequestration and Ecological Diversity: Mitigating and Adapting to Climate Change and Environmental Degradation. CRC Press, 2012.
Bulkeley, Harriett, and Newell, Peter. Governing Climate Change (Global Institutions.) Routledge, 2015.
law of unintended consequences
Hu, Ming. Net Zero Energy Building: Predicted and Unintended Consequences. Routledge, 2019.
Stroh, David Peter. Systems Thinking for Social Change: A Practical Guide to Solving Complex Problems, Avoiding Unintended Consequences, and Achieving Lasting Results. Chelsea Green Publishing, 2015.
Mansfield, John. The Nature of Change or the Law of Unintended Consequences: An Introductory Text to Designing Complex Systems and Managing Change. Imperial College Press, 2010.
Mansfield, John. The Nature of Change or the Law of Unintended Consequences: An Introductory Text to Designing Complex Systems and Managing Change. Imperial College Press, 2010.
Ghosh, Asish. Dynamic Systems for Everyone: Understanding How Our World Works. Springer, 2017.
Smil, Vaclav. The Bad Earth: Environmental Degradation in China. Routledge, 2017.
Von Wagtendonk, Jan, W. and Sugihara, Neil, G. and Siephens, Scott, L. and Thode, Andrea, E. and Shaffer, Kevin, E. and Fites-Kaufman, Jo Ann, and Agee, James, K. Fires in California’s Ecosystems. University of California Press, 2018.
Lejju, Julius, B. The Influence of Climate Change and Human-Induced Environmental Degradation on Lake Victoria. OSSREA, 2012.
Wagner, Gernot, and Weitzman, Martin, L. Climate Shock: The Economic Consequence of a Hotter Planet. Princeton University Press, 2016.
Semlitsch, Raymond, D. and Wake, David, B. Amphibian Conservation. Smithsonian Books, 2003.
Smil, Vaclav. Energy and Civilization: A History. MIT Press, 2018.
Gorman, Carolyn, and Gorman, William, D. Our Fragile World: An Introduction to Environmental Illness. Celeta Press, 2013.
McKibben, Bill, and Gore, Al. American Earth: Environmental Writing Since Thoreau. Library of America, 2008.
Journeyman Pictures. Saving the Great Barrier Reef. Prime Video, 2018.
Carson, Austin. Secret Wars: Covert Conflict in International Politics. Princeton University Press, 2018.
Jaccard, Mark. The Citizen’s Guide to Climate Success: Overcoming Myths that Hinder Progress. Cambridge University Press, 2020.
Gertner, Jon. The Ice at the End of the World: An Epic Journey into Greenland’s Buried Past and Our Perilous Future. Random House, 2019.
Abate, Randall, S. Climate Change and the Voiceless: Protecting Future Generations, Wildlife, and Natural Resources. Cambridge University Press, 2019.
Anderson, Barbara, A. World Population Dynamics: An Introduction to Demography. Pearson, 2014.
Ward, P. The End of Evolution: On Mass Extinctions and the Preservation of Biodiversity. New York: Bantam, 1994.
Cleveland, David, A. Balancing on a Planet: The Future of Food and Agriculture. University of California Press, 2013.
Wallace-Wells, David. The Uninhabitable Earth: Life After Warming. The Duggan Books, 2019.
Byrd, Rosaly, and DeMates, Lauren. Sustainability Made Simple: Small Changes for Big Impact. Rowman & littlefield Publishers, 2019.
Habitat
Kalman, Bobbie. The ABCs of Habitats. Crabtree Publishing Company, 2007.
Blackburn, William. The Sustainability Handbook : The Complete Management Guide to Achieving Social, Economic and Environmental Sustainability. Environmental Law Institute, 2015.
Orme, Helen. Habitat Destruction. Bearport Publishing, 2008.
Stern, Marc, J. Social Theory for Environmental Sustainability: A Practical Guide (Techniques in Ecology & Conservation.) Oxford University Press, 2018.
Thurutiath, Geetha. Air and Water Pollution: Environmental Chemistry for Beginners. LAP Lambert Academic Publishing, 2018.
Epstein, Marc, J. Buhovac, Adriana, Rejc. Making Sustainability Work: Best Practices in Managing and Measuring Corporate Social, Environmental and Economic Impacts. Berrett-Koehler Publishers, 2014.
Millennium Ecosystem Assessment. Ecosystems and Human Well-being: Our Human Planet, Summary for Decision-Makers. Island Press, 2005.
regional and local research
Dunn, Rob. Every Living Thing: Man’s Obsessive Quest to Catalog Life, from Nanobacteria to New Monkeys. Harper Perennial, 2010.
Eagleman, David. The Brain: The Story of You. Vintage, 2017.
Wexler, Alice. Mapping Fate: A Memoir of Family, Risk, and Genetic Research. University California Press, 1996.
Mihelcic, James, R. and Zimmerman, Julie, B. Environmental Engineering: Fundamentals, Sustainability, Design. Wiley, 2014.
Taylor, Mark, C. Moment of Complexity. University of Chicago Press, 2003.
LaFollette, Cameron, and Maser, Chris. Sustainability and the Rights of Nature: An Introduction. CRC Press, 2017.
Eckard, Felix. Sustainability: Transformation, Governance, Ethics, Law. Springer, 2019.
biodiversity
Hillty, Jody, A. and Keeley, Annika, T. H. and Liddicker, Jr. William, Z. and Merenlender, Adina, M. Corridor Ecology, Second Edition: Linking Landscapes of Biodiversity Conservation and Climate Adaptation. Island press, 2019.
Herweck Rice, Dona. Teacher Created Materials – Science Reader: Content and Literacy, Interdependence of Living Things. Teacher Created Materials, 2014.
Robertson, Margaret. Sustainability Principles and Practice. Routledge, 2017.
Kremer, Michael, and Glennerster, Rachel. Strong Medicine: Creating Incentives for Pharmaceutical Research on Neglected Diseases. Princeton University Press, 2004.
Guttmann-Bond, Erika. Reinventing Sustainability: How Archaeology Can Save the Planet. Oxbow Books, 2019.
Cherry, Lynn. The Great Kapok Tree: A Tale of the Amazon Rain Forest. HMH Books for Young Readers, 2000.
White, Wayne, A. Biosequestration and Ecological Diversity: Mitigating and Adapting to Climate Change and Environmental Degradation. CRC Press, 2012.
———————————————–
ر. رخشانی[۱]
«آوای عصیان»
صدایِ گام هایِ سردِ عُصیان است.
به اینجا می رسیم از راه اینک
خَستگانی چند،
دامن از تَشویش آورده
چه دردآلود،
دل هامان
خراب، آشفته و نالان
گام ها
عاصی و خواب آلود.
به اینجا می رسیم از راه اینک
مردمانی
دَرد پرور، خاطر آزُرده،
گمان
از نَفس هامان رَخت بسته
قلب ها
ضایع، تَرَک خورده.
نه در قاموسِ رویامان رهایی نقش می بَندَد
نه حتی بَرقِ شَکی می زند
از کور ابرِ ذهن مان بیرون،
خداوندا نَدانَم می رسد
آوایِ این عصیان مان
تا گَرد
تا گَردون؟
صدایِ گام هایِ سَردِ عُصیان است.
—————————-
Rakhshani, R. Selected Poems. Craetespace, An Amazon.com Company, 2014.
——————————————
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید