محاکمه محمد مصدق، نخست‌وزیر پیشین ایران در دادگاه نظامی پس از کودتای ۲۸ مرداد – کپی رایت AP Photo
متن مصاحبه یکی از افسران اطلاعاتی بریتانیا که به تازگی منتشر شده است از نقش برجسته این کشور در کوتای ۲۸ مرداد علیه دولت محمد مصدق، نخست وزیر پیشین ایران حکایت دارد.
مصاحبه نورمان دربی شایر، رئیس دفتر امور ایران در اداره جاسوسی «ام آی سیکس» (MI6) در قبرس در سالگرد کودتای سال ۱۳۳۲ منتشر شده است. او در روایت خود از حوادث آن سال گفته است که بریتانیا موفق شد تا آمریکا را به شرکت در کودتای ۲۸ مرداد در ایران متقاعد کند.
نورمان دربی شایر این مصاحبه را در سال ۱۹۸۵ میلادی با سازندگان مجموعه سریال مستند «پایان امپراطوری» انجام داد اما از مصاحبه او به طور مستقیم استفاده نشد زیرا این افسر اطلاعاتی بریتانیا تمایلی به حضور مقابل دوربین نداشت.
از مصاحبه نورمان دربی شایر در تهیه مستند «کودتای ۵۳» که قرار است روز چهارشنبه پخش شود استفاده شده است.
نورمان دربی شایر در سال ۱۹۹۳ از دنیا رفت. متن مصاحبه او را روز دوشنبه آرشیو امنیت ملی در دانشگاه جورج واشنگتن آمریکا منتشر کرد.
دولت بریتانیا به طور رسمی به نقش آفرینی خود در کودتای ۲۸ مرداد اذعان نکرده است هرچند گمانه زنی های زیادی طی دهه های گذشته در این باره صورت گرفته بود.
نورمان دربی شایر در این مصاحبه به نقش اشرف پهلوی، خواهر دوقلوی محمدرضا شاه در متقاعد کردن پهلوی دوم به انجام کودتا اشاره کرده است. او همچنین هزینه کوتای ۲۸ مرداد را «۷۰۰ هزار پوند» عنوان کرده است.
از کودتای ۲۸ مرداد به عنوان یکی از تاثیرگذارترین حوادث ایران معاصر یاد می شود. برخی بر این باور هستند که این کودتا زمینه ساز انقلابی بود که ربع قرن بعد در ایران روی داد و منجر به قدرت رسیدن روح الله خمینی شد. از سوی دیگر کودتای ۲۸ مرداد پس از ۶۷ سال همچنان بر روابط ایران و آمریکا سایه انداخته است.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید