همکاران و دوستانش او را به «تلاش برای برابری‌خواهی» و «اعتدال در دیدگاه» می‌شناختند؛ روزنامه‌نگاری که جزو پیشگامان در حوزه حقوق زنان و برابری جنسیتی به شمار می‌رفت و سال‌ها در ماهنامه تخصصی «زنان» به انتشار گزارش‌ها و مقاله‌های درخشان برای انعکاس تبعیض‌های جنسیتی علیه زنان پرداخت.
صحبت از «رزا افتخاری» است؛ روزنامه‌نگار باسابقه ایرانی در حوزه مسایل زنان و فمنیسم که روز ۲۹ تیر ۱۴۰۰ در سن ۶۰ سالگی و به علت ابتلا به بیماری سرطان در امریکا فوت کرد.
او سال‌ها در ایران، معاون سردبیر و مدیر اجرایی ماهنامه زنان بود؛ مجله‌ای که از معدود مجلات اختصاصی زنان در تاریخ مطبوعات ایران به شمار می‌رفت و به مدت ۱۶ سال، از بهمن۱۳۷۰ تا دی ۱۳۸۶، با ۱۵۲ شماره در ایران منتشر شده است.
در دورانی که در ایران واژه فمینیسم بار منفی داشت و در بعضی از آیین‌نامه‌های دولتی نیز رواج آن نهی شده بود، مسوولان ماهنامه زنان این مجله را «تنها ماهنامه فمینیستی ایران» می‌خواندند.
رزا افتخاری پس از ترک ایران و مهاجرت به کشور امریکا نیز دست از فعالیت‌های روزنامه‌نگاری و پژوهش در حوزه زنان نکشید و در این کشور نشریه الکترونیکی «زن‌نگار» را راه‌اندازی کرد. هم‌چنین تاسیس «مدرسه آنلاین روزنامه‌نگاری» و ترجمه مقاله‌های حوزه فمینیسم به زبان فارسی از دیگر فعالیت‌های او طی سال‌های اخیر بود.
«رویا کریمی مجد»، روزنامه‌نگار و از همکاران رزا افتخاری با بیان این که در سال‌های آغاز به کار روزنامه‌نگاری در ایران، در مجله زنان با رزا افتخاری آشنا شده است، به «خبرنگاری جرم نیست» می‌گوید: «درس‌های زیادی از رزا آموختم. او از منظم‌ترین و دقیق‌ترین انسان‌هایی بود که تا به حال ملاقات کرده‌ام. اولین فمنیستی بود که از نزدیک ملاقاتش کردم و خصوصیت بارزش، داشتن اعتدال و منطق در حوزه حقوق زنان بود. علاوه بر فعالیت‌های روزنامه‌نگاری و تحقیقاتی، تمام فعالیت‌های روزمره‌اش نیز در جهت رسیدن به برابری حقوق زنان و مردان بود و هیچ‌گاه در این حوزه نگاهی تند و پرخاشگرانه علیه جنس مخالف نداشت.»
رویا کریمی مجد اضافه می‌کند: «تصور کنید، حدود ۳۰ سال قبل، در آن فضای جامعه ایران حتی صحبت از فمنیسم هم سخت بود، چه برسد به فعالیت‌های روزنامه‌نگاری و پژوهشی در این زمینه. پس کارهای رزا افتخاری و سایر همکارانش در ماهنامه زنان برای روشن‌گری و افزایش آگاهی زنان نسبت به حقوق خود بسیار ارزشمند بودند. در دهه ۷۰ که روشن‌فکری دینی تازه مطرح شده بود، رزا افتخاری از نخستین روزنامه‌نگارانی بود که این تفکر را نقد کرد و خواستار شفاف شدن جایگاه زنان در آن تفکر شد. او پس از خروج از ایران و تاسیس مجموعه زن‌نگار، کمک بسیاری به فعالان حوزه زنان برای دست‌یابی به منابع ارزشمند خارجی انجام داد و حالا فقدان او، به معنی از دست دادن یک پشتوانه و منبع آماری خوب برای دیگر فعالان حوزه زنان و روزنامه‌نگاران ایرانی است. او تولیدکننده اندیشه فمینیستی سالم برای زنان بود.»
«آسیه امینی»، روزنامه‌نگار و پژوهش‌گر نیز «نگاه انسانی» و «شوق به زندگی» را از بارزترین خصوصیات رزا افتخاری عنوان می‌کند.
او به «خبرنگاری جرم نیست» می‌گوید: «از ویژگی‌های اصلی رزا برای من این بود که در عین این که روی مسایل جنسیتی بسیار حساس بود، به مسایل مختلف در حوزه زنان بسیار انسانی نگاه می‌کرد و به دنبال برابری حقوق بود، نه اثبات برتری. رزا افتخاری علاوه بر یک همکار ارزشمند، برای همه دوستی خوب، حمایت‌گر و راهنما هم به شمار می‌رفت که تمام اندوخته‌اش را بی‌منت در اختیار دیگران قرار می‌داد. او سرشار از شوق زندگی بود و علی‌رغم جنگیدن با سختی‌های زندگی و بیماری، اطرافیانش را تشویق به شاد بودن می‌کرد؛ مثلا امروز عکسی را از او دیدم که در عین ناامیدی پزشکان از درمانش و رها کردن شیمی‌درمانی، به ناخن‌هایش لاک خوش‌رنگی زده و مرتب و زیبا جلوی دوربین قرار گرفته بود.»
آسیمه امینی با بیان این که خودش نیز با بیماری سختی دست و پنجه نرم کرده است و می‌داند که حفظ روحیه در آن شرایط جسمانی چه قدر سخت است، ادامه می‌دهد: «رزا افتخاری تا لحظه آخر تسلیم نشد. این به معنای سانتیمانتالیسم نیست بلکه نشان دهنده توجه فرد به جزییات زندگی و حفظ اصول شخصی است. در دوره‌ای که فمینیسم هیچ جایگاهی در مطبوعات ایران نداشت، او و شهلا شرکت پیشرو شدند و نسلی از ایران را مدیون خود کردند. رزا افتخاری مسایلی که برای دیگران حاشیه‌ای بودند را به متن اصلی آورد و نبودش بسیار دردناک است.»
«حسین قاضیان»، جامعه‌شناس و پژوهش‌گر که بیش از هشت سال در ماهنامه زنان با رزا افتخاری همکار بود، به «خبرنگاری جرم نیست» می گوید شخصیت قدرتمند و توانا در رزا افتخاری باعث می‌شد همگان را تحت تاثیر قرار دهد.
او گفت: «معمولا آن زمان آدم‌ها انتظار نداشتند که زن‌ها را در قامت مدیری قدرتمند با توانایی حرفه‌ای بالا ببینید اما رزا افتخاری این خصوصیت را داشت و روابط شخصی و دوستانه‌اش را نیز هیچ‌گاه با کارش مخلوط نمی‌کرد. در کارش بسیار سخت‌گیر بود، به تک‌تک واژه‌ها و کلمه‌ها اهمیت می‌داد و روی ویرایش گزارش‌ها بسیار حساس بود. سال‌هایی که در ماهنامه زنان افتخار همکاری با ایشان را داشتم، برایم سال‌های خیلی خوبی بودند و دوران رشد و درخشش مجله را می‌گذراندیم.»
«نیلوفر رستمی»، روزنامه‌نگار حوزه اجتماعی و زنان که طی سال‌های اخیر در همسایگی رزا افتخاری در واشنگتن امریکا زندگی می‌کرد و حالا دوستی صمیمی را از دست داده است، می‌گوید: «آن‌قدر زن تاثیرگذار و باجذبه‌ای بود که حالا فوتش برای ما شوکه کننده است. رفیق و همدمم بود و از فعالیت‌هایش طی چند دهه در حوزه زنان و فمنیسم بسیار آموختم. او از کار کردن مقابل دوربین و حضور در شبکه‌های اجتماعی بیزار بود و علاقه داشت تا بیشتر به پژوهش‌های ریشه‌ای و گزارش‌های تحقیقی مشغول باشد.رزا یکی از تاثیرگذارترین زنان زندگی من است؛ زنی معتقد به برابری حقوق زن و مرد.
ایران وایر
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید