مجموعه‌ای از آجرهای لعاب‌دار بوکان با قدمت دو هزار و ۷۰۰ سال که از سوییس به ایران بازگردانده شدند، در موزه ملی ایران به نمایش درآمدند.

این آجرهای لعاب‌دار که شامل ۵۱ قطعه آجر لعاب‌دار مانایی از منطقه «قلایچی» بوکان در جنوب آذربایجان غربی است، آذرماه ۱۳۹۹ به موزه ملی ایران بازگردانده شدند.

در دهه ۶۰ شمسی، خانواده‌ای به شکل غیرقانونی و قاچاق این آجر‌ها را از ایران خارج کرد. آن‌ها در یک انبار کالا در سوییس نگهداری می‌شدند.

 ۵

آجر‌های بازگشتی بوکان از سوییس در موزه ملی به نمایش درآمد

بر اساس گزارش روزنامه همشهری، جان کرتیس، مسئول بخش خاورمیانه موزه بریتانیا، از نخستین افرادی بود که از وجود این آجر‌ها در انباری در منطقه کیاسو سوییس مطلع شد. کرتیس به درخواست «مالک ایرانی» این آجرها برای دیدن این گنجینه به کیاسو در نزدیک مرز سوییس با ایتالیا رفت و آنجا به فروشنده ایرانی درباره غیرقانونی بودن فروش آن‌ها هشدار داد.

این گنجینه تا سال ۲۰۰۸ در انبار نگهداری می‌شد تا اینکه مالک انبار اجازه توقیف آن‌ها را از دولت سوییس گرفت و این‌گونه بود که هویت تاریخی و ارزشمند آجرها برای مقام‌های سوییسی هم فاش شد.

به گفته او، «اگر شخم زدن کشاورز بوکانی در میانه‌های دهه ۱۹۷۰ نبود، شاید هرگز کسی نمی‌دانست در آن منطقه استان آذربایجان غربی در دو هزار و ۷۰۰ سال پیش چنین تمدنی وجود داشته است».

به اعتقاد کریس، «نقش بستن شکل‌هایی چون شیر و گاو بال‌دار با سر انسان، پرندگان شکاری، چهره‌های افسانه‌ای و اسطوره‌ای و گوزن و دیگر حیوان‌ها نشان می‌دهد ساکنان قلایچی احتمالا هنرمندانی چیره‌دست بوده‌اند».

بر اساس برخی گزارش‌ها، تاکنون حدود ۴۰۰ آجر لعاب‌دار در منطقه قلایچی کشف شده که نشان‌دهنده اهمیت بالای تاریخی این منطقه است.

تپه قلایچی که در شهرستان بوکان در جنوب آذربایجان‌غربی واقع شده، زمانی خاستگاه تمدن مانایی در شمال‌غرب ایران، نزدیک مرز عراق بود، اما تا پیش از پیدایش آجرهای تزیین‌شده و لعاب‌دار، کمتر کسی از ماجرای آن و ارزش آجرها خبر داشت.