درس خارج فقه «مجتبی خامنه‌ای» حداقل از سال ۱۳۸۸ شروع شده و از همان زمان اعتراضاتی را در بین مراجع تقلید به دنبال داشت. اینک اما انتشار لینک ثبت نام در درس او پس از هشدار موسوی درباره موروثی شدن رهبری و برکناری حسین طائب معنای دیگری یافته و شاید نوعی دهن کجی به هشدارها در اینباره است.
***
هدف از انتشار خبر ثبت نام در کلاس مجتبی خامنه‌ای چیست؟
سال ۱۳۸۸ و در اوج شعارها علیه مجتبی خامنه‌ای سایت «جهان‌نیوز» از برگزاری کلاس‌های خارج فقه مجتبی خامنه‌ای و ناراحتی مراجع تقلید از این اقدام خبر داد.
به گفته این سایت، برخی مراجع تقلید گفته بودند که او از موقعیت پدر خود، «سوء استفاده می‌کند وگرنه در حد تدریس درس سطح خارج نیست.»
جهان‌نیوز همچنین نوشته بود که مراجع تقلید به برگزاری این کلاس‌ها در دفتر رهبری در قم ایراد وارد می‌کنند.
پس از انتشار لینک ثبت نام کلاس خارج مجتبی خامنه‌ای نیز برخی نوشتند که شاگردان او نیز مانند شاگردان درس خارج رهبر جمهوری اسلامی مورد بررسی‌های امنیتی قرار می‌گیرند. مکان تدریس او نیز در خیابان «صفاییه» قم قرار دارد و مانند دیگر دفاتر رهبر جمهوری اسلامی حفاظت امنیتی می‌شود.
جهان‌نیوز نوشته بود که مجتبی خامنه‌ای از علنی شدن و تبلیغاتی کردن درس خارج خود دوری کرده و دیگران را هم از علنی کردن این بحث بر حذر داشته است. اینک اما، گویا سیاست تغییر کرده و تصمیم بر تبلیغ برای درس خارج او است.
تبلیغ درس خارج مجتبی خامنه‌ای پس از هشدار «میرحسین موسوی» و حمایت کروبی از این هشدار معنای خاصی یافته و شاید بتوان آن را دهن‌کجی به این هشدار نیز دانست.
نوشته میرحسین موسوی در حالی منتشر شده است که برخی برکناری «حسین طائب» از ریاست سازمان اطلاعات سپاه پاسداران را به معنای منتفی شدن پروژه جانشینی مجتبی خامنه‌ای دانسته بودند. با این حال، پیش از انتشار پیام موسوی نیز برخی چهره‌ها، از جمله «علی مطهری» نیز به بهانه ایام محرم، نسبت به موروثی شدن حکومت هشدار داده بودند.
مقایسه حسن خمینی و مجتبی خامنه‌ای
جهان‌نیوز از این‌که مراجع تقلید به درس خارج «حسن خمینی» اعتراض نکرده و تنها به درس خارج مجتبی خامنه‌ای اعتراض می‌کنند انتقاد کرده بود.
حسن خمینی نیز بر اساس گزارش‌ها درس خارج خود را از سال ۸۷ آغاز کرده است. در سال‌های گذشته نیز استفاده از عنوان آیت‌الله برای او انتقادهایی داشته است.
فایل صوتی و پاورپوینت درس خارج حسن خمینی در وب‌سایت او منتشر شده اما فایل صوتی کلاس خارج مجتبی خامنه‌ای در فضای عمومی منتشر نشده است. بر خلاف مراجع تقلید فایل صوتی درس خارج خود رهبر جمهوری اسلامی نیز منتشر نمی شود.
در همین حال «محسن کدیور» نوشته بود که پس از ۲۵ سال از گذشت درس خارج رهبر جمهوری اسلامی متن صوتی این دروس برخلاف دیگر مدرّسان حوزه در وب‌سایت او در دسترس نیست و تقریرات دو بخش از کتاب جهاد و بخشی از کتاب قصاص در پایگاه‌های اطلاع‌رسانی رهبری نصب شده و از ۱۵ سال قبل (به‌جز مواعظ اخلاقی اول درس) «چیزی از افاضات فقهی ایشان منتشر نشده است.»
این عدم انتشار فایل صوتی درس‌های خارج فقه را می‌توان ناشی از ترس خامنه‌ای و فرزندش از قضاوت درباره جایگاه حوزوی آنان دانست.
استادان مجتبی خامنه‌ای چه کسانی بودند؟
در تبلیغات سیاسی گفته شده که فرزندان رهبر جمهوری اسلامی شاگرد آیت‌الله «موسی شبیری زنجانی» هستند اما جزییات تحصیل آن‌ها مشخص نشده است.
آیت‌الله موسی شبیری زنجانی مانند استاد خود آیت‌الله «خویی» به ولایت فقیه اعتقادی ندارد و در عین حال از حکومت نیز انتقاد نمی‌کند. او در سال‌های اخیر به وساطت برای آزادی چهره‌های سیاسی شهرت داشته که از جمله آنان «احمد منتظری» و «علی شکوری‌راد» بوده است.
مصطفی و مجتبی خامنه‌ای در مدرسه «علوی» درس خوانده‌اند و سپس وارد حوزه شده و در مدارس «شهید مطهری» و مدرسه علمیه «آیت‌الله مجتهدی» در تهران درس خوانده‌اند.
پس از فوت «ملا محمد علی مجتهد»، معروف به «مجتهدی تهرانی» نیز نقل‌قولی از رهبر جمهوری اسلامی منتشر شد که گفته بود: «اگر مدرسه علمیه ایشان نبود متحیر بودم فرزندانم را به کجا بفرستم.»
فشار سیاسی برای اجتهاد مجتبی خامنه‌ای
سال ۱۳۸۹، «رسول جعفریان»، رئیس پیشین کتابخانه مجلس در سفرنامه حج خود نوشته بود که شایع شده «مرتضی مقتدایی»، رئیس وقت حوزه‌های علمیه قم و برخی افراد دیگر «به خانه مراجع رفته‌اند تا اجازه اجتهاد آقای مجتبی خامنه‌ای را بگیرند».
سایت «جرس» نیز نوشته بود که این افراد به بیوت مراجع تقلیدی چون «لطف‌الله صافی گلپایگانی»، «حسین وحید خراسانی»، موسی شبیری زنجانی و «عبدالله جوادی آملی» مراجعه کردند و در این میان، آیت‌الله وحید خراسانی از پذیرش آن‌ها خودداری کرد و سایر مراجع تقلید نیز پس از ملاقات با این هیات، از صدور گواهی اجتهاد سید مجتبی خامنه‌ای اجتناب کردند.
در همان سال نامه‌هایی نیز در فضای مجازی منتشر شد که در آن اعلام شده بود هدف از سفر خامنه‌ای به قم، گرفتن اجازه اجتهاد برای فرزندش است.
روالی که درباره مرجعیت خود آیت‌الله خامنه‌ای نیز سابقه داشته است.
محسن کدیور، پژوهش‌گر دینی، نیز همان سال در یادداشتی نوشت که جانشینان احتمالی خامنه‌ای از جمله فرزندش نیز چند صباحی است تدریس خارج فقه را آغاز کرده‌اند تا واجد شرایط مندرج در قانون اساسی قلمداد شوند.»
او تاکید کرده بود که زمامداری جانشین رهبری (چه پسرش، چه شاگرد و مریدان وفادارش) ادامه «ولایت فساق مؤمنین» یا «ولایت جائر» است و به زبان دیگر «حکومت اقتدارطلب انتخاباتی» نامیده می‌شود، حکومتی یکه‌سالار و خودکامه که هیچ انتخاباتی مقدرات اصلی آن را تغییر نمی‌دهد.
عنوان آیت‌الله برای مجتبی خامنه‌ای
به جز موضوع درس خارج مجتبی خامنه‌ای استفاده از عنوان آیت‌الله برای او نیز بازتاب داشته است. موضوعی که شاید در فضای حوزه عادی باشد اما معمولا معنای سیاسی پیدا می‌کند چرا که عناوین روحانیون پس از انقلاب ۱۳۵۷ و به‌خصوص در دوره رهبری آیت‌الله خامنه‌ای، تابع موضوعات سیاسی نیز شده است.
در عرف، روحانیون معمولی با عنوان «حجت‌الاسلام»، روحانیونی که تحصیلات و جایگاه بیشتری در حوزه دارند و در دوره خارج فقه و اصول پیشرفته باشند، حجت‌الاسلام والمسلمین و روحانیونی که دروس خارج فقه طولانی‌مدت داشته‌اند، «آیت‌الله» خوانده می‌شوند. «آیت‌الله العظمی» نیز برای مراجع تقلید شاخص به کار می‌رود.
به گفته «حسن فرشتیان»، حقوق‌دان و دین‌پژوه، این القاب، عرفی هستند و پیش از انقلاب ۵۷ سواد حوزوی، جایگاه اجتماعی و سن، سه موضوع تاثیرگذار برای استفاده از این لقب‌ها بودند و پس از انقلاب نیز موضوعات سیاسی به این سه موضوع اضافه شده‌اند.
در ساختار سنتی حوزه اما طلاب برجسته پس از مشارکت در دروس خارج فقه و اصول اساتید خویش و در روند تبادل و بحث و نظر فقهی و اصولی به اجتهاد می‌رسند.
همچنین مراجع تقلید در گذشته به شاگردانی که سال‌ها آن‌ها را می‌شناختند و به این نتیجه رسیده بودند که به استقلال در صدور فتوای دینی و به تعبیری اجتهاد رسیده‌اند، اجازه اجتهاد می‌دادند.
ساختار اجتهاد در حوزه بر اساس امتحان گرفتن نبوده و شبیه دوره‌های تخصصی پزشکی بوده است که افراد پس از دو یا سه سال کار عملی در بیمارستان، مدرک خود را می‌گیرند و نه بر اساس امتحان. در حوزه‌ها نیز طلاب برجسته پس از مشارکت در دروس خارج فقه و اصول اساتید خویش و در روند تبادل و بحث و نظر فقهی و اصولی به اجتهاد می‌رسند.
اینک اما اکثر اتفاقات حوزه نیز در فضای سیاسی معنای دیگری پیدا می کنند به خصوص وقتی که موضوع جانشینی رهبر جمهوری اسلامی نیز مطرح باشد.
«حسن یوسفی اشکوری»، محقق و دین‌پژوه نیز گفته بود که مجتبی خامنه‌ای از نظر دانش فقهی وضعیتی شبیه به رییسی را دارد و رهبر شدن او نیز به علل و عوامل پیچیده‌ای سیاسی بستگی دارد نه موضوعات حوزوی.
با این حال در تبلیغات سیاسی حکومت نیز بر روی اجازه اجتهاد به مجتبی خامنه‌ای مانوری داده نشده و مشخص نیست که کدام مراجع به او اجازه اجتهاد داده‌اند.
از: ایران وایر
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید