خبرگزاری هرانا – آنچه در پی می‌آید گزارش ماهانه و اجمالی از وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره زمانی مهر ماه ۱۴۰۱ است که به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران تهیه شده است، این گزارش با توجه به حجم محدود آن و نیز به دلیل عدم اجازه فعالیت گروه‌های مستقل مدافع حقوق بشر در ایران نمی‌تواند بازتاب بی نقص وضعیت حقوق بشر در ایران باشد.

لازم به یادآوری است بخش آمار این تشکل به‌صورت سالانه گزارش مفصل‌‌تر خود را به اشکال آماری و تحلیلی از وضعیت حقوق بشر در ایران منتشر می‌کند.

خلاصه آنچه گذشت:

اخبار نقض حقوق بشر در مهر ماه ۱۴۰۱، با قریب به ۲۵ مورد اعدام، محکومیت‌های متعدد، احضارها، نقض گسترده حقوق زندانیان، نقض پایدار آزادی بیان و موارد دیگری که در استان‌های مختلف رخ داد، همراه بود. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی گردآوری شده که صحت آن‌ها به احراز رسیده است.

اعدام

مهر ماه با قریب به ۲۵ مورد اعدام همچنان بازگو کننده نقض حق حیات در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران است. بنا بر گزارش نهادهای بین‌المللی، ایران به تناسب سرانه جمعیت و میزان اعدام، رتبه نخست اعدام شهروندان خود در دنیا را دارد. از مهمترین رویداد ها در این باره می‌توان به اجرای حکم اعدام کیومرث پروانه و حسن حجتی در زندان قزوین اشاره کرد. این دو نفر حدود ۲ سال پیش بازداشت و در یک پرونده مشترک از بابت اتهام «تجاوز به عنف» توسط مراجع قضایی به اعدام محکوم شدند. حکم آنها بلافاصله در دیوان عالی کشور نیز تایید شد.

در ماه سپری شده، حکم اعدام هابیل حسین‌ زهی، قاسم شه بخش و مرتضی براهویی در زندان زاهدان، هاشم محمودزاده، یوسف علی چالانی، عباس فتحعلیان و حیدر رمضانی در زندان عادل آباد شیراز، آصف شیبک، سعید شیبک، رمضان مزارزهی وعوض بیلرانی در زندان وکیل آباد مشهد، رضا قره‌ لو، علی‌ محمد سعیدی و صادق افکنده در زندان های نیشابور و زنجان، حامد دهقان منگابادی در زندان لنگرود قم و سه زندانی در زندان ساری به اجرا درآمد.

گفتنی است، عباس دریس، از بازداشت شدگان اعتراضات آبان ۹۸، از بابت اتهام «محاربه» توسط شعبه اول دادگاه انقلاب ماهشهر، به اعدام محکوم شد.

به علاوه، یک متهم در تهران از بابت اتهام سه فقره “زنای به عنف” به اعدام محکوم شد. در آذر سال گذشته رئیس پلیس تهران از بازداشت این متهم و خواهرش خبر داد که در خانه خود سه دختر را حبس کرده و مورد سو استفاده جنسی قرار داده بودند. وی در بخش دیگری از پرونده به قتل یکی از دختران با ضربات پیچ گوشتی متهم است.

افزون بر این، یک متهم به قتل در دادگاه کیفری یک خراسان رضوی به دو بار اعدام در ملاعام محکوم شد.

بیش از ۷۵ درصد اعدام های صورت گرفته در ایران توسط دولت یا نهاد قضایی اطلاع رسانی نمی‌شوند که نهادهای حقوق بشری اصطلاحا آن را اعدام “مخفیانه” می‌خوانند.

آزادی اندیشه و بیان

مهسا (ژینا) امینی، زن جوان ۲۲ ساله اهل سقز که به تهران سفر کرده بود روز سه شنبه ۲۲ شهریور ۱۴۰۱، در ایستگاه متروی حقانی تهران، به بهانه حجاب نامناسب توسط ماموران پلیس امنیت اخلاقی بازداشت و به بازداشتگاه این نهاد موسوم به وزرا منتقل شد. کوتاه مدتی پس از بازداشت، پیکر نیمه جان وی در حالی که با سطح هوشیاری درجه ۳ به کما رفته بود به بخش مراقبت های ویژه بیمارستان کسری منتقل شد. اعتراضات شهروندان به این رخداد از زمان فوت مهسا امینی، مقابل بیمارستان کسری در خیابان آرژانتین تهران آغاز شد و علیرغم فشار نهادهای امنیتی پس از خاکسپاری او در گورستان آیچی سقز، شکل خیابانی به خود گرفت تا جایی که نهایتا، بیست روز اول اعتراضات سراسری در ۳۱ استان، ۱۰۵ شهر و ۶۸ دانشگاه بزرگ کشور را حدفاصل ۲۶ شهریور ۱۴۰۱ تا ۱۳ مهر ۱۴۰۱ رقم زد. علاوه بر ۲۲۶ حضور گسترده خیابانی، ۶۸ دانشگاه برای ۷۶ مرتبه در محوطه دانشگاه ها اعتراض کردند.

شهرهایی که معترضان در بیست روز نخست اعتراض در خیابانهای آن حاضر شدند به شرح ذیل توسط هرانا راستی آزمایی شده است: سقز، سنندج، تهران، مشهد، کرج، دیواندره، بانه، پاوه، رشت، دهگلان، تکاب، اصفهان، مریوان، بیجار، قروه، مهاباد، یزد، بوکان، کامیاران، تبریز، همدان، اراک، کرمانشاه، ایلام، یاسوج، قم، قزوین، بندرعباس، رفسنجان، ساری، ارومیه، کیش، بیرجند، کرمان، سبزوار، شیراز، خرم‌ آباد، زنجان، آبدانان، نقده، آمل، گرگان، پیرانشهر، سمنان، منجیل، سردشت، اسلام‌آباد غرب، اردبیل، گنبد کاووس، ورامین، تالش، تنکابن، زرین شهر، زاهدان، قشم، دهلران، بابل، نورآباد، سرابله، بوشهر، مرودشت، اشنویه، ساوه، شیروان، قائم‌ شهر، گرمسار، بابلسر، لاهیجان، اهواز، کاشان، رودسر، قوچان، پاکدشت، بندر انزلی، شهریار، لنگرود، رضوانشهر، شهرکرد، کاشمر، ملکان، دهدشت، شاهرود، نیشابور، محمودآباد، هشتگرد، فولادشهر، پرند، فردیس، کوهدشت، الوند، شاهین شهر، فومن، قائن، ری، بوشهر، چابهار، زرین‌دشت، نجف آباد، دزفول، برازجان، آبادان، شهر قدس، اسلامشهر، جهرم، دامغان. اختلال در اینترنت و شبکه ارتباطات سیار از نخستین روزهای اعتراضات اخیر روئیت شد.

شهرهای سقز، سنندج، تهران، مهاباد، اهواز، بانه، بوکان، کرمانشاه، قزوین، اراک، مشهد، مریوان، پاوه، بیجار، قروه، کامیاران، دهگلان، سروآباد، دیواندره، ارومیه، رشت، شاهین شهر، کرج، پیرانشهر، سردشت، شیراز، چابهار، شاهین دژ، تکاب، ربط، اشنویه، لنگرود و املش بیشترین موارد قطع ارتباطات را تا تاریخ ۸ مهرماه تجربه کردند.

گزارشات متعددی وجود دارد که نشان می دهد در شماری از شهرهای کشور، سرعت اینترنت از ۱۲ ظهر تا ۴ عصر با کاهش سرعت رو به رو شده و پس از آن از ۴ عصر تا ساعت ۱۲ شب محدودیت ها و کاهش سرعت اینترنت خانگی دو چندان شده و اینترنت تلفن همراه نیز کاملا قطع شده است. در این ماه نیز پلتفرم هایی چون اینستاگرام، واتس اپ، اسکایپ، اپ استور، گوگل پلی، کلش آوکلنز، لینکدین و وایبر فیلتر شدند.

وبسایت تجارت‌نیوز نیز روز دوشنبه ۴ مهرماه، در گزارشی ضمن بررسی پیامدهای اقتصادی ناشی از قطع اینترنت در ایران بیان داشت که تنها به دلیل عدم دسترسی به اینستاگرام، زندگی حدود ۱۰ میلیون نفر از ایرانیان با خطر مواجه می‌شود. با این حال، عیسی زارع پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از برقراری فیلترهای جدید تا زمانی نامعلوم خبر داد.

شرکت فرانسوی یوتل‌ست روز ۱۴ مهرماه در بیانیه ای اعلام کرد جمهوری اسلامی ایران از ۱۰ روز قبل روی دو ماهواره آن پارازیت می‌فرستد.

روزنامه نگاران و اصحاب رسانه دیگر گروهی بودند که به هدف ممانعت از اطلاع رسانی توسط نهادهای امنیتی-انتظامی بازداشت شدند. کمیته حمایت از روزنامه نگاران لیستی را در خصوص افرادی که در اطلاع رسانی به عنوان روزنامه نگار رسمی، غیررسمی یا بلاگر مشارکت داشته اند را منتشر کرد.

هرانا در گزارش زن، زندگی، آزادی، هویت ۵۶۳ تن از شهروندان بازداشت شده،۵۷ مورد بازداشت فله ای فاقد مشخصات و ۱۲۳ دانشجو را ارائه کرده است.

به علاوه، در مهر ماه، گلرخ ایرایی، پیام باستانی پاریزی، مجید دری، سعید شیخ، امیر امیرقلی، آیت الله عبدالحمید معصومی تهرانی، صبا شعردوست و میلاد فدایی اصل، اسعد مفتاحی و پیمان سالم و محمد زارع فومنی در تهران، زهرا زارع سراجی در ورامین، مهدی شکی مشهدی، عابد توانچه و لاله محمدی در مشهد و رشت، ۱۰ گرداننده صفحه اینستاگرامی در گنبدکاووس، ۹۶ شهروند در یاسوج، بهبهان و زاهدان، کیومرث واعظی، علی حسن شمایلی و حکیم شفایی در سنقر و ساری، سعید ایلخانی در ملکان، اسرا بیگ محمدی در دیواندره، محمد شکری، هاوری میری، دیاکو خسروانجم و وفا فرزین در مهاباد، ماندانا صادقی و رضا محمدی در آبادان، نگین محمودی، روژین دولتی و رویا دولتی در پاوه، یک شهروند آلمانی در اردبیل، نیک یوسفی در، سعید هلیچی در اهواز، میترا خیری، زینب خیری، سفسفو خیری، سبیه خیری، وحید خیری، لیلی فاضلی و زهره فاضلی در ایلام و فرخنده آشوری در شیراز بازداشت شدند.

همینطور، روز سه شنبه ۱۹ مهر، مدیر هنرستان دخترانه «آیت الله خامنه ای» در کرج، به دلیل عدم تحویل تصاویر دوربین های مداربسته به نیروهای امنیتی، در محل کار خود بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد.

گفتنی است، در ماه سپری شده محکومیت های متعددی صورت گرفت که از این تعداد می توان به محکومیت مجید برزگر به یک سال حبس تعزیری، محمد ابوالحسنی به ۴ سال حبس تعزیری، نرگس محمدی به ۱۵ ماه حبس تعزیری و سایر مجازات‌های تکمیلی از جمله معرفی ماهانه به فراجا به مدت ۲سال، ممنوعیت خروج از کشور به مدت ۲ سال، منع عضویت در احزاب، دستجات و گروه‌های سیاسی به مدت ۲ سال و پاکسازی مناطق از زباله در مناطق خالی سکنه با هماهنگی شهرداری یکی از شهرستان‌ها تحت نظارت حراست آن مرجع به مدت ۳ ماه روزی ۴ ساعت، مصطفی تاجزاده، به ۸ سال حبس تعزیری و مجتبی میرطهماسب به یک‌ سال حبس تعلیقی و پرداخت ۱۵ میلیون تومان جزای نقدی و سایر مجازات های تکمیلی اشاره کرد.

گفتنی است، در پی شکایت اداره کل زندان های استان تهران، فریبا اسدی، شکیلا منفرد، صبا کردافشاری، فروغ تقی پور، پرستو معینی، راحله احمدی، زهرا صفایی، عالیه مطلب زاده، نرگس محمدی، مرضیه فارسی، فرشته السادات محمدی، اعظم خضری جوادی (نسرین جوادی)، نرگس ادیبی و اسرین درکاله، با گشایش پرونده ای مشترک در شعبه ۳ بازپرسی دادسرای اوین مواجه شدند. این پرونده به بهانه درخواست این زندانیان مبنی بر اعزام به مراجع قضایی بدون استفاده از دستبند و پابند در زمان انتقال، برای آنها تشکیل شده است.

همچنین، شروین حاجی پور، خواننده ایرانی، توسط شعبه ۱۱ بازپرسی دادسرای ساری تفهیم اتهام شد. علاوه بر این، وی به مدت ۶ ماه ممنوع الخروج شده است.

افزون بر این، علی پروین، سهیلا سپیده‌ دم و میلاد امیری دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تبریز، در پی حضور در اعتراضات سراسری کشور، با دریافت ابلاغیه‌ های جداگانه به مدت یک ماه از حضور در محیط های آموزشی، پژوهشی و رفاهی تا تشکیل شورای انضباطی محروم شدند.

طبق قانون، قاضی نباید کسی را احضار یا جلب کند، مگر آن که دلایل کافی داشته باشد. اگرچه ممکن است کسی که در مظان اتهام قرار گرفته است، پس از پایان دادرسی، تبرئه شود، اما همین زدن برچسب اتهام به دیگری باید دلیل داشته باشد. قاضی در صورت سهل‌انگاری در این مورد، خود مشمول محکومیت انتظامی می‌شود. اما در این حیطه معیارهای مراجع قضایی ایران متناقض با موازین حقوق بشری است.

از این قرار، مسعود نیکخواه به اداره اطلاعات مریوان، اسرا بیگ محمدی به اطلاعات سپاه دیواندره، محمد طاهری خرم به اداره اطلاعات کرج و الهه محمدی به اداره اطلاعات تهران احضار شدند.

گفتنی است، شنو مارابی، شهروند اهل کامیاران جهت اجرای حکم ۶ ماه حبس تعزیری، به شعبه اجرای احکام کیفری دادسرای عمومی و انقلاب کامیاران احضار شد.

در مهرماه، منازل گلرخ ایرایی، پیام باستانی پاریزی، عفاف عبادی و حمید خلیلاوی، مهدی خواص صفت و صدیقه مرادی، مجید دری، سعدان احمدنژاد، غلامرضا منوچهری و رزیتا موتمنی، نوید سیدعلی اکبر، زهرا زارع سراجی، آیت الله عبدالحمید معصومی و محمدمحسن نداف مورد تفتیش ماموران امنیتی قرار گرفت.

همینطور، مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران به همراه ۱۹ سازمان‌ های حقوق بشری، طی نامه ای مشترک به رییس جمهور آمریکا، خواستار مقابله بیشتر با سرکوب اعتراضات مردمی در ایران توسط مقامات این کشور شدند.

از سویی دیگر، در این ماه، نشست مشترک مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران و اندیشکده شورای آتلانتیک در مقر این سازمان، در شهر واشنگتن آمریکا برگزار شد. این نشست با موضوع “افزایش سرکوب ها در سراسر ایران” با خوش آمدگویی ویلیام اف. وکسلر، مدیر ارشد مرکز رفیق حریری و برنامه‌های خاورمیانه شورای آتلانتیک آغاز شد.

زندان

در این ماه، شب شنبه ۲۳مهرماه، زندان اوین بعنوان شناخته شده ترین زندان کشور، آتش گرفت. با گذشت زمان اطلاعات جدیدی از اتفاقات رخ داده در این زندان منتشر شده است. شماری از زندانیان از اوین خارج شدند که اطلاعاتی در خصوص انتقال تعدادی از آنان به زندان رجایی شهر به دست هرانا رسیده است. تعدادی از زندانیان هم که مورد هدف گلوله ساچمه ای و گلوله جنگی قرار گرفتند، بدون درمان به بند بازگردانده شدند. و یک روز بعد از آتسشوزی، آب و گاز اندرزگاه (بند) ۸ و بند زنان زندان اوین قطع بوده و غذای زندانیان توزیع نشده است. بنا بر اعلام منابع رسمی در این رویداد، ۸ زندانی جان باختند و ۶۱ زندانی دیگر مجروح شدند.

همینطور، شماری از زندانیانی که به دنبال رخدادهای روز شنبه ۲۳ مهرماه زندان اوین، به زندان رجایی شهر کرج منتقل شده بودند، در شرایط نامناسبی از جمله عدم دریافت خدمات درمانی مناسب، عدم صدور کارت تلفن و عابر بانک و بهره مند نبودن از امکان هواخوری، به سر می برند.

در ضمن، در مهر ماه، در پی درگیری در زندان لاکان رشت دستکم ۱۲ زندانی جان خود را از دست دادند.

در ضمن، بدیع خاضعی، شهروند بهائی ساکن بندرعباس که در مهرماه در تهران بازداشت و به زندان اوین منتقل شده بود پس از وقوع رخدادهای اخیر در زندان اوین هیچ تماسی با خانواده خود نداشته است و پیگیری های خانواده و آشنایان در خصوص آخرین وضعیت آقای خاضعی بی نتیجه بوده است.

همینطور، خسرو رهنما، زندانی سیاسی سابق، به دلیل اجبار به پوشیدن لباس زندان و استفاده از دستبند و پابند در زمان انتقال، از حضور در دادسرای اوین امتناع کرد.

همچنین، در تاریخ ۲ مهرماه، یک شهروند در دزفول به نام حمیدرضا محمدپور توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد و علیرغم پیگیری خانواده از وضعیت و محل نگهداری وی اطلاعی به دست نیامده است.

به علاوه، یلدا معیری و سعیده محمدی به زندان قرچک ورامین و رضا خندان مهابادی، رضا نوروزی، ماهان جلال دوست و مهدی نقوی به زندان رجایی شهر کرج منتقل شدند.

به جز این، یک منبع مطلع در خصوص آخرین وضعیت خانم یلدا معیری به هرانا گفت: “خانم معیری به دلیل پیامی که اخیرا در زمان بازداشت منتشر کرده بود، محروم از تلفن شده است.”

در ضمن، صبا کردافشاری، فعال مدنی محبوس در زندان اوین از برقراری تماس تلفنی با خانواده خود محروم و کارت تلفن وی ضبط شده است.

از طرفی، جعفر شریفی شهروند بازداشتی در زندان قزوین روز یکشنبه ۲۴ مهر به یکی از سلول های انفرادی این زندان منتقل شده است.

برخی زندانیان در دوران بازداشت و یا حبس خود در کنار مشکلات هر روزه زندان به ناچار برای شنیده شدن دادخواهی‌شان دست به اعتصاب غذا می‌زنند.

در مهر ماه، زهرا محمدی و ژینا مدرس گرجی در کانون اصلاح و تربیت سنندج، جعفر شریفی در زندان قزوین، کیومرث واعظی در زندان دیزل آباد کرمانشاه، صالح ملاعباسی در بازداشتگاه اداره اطلاعات تبریز و حمید جعفری در زندان یزدل کاشان دست به اعتصاب غذا زدند.

از طرفی، گلرخ ایرایی در ، لیلا میرغفاری، آیت الله عبدالحمید معصومی تهرانی و بابک خاتمی و رز برجاس در مکانی نامعلوم، ندا ناجی در زندان اوین، جعفر شریفی در زندان قزوین، آرش زمانی فراهانی، ارمغان ذبیحی مقدم و سیروس ذبیحی در زندان اوین و بازداشتگاه اداره اطلاعات مشهد، صالح ملاعباسی در بازداشتگاه اداره اطلاعات تبریز و کرم الله سلیمانی در یکی از بازداشتگاه های امنیتی گچساران در بازداشت و بلاتکلیفی بسر میبرند.

در ضمن، خانواده غلامرضا منوچهری و رزیتا موتمنی، زوج ساکن در شهرستان یزد، علیرغم گذشت دو هفته از زمان بازداشت از وضعیت آنان بی‌ خبر هستند و عدم پاسخگویی نهادهای امنیتی باعث افزایش نگرانی آنها شده است.

همچنین، عنایت الله نعیمی، شهروند بهائی ساکن اصفهان علیرغم گذشت بیش از سه هفته از زمان دستگیری در زندان دستگرد اصفهان در بازداشت بسر می‌برد. بی خبری از وضعیت این شهروند، به افزایش نگرانی خانواده و نزدیکان وی منجر شده است.

گفتنی است، کاوه و یاشار دارالشفا علیرغم نگهداری، هر چند موقت در زندان رجایی شهر کرج از ملاقات با خانواده خود محروم مانده اند. مسئولان زندان رجایی شهر کرج نیز در قبال پیگیری خانواده از خود سلب مسئولیت میکنند.

از سوی دیگر، یک منبع مطلع تعداد زندانیانی که از بند ۸ زندان اوین به زندان رجایی شهر کرج منتقل شده اند را “۴۲ تن” عنوان کرد و گفت: این زندانیان هم اکنون در بند قرنطینه زندان بسر می برند. زندانیانی که در جریان وقوع آتش سوزی زندان اوین دچار جراحاتی شده بودند، کماکان از دریافت خدمات درمانی محروم هستند. همچنین کارت تلفن و کارت عابر بانک برای زندانیان منتقل شده به این زندان، صادر نشده است. آنها از داشتن هواخوری نیز محروم هستند. منبع مطلع افزود: “قرار بود مسئولان زندان رجایی شهر، تمامی زندانیان مذکور را به سالن ۱۲ بند ۴ منتقل کنند که در پی اعمال فشار دستگاه های امنیتی منتفی شد. در حال حاضر تصمیم مسئولان زندان بر این است که زندانیان را بدون توجه به

اصل رعایت تفکیک جرائم، به بند ۵ زندان رجایی شهر که محل نگهداری زندانیان جرائم عمومی است، منتقل کنند؛ بندی که ظرفیت گنجایش این تعداد زندانی را نداشته و فاقد استاندارد های لازم است.”

حق درمان و رسیدگی پزشکی همواره از مهم‌ترین موارد نقض حقوق زندانیان در ایران به شمار می‌رود.

از این قرار، گلرخ ایرایی در، زهره داوری، عطاالله ظفر و ۶۱ زندانی مجروح در زندان اوین، کامیار حبیبی در زندان قزلحصار کرج، شورش اسلام ساکانی در زندان ارومیه، کیومرث واعظی در زندان دیزل آباد کرمانشاه، غلامرضا منوچهری و رزیتا موتمنی در مکانی نامعلوم، عنایت الله نعیمی در زندان دستگرد اصفهان و مهرناز عمرزهی در بازداشتگاه زاهدان از دریافت خدمات درمانی محروم بودند.

با وجود خطرهای موجود، محرومیت زندانیان عقیدتی و سیاسی از اعزام به مرخصی به وفور گزارش شده است که از مهمترین آنها میتوان به زهره داوری در زندان اوین و کامیار حبیبی در زندان قزلحصار کرج اشاره کرد.

اقلیت های ملی و مذهبی

اتنیک ها در مهر ماه نیز زیر فشار فزاینده بازداشت‌ها و احضارها بودند.

در این ماه، وزارت امور خارجه اتریش روز پنجشنبه ۲۸ مهرماه، در بیانیه‌ ای از بازداشت یک شهروند تبعه این کشور در ایران خبر داد و عنوان کرد، مقامات ایرانی بازداشت این شهروند را در این کشور تایید کرده و مدعی شده اند دستگیری وی به اعتراضات مردمی در ایران مرتبط نیست.

لازم به ذکر است، فریبا عموئی بنابی، فرشته حسین زاده، هوشنگ نقی زاده، میکائیل قلی پور، علیرضا قاسم زاد، صمد رضائی الله لو، سعید گل محمدی، ناصر خوشبخت قوشچی و هادی خوشبخت قوشچی، فعالین ترک (آذربایجانی)، به دادسرای عمومی و انقلاب ارومیه احضار شدند.

همینطور، یک کودک پسر در تبریز به دلیل مخالفت اداره ثبت احوال این شهرستان با نام انتخابی “سادای” به معنی “مرد محترم”، از داشتن شناسنامه محروم مانده است.

اعمال فشار و تهدید اقلیت‌های مذهبی در این ماه نیز ادامه داشت.

در این ماه، بدیع خاضعی، آرش زمانی فراهانی، ارمغان ذبیحی مقدم و سیروس ذبیحی مقدم، پیام ولی و سپهر ضیائی، عنایت الله نعیمی و آیدا راستی در مشهد، کرج، تهران و اصفهان بازداشت شدند.

در ماهی که سپری شد، منازل پیام ولی و سپهر ضیائی و عنایت الله نعیمی مورد تفتیش نیروهای امنیتی قرارگرفت.

گفتنی است، پریسا روحی زادگان، شهروند بهائی روز دوشنبه ۱۸ مهر، جهت اجرای حکم ۲ سال حبس در منزل شخصی خود واقع در شیراز بازداشت و به بند قرنطیه زندان عادل آباد منتقل شد.

حقوق کودک

هرانا در گزارش زن، زندگی، آزادی؛ اسامی کودکان قربانی در اعتراضات شهریور ۱۴۰۱ را منتشر کرد. از جمله اسامی می توان به این موارد اشاره کرد: زکریا خیال (۱۶ ساله)، امین معروفی (۱۶ ساله)، امیرعلی فولادی (۱۶ ساله)، پارسا رضادوست (۱۷ ساله)، سیاوش محمودی (۱۶ ساله)، نیکا شاکرمی (۱۷ ساله)، سارینا اسماعیل زاده (۱۶ ساله)، سامر هاشمزهی (۱۶ ساله)، امیرحسین بساطی (۱۵ ساله)، محمدرضا سروری (۱۴ ساله)، علی مظفری سالانقوچ (۱۷ ساله)، سدیس کشانی (۱۴ ساله)، جواد پوشه (۱۲ ساله)، جابر شیروزهی (۱۲ ساله)، امیرمهدی فرخی پور (۱۷ ساله)، احسان علیبازی (۱۶ ساله)، امید صفرزهی (۱۷ ساله)، نیما شفق دوست (۱۶ ساله)

در مهرماه، یک زن جوان ۲۷ ساله به همراه نوزاد ۱۰ ماهه خود در حصارک کرج، با انگیزه ناموسی در مقابل دو فرزند دیگر خود، توسط همسرش به قتل رسید. متهم به قتل هم اکنون در بازداشت بسر میبرد.

در ماهی که گذشت، خبری مبنی بر تجاوز به یک دختر ۱۵ ساله توسط فرمانده نیروی انتظامی چابهار در شبکه های اجتماعی منتشر شده است. عبدالغفار نقشبندی، امام جمعه شهر راسک ضمن تایید این خبر، خواستار رسیدگی به این واقعه شد. که در پی تایید این خبر، وی طی تماسی تلفنی به اطلاعات سپاه چابهار احضار شد.

همینطور، یک منبع مطلع در خصوص اعتراضات شهروندان اردبیل در روز چهارشنبه ۲۰ مهر به هرانا گفت: “روز چهارشنبه راهپیمایی حکومتی دانش آموزان که بدون اجازه والدین برنامه ریزی شده بود، در چهارراه شریعتی اردبیل با شعارهای اعتراضی دانش آموزان همراه شد. نیروهای امنیتی اقدام به ضرب و شتم دانش آموزان معترض کردند و شهروندان نیز با نیروهای امنیتی درگیر شدند. در این میان شماری از دانش آموزان مصدوم شدند که دو تن از آنان به دلیل شدت جراحات وارده در بیمارستان بستری هستند. همچنین تعدادی هم پس از مداوا، از بیمارستان به اداره اطلاعات اردبیل منتقل شدند. همکاری معاونین تعدادی از مدارس از جمله مدرسه شاهد موجب بازداشت دستکم ۳۵ دانش آموز دختر شد. این دانش آموزان پس از بازداشت به اداره اطلاعات اردبیل منتقل شدند و از سرنوشت آنان اطلاعی در دست نیست. گفته می شود یک دانش آموز دختر به نام اسرا پناهی در پی ضرب و شتم نیروهای امنیتی جان خود را از دست داده است.”

همچنین، روز چهارشنبه ۲۰ مهرماه، یک دانش آموز در دبیرستان احسان بخش رشت به نام ایلیا آتشکار، توسط نیروهای امنیتی همراه با ضرب و شتم بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد.

گفتنی است، ماندانا نعمتی دانش آموز پایه یازدهم در مدرسه فرقانی کرج، به دلیل شعارنویسی در حمایت از اعتراضات سراسری، به همراه مادرش توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد.

در ضمن، روز چهارشنبه ۲۰ مهرماه، یک دانش آموز ۱۷ ساله در جریان اعتراضات سراسری در تبریز توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد.

به علاوه، آرمین خیری در آبدانان، شایان مردوخی در کامیاران، متین میهن‌خواه و امین خالقی در اشنویه بازداشت شدند.

زنان

در ماهی که گذشت، یک زن جوان ۲۷ ساله به همراه نوزاد ۱۰ ماهه خود در حصارک کرج، با انگیزه ناموسی در مقابل دو فرزند دیگر خود، توسط همسرش به قتل رسید. متهم به قتل هم اکنون در بازداشت بسر میبرد.

در ضمن، رئیس کل دادگستری کردستان از صدور کیفرخواست پرونده متهم به قتل شلیر رسولی در شهرستان مریوان خبر داد. اواسط شهریورماه شلیر رسولی به دلیل تلاش مردی جهت تجاوز به او، خود را از پنجره خانه به پایین پرتاب کرد و به دلیل شدت جراحات جان خود را از دست داد.

همینطور، روز پنجشنبه ۷ مهر، یک زن جوان معترض در یکی از میادین یاسوج، در اقدامی اعتراضی، موهای سر خود را تراشید. پس از این اقدام، نیروهای امنیتی با اعمال خشونت و شلیک گلوله، این زن را بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل کردند.

کارگران و اصناف

گفتنی است در مهرماه، در جریان اعتراضات سراسری، دوازده تن از کارگران پروژه ای مشغول در سایت یک پتروشیمی بوشهر، در عسلویه بازداشت شدند.

در ضمن، یدی بهاری، فعال کارگری روز سه شنبه ۱۲ مهر، توسط شعبه ۲ بازپرسی دادسرای دماوند جهت اجرای حکم حبس احضار و راهی زندان شد. وی پیشتر به ۶ سال حبس محکوم شده بود.

افزون بر این، محمد ایران نژاد، مرتضی صیدی و نصرالله امیرلو به شعبه ۱۰۱ دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان قدس احضار شدند.

همچنین، روز دوشنبه ۲۵ مهر، یکی از کارگران پیمانکاری شاغل در کارخانه ایران تایر مهدی شهر سمنان به دلیل عدم دریافت مطالبات خود، اقدام به خودسوزی کرد. سه نفر از همکاران این کارگر که سعی در نجات وی داشتند نیز دچار سوختگی شدند.

به علاوه، روز سه شنبه ۲۶ مهر، یک کارگر شاغل در کارخانه میلگرد سیرجان حدید در محل کار خود خودکشی کرده و جانش را از دست داد.

همینطور، رسول بداقی، بازرس کانون صنفی معلمان و عضو شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان به شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران، لطیف روزیخواه و علی حاجی، از اعضای هیئت مدیره کانون صنفی فرهنگیان آذربایجان شرقی به شعبه ۲ دادیاری جلفا و زهرا عزیزی، محمدرضا بهزادپور و حسین رشیدی از فعالین صنفی معلمان‌ کرمان به پلیس امنیت کرمان احضار شدند.

همچنین، جلسه دادگاه رسیدگی به اتهامات محمد حبیبی، سخنگوی کانون صنفی معلمان و جعفر ابراهیمی، فعال صنفی معلمان روز چهارشنبه ۲۰ مهرماه، در دادسرای اوین برگزار شد.

گفتنی است، اسکندر لطفی و مسعود نیکخواه، از اعضای انجمن صنفی معلمان در مریوان و بهرام یعقوبی، فعال صنفی معلمان در تبریز بازداشت شدند.

در ضمن، در این ماه، کسبه و بازاریان در شهرهای تهران، شیراز، اشنویه، سنندج، مهاباد، بوکان، سقز، ارومیه، سردشت، پیرانشهر،‌ مریوان و کرمانشاه در حمایت از اعتراضات مردمی دست به اعتصاب زدند.

خشونت نظامی و قضایی و امنیت شهروندان

هرانا اطلاعات مربوط به کشته شدگان بیست روز اول اعتراضات را به سه دسته تقسیم کرده است. دسته نخست ۲۰۰ فردی هستند که خبرگزاری هرانا اطلاعات هویتی آنان را به شکل های مختلف دریافت کرده است. تاکنون راستی آزمایی کشته شدن ۳۱ تن از افراد این لیست توسط هرانا بصورت مستقیم انجام و تایید شده. دسته دوم آمارهای فاقد اسامی و جزییات و دسته سوم کشته شدگان نظامی-امنیتی هستند.

گفتنی است، استاندار سیستان و بلوچستان از جان باختن ۱۹ تن و زخمی شدن ۲۰ تن دیگر در اعتراضات سراسری روز جمعه ۸ مهرماه مردم زاهدان خبر داد. وی همچنین گفت که فرمانده اطلاعات سپاه سیستان و بلوچستان نیز در این اعتراضات کشته شده است. با این حال منابع محلی شمار کشته شدگان اعتراضات روز گذشته در زاهدان را بیش از این تعداد عنوان کرده اند.

کولبری، شغلی کاذب و مشقت بار است که مردم مناطق مرزی در پی فقدان فرصت های شغلی به آن روی می آورند و سالانه ده ها تن در مواجهه با خطرات طبیعی و یا در پی شلیک نیروهای مرزبانی کشته و‌ یا زخمی می شوند.

در ماهی که سپری شد، سامان زارعی و میکائیل تالانه و شهرام واصلی در مناطق مرزی بانه و پیرانشهر بر اثر شلیک مستقیم نیروهای نظامی کشته شدند.

گفتنی است، یک جوان ۲۰ ساله به نام علی بنی اسد، ۲۰ ساله ساکن اهواز که به ظن نگهداری سلاح توسط نیروهای اداره اطلاعات این شهر بازداشت شده بود در محل بازداشتگاه این نهاد، در شرایطی پر ابهام جان باخت.

بنابر اعلام فرمانده انتظامی شهرستان دهلران، بر اثر انفجار شی بجا مانده از دوران جنگ ایران و عراق در حیاط یک منزل مسکونی واقع در شهرستان دهلران، ۲ نفر از جمله یک کودک کشته و ۲ تن دیگر زخمی شدند.

از سوی دیگر، چهار شهروند در یکی از باغ ها در منطقه تویشه آبادان، به دلیل شرکت در یک مهمانی خصوصی توسط پلیس بازداشت شدند. همچنین باغ مذکور نیز توسط پلیس اماکن پلمب شد.

۱– گزارشاتی که توجهات زیادی به خود جلب کرد

در این بخش سعی شده به گزارش‌هایی از نقض حقوق بشر در مهرماه که با حساسیت و توجه بیشتری از سوی افکار عمومی مواجه شدند، اشاره شود. بدیهی است که این توجه بیشتر، الزاماً به معنی شاخص بودن این دسته از گزارش‌ها به لحاظ حجم نقض حقوق بشر در ایران نیست.

از مهم‌ترین اخبار که در این ماه بازتاب بسیار گسترده‌ای در کشور داشت، می توان به اعتراضات سراسری در ایران، آتش سوزی و درگیری در زندان اوین، کشته شدن ۸ زندانی و مجروح شدن ۶۱ زندانی دیگر در پی این رویداد، عدم توزیع غذا و عدم رسیدگی پزشکی و ادامه اعتراضات در زندان اوین، محرومیت از تماس صبا کردافشاری در زندان اوین، پرونده سازی در زندان و محکومیت نرگس محمدی، بازداشت گلرخ ایرایی، مونا برزوئی، شروین حاجی پور، نیک یوسفی، بازداشت خشن زنی در یاسوج، پس از تراشیدن اعتراضی موهایش و کشته شدن دستکم ۱۲ زندانی در زندان لاکان رشت اشاره کرد.

۲– گزارشاتی که علی‌رغم اهمیت با بی‌توجهی روبرو شدند

در مقابل بخش قبل، بسیاری از گزارش‌های حقوق بشری، اساساً با کم توجهی و بعضاً بی‌توجهی رسانه‌ها و افراد فعال در شبکه‌های اجتماعی که به هر ترتیب تشکیل‌دهنده‌ی قسمتی از افکار عمومی هستند روبه‌رو شدند. گفتنی است این نوع کم‌توجهی‌های بعضاً غیر تعمدی یا بعضاً تبعیضات هدفمند، زمینه بیشتری از تداوم و گسترش نقض حقوق بشر را فراهم می‌آورد.

از مهم‌ترین خبرها که در این ماه با بی توجهی رسانه ها و مردم روبرو شدند، میتوان به جان باختن یک شهروند در بازداشتگاه اداره اطلاعات اهواز، خودسوزی یک کارگر کارخانه ایران تایر و خودکشی یک کارگر در محل کار خود در سیرجان اشاره کرد.