انستیتو مطالعات استراتژیک افغانستان روز سه‌شنبه ۲ خرداد اعلام کرد که چهارمین دور جایزه صلح ابن‌سینا را که از طرف این سازمان به افراد و سازمان‌های مدافع حقوق بشر اهدا می‌شود، در سال ۲۰۲۳ به نهادهای یهودی تعلق می‌گیرد که در ایجاد مسیرهای بشردوستانه انتقال امن افراد در معرض خطر نقش موثری داشتند.

در بیانیه انستیتو مطالعات استراتژیک افغانستان آمده است که نهادهای یهودی در کنار سایر نهادهای محلی و بین‌المللی، در سال ۲۰۲۱ به اسکان مجدد پناهجویان از افغانستان در سراسر جهان کمک کردند.

هم‌زمان با آغاز خروج نیروهای ناتو از افغانستان به رهبری آمریکا در آوریل  ۲۰۲۱، طالبان به سمت مرکز شهرهای افغانستان پیشروی کردند. در ۱۵ اوت همان سال، اشرف غنی از افغانستان فرار کرد و قدرت به دست طالبان افتاد و هزاران نفر از افغان‌های درخطر به کمک دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی به مکان‌های امن منتقل شدند. در این میان، چندین نهاد یهودی مستقر در آمریکا نیز به کمک افغان‌های در معرض خطر شتافتند و اکنون جایزه صلح ابن‌سینا به این نهادهای غیردولتی تعلق گرفته است.

«جایزه بین‌المللی صلح ابن‌سینا: همکاری فرهنگ‌ها برای صلح»، چهارسال پیش در انستیتو مطالعات استراتژیک افغانستان بنیان گذاشته شد و تاکنون به مایکل‌ بری، پژوهشگر آمریکایی، راشد غنوشی، فعال سیاسی در تونس و انار کلی هنریار، نماینده سیک‌ها در افغانستان اهدا شده است.

در بیانیه انستیتو مطالعات استراتژیک افغانستان اعلام شده که مراسم اهدای این جایزه ۵ تیر در لندن و با حضور نمایندگانی از نهادهای یهودی که به اسکان مجدد شهروندان افغان پس از فروپاشی دولت جمهوری به کشورهای مختلف کمک کردند، برگزار می‌شود.

قرار است شماری از چهره‌های مطرح مدافع حقوق بشر از جمله شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل و بنیان‌گذار مرکز مدافعان حقوق بشر ایران، هم در این برنامه سخنرانی کنند.

هرچند در بیانیه موسسه مطالعات استراتژیک افغانستان به نام نهادهای یهودی که در زمینه انتقال امن شهروندان افغان در سال ۲۰۲۱ کمک کردند، اشاره نشده است، می‌دانیم که فدراسیون‌های یهودی آمریکای شمالی و بنیاد شاپیرو در سال ۲۰۲۱، حدود ۱۹۰۰ تن از افغان‌های در معرض خطر را از افغانستان به کشورهای مختلف از جمله آمریکا منتقل کردند.

بنیاد شاپیرو یک نهاد متشکل از فعالان یهودی مستقر در آمریکا است که در زمینه حمایت از مهاجران در سراسر جهان فعالیت می‌کند. در وب‌سایت این بنیاد و در بخش معرفی آن آمده است: «ما مفتخریم که در خدمت به آسیب‌پذیرترین جمعیت جهان پیشروییم و به بیش از ۷۵ میلیون پناهنده، آواره داخلی و پناهجو کمک کرده‌ایم. بنیاد ما به‌ویژه بر افزایش فرصت‌های اسکان مجدد مبتنی بر جامعه برای افراد بی‌خانمان متمرکز است.»

فدراسیون‌های یهودی آمریکای شمالی (JFNA) نماینده بیش از ۳۵۰ تشکل یهودی مستقل است که سالانه بیش از یک میلیارد دلار جمع‌آوری و میان نیازمندان توزیع می‌کند. بر اساس گزارشی که تامیزاف اسرائیل در اوت ۲۰۲۲ منتشر کرد، فدراسیون‌های یهودی آمریکای شمالی و بنیاد شاپیرو، برای انتقال افغان‌های آسیب‌پذیر به کشورهای امن دست‌کم یک میلیون دلار هزینه کرده‌اند.

این سازمان‌ها در بخش‌‎های مختلف جهان به افراد آسیب‌پذیر کمک می‌کنند. در وب‌سایت‌ این نهادها، گزارش‌هایی از فعالیت‌های کمک‌رسانی آنان در سوریه، اوکراین، ترکیه و برخی کشورهای آفریقایی هم دیده می‌شود.

در اوت ۲۰۲۱ و با فروپاشی دولت جمهوری و بازگشت طالبان به قدرت، هزاران شهروند افغان که از بیم انتقامجویی طالبان جانشان در خطر بود، برای فرار از این کشور تلاش کردند. حدود ۱۸۰ هزار نفر به آمریکا منتقل شدند و هزاران نفر دیگر به کشورهای اروپایی و کشورهای همسایه افغانستان پناه بردند.