خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۶۱ واقعه محیط زیستی ایران است که در هفته اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته‌ ای که گذشت ۵۸ شکارچی غیرمجاز و قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. از سوی دیگر شاخص کیفی هوا دستکم در ۲۸ شهر ناسالم و خطرناک اعلام شد. افزون بر این، بر اساس گزارشات منتشر شده، بیش از ۶ هکتار از منابع طبیعی دچار آتش سوزی شد. از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به تداوم خشکسالی در مناطق مختلف اشاره کرد؛ در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.

آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

حیات وحش

حیات‌ وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.

در هفته ای که گذشت، یک کل جوان وحشی که توسط یک شکارچی در منطقه حفاظت شده شاهو و کوسالان در شهرستان سروآباد با اسلحه جنگی مصدوم شده بود، توسط محیط بانان آن منطقه به مراکز درمانی منتقل شد. شکارچی متخلف نیز به محض مشاهده محیط بانان متواری شد.

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها، حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی یک هفته اخیر با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۴۰ تن چوب قاچاق در استان های  کرمان، همدان، مازندران، تهران و سمنان ضبط و در این راستا ۶ متهم بازداشت شدند. همچنین طی این مدت دستکم ۵۲ شکارچی غیرمجاز در استان های آذربایجان شرقی، کردستان، خراسان رضوی، اصفهان، ایلام، اردبیل، کرمان، تهران، لرستان، یزد، فارس، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان و بوشهر  بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

رئیس اداره محیط زیست شهرستان چار اویماق گفت: در هنگام دستگیری شکارچیان در منطقه حفاظت شده، یک قبضه اسلحه شکاری به همراه لاشه دو سر خرگوش، مقادیری فشنگ، نورافکن نیز ضبط شد وبا تشکیل پرونده به مقام قضایی ارجاع داده شدند.

افزون بر این، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان گفت: در راستای حفاظت حداکثری از انفال، از ابتدای امسال تاکنون ۳۴۴ پرونده کشف قاچاق چوب جنگلی و محصولات فرعی به حجم ۵۸.۶۶ متر مکعب در استان تشکیل شد. همچنین در این بازه زمانی  ۱۹ نفر در خصوص قطع درخت در گلستان دستگیر شده‌اند.

حق تنفس و هوای پاک

براساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پرشماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای اهواز ۱۶۲، آبادان ۱۷۸، تهران ۱۲۵، قروین ۱۲۳، شادگان ۱۷۶، ماهشهر ۱۶۱، کارون ۱۱۱، سوسنگرد ۱۶۷، اصفهان ۱۳۱، مشهد ۱۲۸، اراک ۱۰۲، الوند ۱۲۶، آبیک ۱۴۱، اشتهارد ۱۴۳، فردیس ۱۴۷، ساوجبلاغ ۱۰۵، کرج ۱۴۴، جاجرم ۱۶۸، پاوه ۱۱۱، شوشتر ۱۶۲، هندیجان ۱۷۴، بجنورد ۱۰۵، نهبندان ۱۲۰، باقرشهر ۱۱۷ و پیشوا ۱۱۰ ناسالم برای گروه های حساس، ناسالم برای تمام گروه ها، بسیار ناسالم و یا خطرناک اعلام شد.

رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس گفت: زباله‌ سوزی یکی از دلایل مهم آلودگی هوای تهران؛ باید متوقف شود.

در هفته ای که گذشت، شاخص کیفی هوا در تبریز ناسالم گزارش شد و مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی در این خصوص گفت: سهم آلودگی هوا از منابع مختلف شامل منابع متحرک ۹۲ درصد و منابع ثابت ۸ درصد است.

علاوه بر این، رئیس مرکز مدیریت بحران کاشان ضمن اشاره به پایداری هوا گفت: هوای کاشان برای گروه‌های حساس ناسالم است.

شهرستان لامرد از ابتدای سال جاری تاکنون بیش از ۱۰۰ روز ناسالم را در کارنامه خود ثبت کرده که ذرات معلق کمتر از دو ونیم میکرون به عنوان آلاینده اصلی معرفی شده است.

شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک است.

شاخص کیفی هوا ( Air Quality Index ) معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا نظیر مونوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، ترکیبات نیتروژن دار، اوزون و ذرات معلق ( ذرات کوچک‌تر از ۱۰ میکرومتر و ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرومتر) را که دارای حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف است به یک عدد بدون واحد تبدیل می‌کند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش می‌دهد.

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

در هفته ای که گذشت، آتش‌سوزی در باغات روستای تنگ سریز بویراحمد باعث از بین رفتن ۶ هکتار از منابع طبیعی این شهرستان شد.

از سوی دیگر، یک بهره‌بردار با هدف برداشت شن و ماسه بخش زیادی از جنگل‌های روستای سعدآباد مریوان را سوزاند. وی در این راستا بازداشت و روانه زندان شد.

ادارات حفاظت محیط زیست شهرستان‌های کارون و باوی علیه ۲ شرکت کشت و صنعت نیشکر بخاطر آتش‌سوزی شبانه مزارع نیشکر و ایجاد آلودگی هوا شکایت کردند.

فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی و از بین رفتن منابع آبی

خشک‌سالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجه آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.

در هفته ای که گذشت، رئیس گروه گیاهی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر تاثیرات منفی تغییر اقلیم بر گیاهان گفت: طی چند سال اخیر به دلیل خشکسالی متمادی، تغییرات اقلیمی و برداشت بی‌رویه از بلوط‌های زاگرس از میزان آن‌ها بسیار کاسته شده است.

به گزارش برخی از منابع رسمی، در حال حاضر ۱۷ سد مهم کشور درصد پرشدگی زیر ۲۰درصد دارند؛ در واقع بیش از ۸۰درصد ظرفیت مخازن این سد‌ها خالی است.

از سوی دیگر، معاون محیط‌ زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه ۲۲۶ تالاب در سطح کشور وجود دارد، گفت: “در حال حاضر حدود ۲۵ تالاب اصلی کشور شرایط بحرانی دارند.”

بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی

در این زمینه حمیده خدنگی رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان اسلامشهر گفت: طی گشت و پایش محیط زیستی شبانه در شرایط اضطرار آلودگی هوا، کارشناسان و ماموران اجرایی این اداره از واحد‌های صنعتی، صنفی و خدماتی مستقر در حوزه استحفاظی شهرستان بازدید و ۲ واحد زغالگیری سنتی با ۱۰ حلقه کوره در چهاردانگه و ۱ واحد با ۶ حلقه در جاده ده عباس در اسلامشهر و ۱ واحد با ۶ حلقه در احمدآباد مستوفی را شناسایی کردند.

از سوی دیگر، ۷۱ واحد آلاینده تولید آجر اواخر هفته گذشته در شهرستان برخوار اصفهان پلمب و از فعالیت آنها جلوگیری شد.

معاون محیط انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست استان کرمان گفت: به صنعت برای تخلیه لجن ناشی از تصفیه فاضلاب شهر کرمان در جاده زرند اخطاریه صادر شده است.

افزون بر این، بحران زباله در جنگل‌های سراوان رشت، مساله‌ای ۴۰ ساله با کوهی ۱۱۰ متری از زباله انباشته شده است که انواع آلودگی های زیست محیطی اعم از آبهای سطحی و زیرزمینی تا تخریب جنگل را در پی داشته و زندگی را برای مردمان منطقه دشوار کرده است.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ری، از شناسایی سه واحد ذغال گیری آلاینده و غیر مجاز در گشت و پایش شبانه ماموران اجرایی این اداره خبر داد.

لازم به ذکر است، به دلیل عدم رعایت ضوابط و مقررات زیست‌محیطی و انتشار آلایندگی غیراستاندارد از سوی ۲ واحد صنعتی در سمنان، اخطاریه‌های لازم برای آنها صادر شد.

در هفته ای که گذشت؛ رئیس اداره حفاظت و مدیریت زیست محیطی آب و خاک و پسماند حفاظت محیط زیست استان اصفهان از پلمب ۲۶۲ واحد آلاینده طی ۴۳ روز اخیر خبرداد.

همچنین، فرهاد قلی‌نژاد، معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان با تاکید بر اینکه عزم همه مسوولان استان جلوگیری از ورود فاضلاب به رودخانه‌های استان است، بیان کرد: تاکنون چندین فقره شکایت کیفری علیه صنایع آلاینده خوزستان توسط اداره کل محیط زیست خوزستان انجام شده است. جلوگیری از ورود فاضلاب به رودخانه‌های استان از جمله رودخانه‌های دز و کارون به عنوان شریان حیاتی این استان به طور جدی در دستور کار است.

به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید