نیروگاه‌های ایران از طریق گازی که دریافت می‌کنند به منازل مسکونی و صنایع کشور گازرسانی می‌کنند تا به مصارفی مثل گرمایش خانه‌ها و تامین انرژی صنایع برسد.

وقتی این نیروگاه‌ها به اندازه کافی گاز دریافت نکنند، به یک ماده جایگزین به اسم مازوت رو می‌آورند.

مشکل کمبود گاز برای تغذیه نیروگاه‌ها، در حالی است که ایران بعد از روسیه بزرگترین ذخایر گازی جهان را دارد.

ولی به علت بالا رفتن مصرف داخلی گاز، ایران حالا در تامین گاز نزدیک به ۱۰٪ کمبود دارد.

ایران این اصطلاحا «ناترازی» را با سوزاندن مازوت جبران می‌کند. اما مشکل ریشه‌دارتر این است که سبد سوختی ایران بشدت به گاز وابسته است.

در برنامه‌‌های ایران برای توسعه،‌ بجای تنوع دادن به سبد سوختی کشور با بهره‌گیری از گاز، انرژی اتمی و انرژی‌های نو و تجدیدپذیر، تلاش‌ها بر گازرسانی به همه نقاط کشور متمرکز شد که بیشتر رنگ و بوی تبلیغاتی داشت.

ولی حالا که افزایش جمعیت و اتلاف گاز در مرحله تولید و توزیع و مصرف بالا رفته، ایران قادر به تامین نیازهای خود از طریق بهره برداری از منابع گازش نیست.

گاز زیادی در ایران در مرحله تولید، انتقال و توزیع هدر می‌شود.

مصرف کنندگان ایرانی در بخش صنایع و خانگی نیز به علت فرهنگ غلط مصرف و ضعف مشوق‌های صرفه‌جویی، موجب اتلاف گاز می‌شوند.

اتلاف گاز از یک طرف و فقدان سرمایه‌گذاری لازم در توسعه منابع گاز دو دلیل اصلی ناترازی گاز در ایران است.

با ۱۰٪ ناترازی موجود، و انتظار افزایش این رقم در آینده، چشم اندازی برای پرهیز از مازوت سوزی وجود ندارد مگر اینکه ایران بتواند گاز بیشتری از ذخایرش استحصال کند یا اینکه از منابع دیگر انرژی استفاده ببرد.

راه حل: تنوع سوختی بجای گازکشی و لغو تحریم‌ها

ایران برای استحصال گاز بیشتر از میادین خود که پارس جنوبی اصلی‌ترین آن است، باید از فناوری خاصی استفاده کند.

ایران این تکنولوژی را ندارد و به علت تحریم‌ها نمی‌تواند از کمک کشورهای دیگر برای استفاده از آن فناوری برخوردار شود.

شاید اگر مقامات ایران بجای گازکشی به تمام کشور و وابسته کردن نیاز انرژی کشور به گاز، می‌کوشیدند سبد سوختی ایران را متنوع‌تر کنند، امروز شاید ناترازی گاز راحت‌تر قابل جبران بود.

تنوع سوختی از طریق ایجاد منابع دیگر انرژی مثل خورشید و باد و هیدروژن حاصل میشود.

بعضی از کارشناسان حوزه نفت و گاز مثل احسان دانشور معتقدند متنوع نبودن سبد سوختی ایران به سیاست‌های روسیه هم مربوط است.

به گفته احسان دانشور «روسیه به عنوان دارنده بیشترین ذخایر گازی دنیا و صادرکننده برتر، تلاش زیادی کرد که صنعت گاز در ایران کمتر به سمت صادرات توسعه یابد» و همچنین بروزرسانی پالایشگاه‌ها و طرح‌های جمع آوری گازهای زاید و فلرها جهت تامین مصرف داخل نیز با شکست مواجه شدند.

هزینه فناوری استحصال گاز برای جبران کمبود آن در ایران حدود ۸۰ میلیارد دلار برآورد شده است.

اگر ایران چنین پولی هم داشت به علت تحریم‌ها قادر به خرید این فناوری نمی‌بود.

ولی اگر تحریم‌ها نبودند، لزومی نداشت ایران چنین مبلغی را به طول نقدی برای بهره‌برداری از میادین گازی خود پرداخت کند. شرکت‌های نفتی خارجی مدل‌‌های قراردادی متعددی دارند که لازمه انعقاد همه آنها پرداخت پول نقد نیست.

بسیاری از شرکت‌ها آماده‌اند در ازا برداشت مقداری از گاز استحصالی، به ایران برای بهره برداری و استحصال بیشتر از منابع گازی که در اختیار دارد، کمک کنند.

تا این اتفاق نیفتد، انتظار نمی‌رود ایران برای تامین نیاز سوختی کشور، چاره‌ای جز متوسل شدن به مازوت داشته باشد.

افکار عمومی ایران با آسیب های مازوت آشناست و در نقاطی که مازوت سوزی به سلامت مردم و طبیعت لطمه می‌زند، نارضایتی بالاست.

بارزترین مورد نارضایتی سال ۱۴۰۲ در شهر اراک مشاهده شد که مردم شهر چندین بار در اعتراص به مازوت‌سوزی در نیروگاه شازند دست به تجمعات و تظاهرات خیابانی زدند.