رادیو زمانه
رامتین شهرزاد ــ نگاهی به فراز و فرودهای محیطزیست در ایران و جهان در سالی که دریاچه ارومیه تا آستانه خشکی کامل رفت اما به لطف تلاشهای طبیعت فعلا از مرگ نجات یافته است.
تابستان ۱۴۰۲ در حالی شروع شد که تصاویر ماهوارهای دریاچه ارومیه، وضعیت آن را اسفبار نشان میداد، هرچند تا پایان سال، بارانها و برفهای زمستانی بالاخره سطح دریاچه را از وضعیت خشکیدگی کامل نجات دادند.
ابتدا در تیرماه پژوهشی در دانشگاه شریف تهران نشان داد که «تراز دریاچه ارومیه در ۱۳ خرداد ۱۴۰۲ کمترین تراز ثبتشده در این روز برای دریاچه ارومیه از سال ۱۳۴۳ تاکنون بوده است.» همزمان رئیس سابق ستاد احیای این دریاچه میگوید ممکن است تا شهریور ۱۴۰۲ دریاچه خشک شود. در «یافتههای یک پژوهش: دریاچه ارومیه در بحرانیترین وضعیت قرار دارد» بیشتر بخوانید.
در مرداد «دریاچه ارومیه در آستانه خشکی ۹۸ درصدی» بود. اعتراضهای مردم محلی، بهشیوه مرسوم حکومت اسلامی سرکوب شدند. از جمله اینکه فعالان محیط زیستی منطقه به سازمانهای امنیتی احضار شدند یا بازداشت شدند. هرچند مانند ۴۵ سال اخیر، «سوءمدیریت، تشدیدکننده بحران آب در ایران» است.
در آبان، گزارش تازه مرکز پژوهشهای مجلس، خطاب به حاکمیت جمهوری اسلامی گفت وضعیت آب کشور بحرانی است و شیوه مصرف آب پایدار نیست و اگر برنامهریزی بلندمدت نباشد، شاهد بحرانهای اجتماعی مرتبط به آب بیشتری خواهیم بود. در «مرکز پژوهشهای مجلس: وضعیت بحرانی آب برای گوش ناشنوای مسئولین ذیربط و مجموع حاکمیت» بیشتر بخوانید.
در دی اعلام شد که «۱۴۰۲، خشکترین سال در پنج دهه اخیر» بوده است. واکنش نظام اسلامی، پخش خبرهای جعلی متمرکز دریاچه ارومیه بود.
در دی، انتشار فیلمی در فضای مجازی که در آن نشان داده میشد ابرهای بارشی هنگامی ورود به آسمان ایران از سمت ترکیه محو میشوند موجب شد که بار دیگر نظریه توطئه اقلیمی مطرح شود. رئیس سازمان محیط زیست میگوید علت در دست بررسی است.
درنهایت، پژوهشگران، متخصصان و فعالان محیط زیست گسترده در فضای مجازی به انتشار پاسخ به این خبر جعلی مشغول شدند تا نگاهها را به واقعیت مشکل اصلی برگردانند: ایران از ورشکستگی آب رنج میبرد و حکومت در پاسخگویی ناتوان است. در «واکنش سازمان محیط زیست به «محوشدن ابرها بر آسمان دریاچه ارومیه»: کمیته بررسی علمی تشکیل میدهیم» میتوانید بیشتر بخوانید.
در دی اعلام شد مالچپاشی آزمایشی در دریاچه ارومیه صورت گرفته است که با اعتراض فعالان محیط زیست روبهرو شد. در «دریاچه ارومیه: حق آبهاش را ندادند و حالا جنازهاش را مالچپاشی میکنند!» بیشتر بخوانید.
در همین زمینه، دیدگاه مصطفی رضیئی را بخوانید: بله، دشمن دریاچه ارومیه را خشک کرده و باید شرش کم شود؛ نام این دشمن جمهوری اسلامی است