خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت بیست و هشت واقعه محیط زیستی ایران است که در هفته اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته ای که گذشت دستکم پانزده شکارچی غیرمجاز و قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. از سوی دیگر شاخص کیفی هوا در شش شهر ناسالم اعلام شد. همچنین یکی از عاملان قطع درختان در بهشهر بازداشت شد. در هفته گذشته دویست اصله نخل در روستای لاور خشت در اشکنان لامرد طعمه حریق شد. از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به تداوم خشکسالی، فرونشست و عدم مدیریت پسماند در مناطق مختلف اشاره کرد؛ در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.
آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.
حیات وحش
حیات وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین میکند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.
ماموران یگان حفاظت محیط زیست ساری یک قلاده توله شیر را در یک خانه باغ یک متخلف کشف و ضبط کردند.
این متخلف به جرم نگهداری غیر قانونی حیوانات وحشی به مراجع قضائی معرفی و حیوان نیز به صورت موقت به پناهگاه حیات وحش سمسکنده انتقال داده شد.
بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی
یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها، حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.
طی یک هفته اخیر با تلاش محیط بانان، دستکم یازده شکارچی غیرمجاز در شهرهای روانسر، آمل، چالوس، ساری، قائمشهر، مهرستان، خلخال و پلدختر بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند. همچنین در این مدت دستکم پانزده تن چوب قاچاق در شهرهای اردبیل، گچساران و کلاردشت ضبط و در این راستا چهار متهم بازداشت شدند.
همزمان دادستان بهشهر گفت: قاچاقچی چوب و یکی از عاملان قطع هفتاد اصله درخت در بهشهر بازداشت شد و سایر مجرمین تحت تعقیب هستند.
حق تنفس و هوای پاک
براساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پرشماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.
طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای مشهد ۱۳۰، اهواز ۱۵۴، سوسنگرد ۱۵۳، خرمشهر ۱۱۴، ماهشهر ۱۲۴ و هندیجان ۱۲۷ ناسالم برای گروه های حساس و ناسالم برای تمام گروه ها اعلام شد.
شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک است.
شاخص کیفی هوا (Air Quality Index) معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا نظیر مونوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، ترکیبات نیتروژن دار، اوزون و ذرات معلق (ذرات کوچک‌تر از ۱۰ میکرومتر و ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرومتر) را که دارای حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف است به یک عدد بدون واحد تبدیل میکند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش میدهد.
به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس میدهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.
در هفته گذشته دویست اصله نخل در روستای لاور خشت در اشکنان لامرد طعمه حریق شد.
مسوولان عوامل انسانی را از علل حریق این نخل ها عنوان کردند.
بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی
کارشناس مسئول مدیریت پسماند محیط زیست استان ایلام از افزایش تولید زباله در این استان خبر داد و گفت: روزانه حدود بیست و سه تن زباله های پلاستیکی در ایلام تولید می شود.
از سوی دیگر رئیس شورای اسلامی چهارمحال و بختیاری گفت: در مدیریت پسماند و زباله در استان دچار سردرگمی هستیم و هیچ راهکار مشخصی مطرح نشده و روز به روز این معضل در استان در حال گسترش است.
همزمان رییس اداره حفاظت محیط زیست گناباد از بی توجهی مسوولان در مدیریت پسماندها انتقاد کرد و افزود: مدیریت و دفع پسماند زباله در این شهرستان با مشکل جدی مواجه است و مسوولان ذیربط در شهرداری ها و دهیاری ها توجه جدی به این مساله ندارند.
سمیه رفیعی نماینده مردم تهران و رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه “پسماندها به معضل محیط زیستی کشور تبدیل شده‌اند” گفت: “پسماند‌های الکترونیکی یکی از خطرناک‌ترین پسماندها در جهان محسوب می‌شود و متاسفانه عملا این پسماندها در کشور طبق قانون مدیریت نمی‌شوند.”
علاوه براین مدیرکل اداره محیط زیست استان تهران با بیان اینکه “شهرداری سال گذشته در زمینه مدیریت پسماند اقدامات خاصی انجام نداد”، گفت: “پسماندسوزی اطراف شهر تهران به ویژه در نیمه دوم سال منبع آلودگی هوا است.”
فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی و فرونشست
خشکسالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجه آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود. این اتفاق زمانی رخ میدهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.
آمارهای مرتبط با سال آبی جاری نشان میدهد میزان بارش‌ها نسبت به متوسط آمار پنجاه و پنج ساله کاهش شانزده درصدی داشته است.
حسین امامی، مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی گفت: ۴۰ شهر و ۳۰۶ روستای خراسان رضوی در شرایط مواجهه با تنش آبی قرار دارند.
همزمان محمدعلی نعمت نژاد، مدیرعامل آب منطقه‌ای خراسان رضوی با بیان اینکه “امسال نسبت به دوره بلندمدت، سی درصد کاهش بارندگی در استان داریم”، گفت: در حال حاضر فقط هشت درصد از مجموع سدهای خراسان رضوی پرشدگی آبی دارد.
از سوی دیگر رییس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات راه و شهرسازی با بیان اینکه “مساحت زون های فرونشستی در کشور نسبت به پنج سال گذشته حدود سه برابر افزایش پیدا کرده است”، گفت: محاسبات انجام شده نشان میدهد که حدود چهلا و نه درصد جمعیت کل ایران بر روی پهنه های فرونشستی یا در مجاورت آن سکونت دارند.
از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به اظهارات محمد درویش، کنشگر محیط زیست اشاره کرد.
آقای درویش از کاهش شدید مشارکت مردمی پس از بازداشت و محکومیت فعالان محیط زیست خبر داد و گفت: “پس از محکومیت هشت فعال محیط زیستی، جوانی به دفتر من آمد و گفت که قبلا می‌رفتیم و در طبیعت زباله جمع می‌کردیم اما الان خانواده‌ام می‌گویند که نرو، ممکن است به تو هم بگویند جاسوس هستی”.
هومن جوکار، سپیده کاشانی، نیلوفر بیانی، طاهر قدیریان، مراد طاهباز، امیرحسین خالقی، سام رجبی و عبدالرضا کوهپایه، فعالان محیط زیستی در سال ۱۳۹۶ بازداشت و پس از مدتی با اتهامات همکاری با آمریکا، جاسوسی و اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور به تحمل دوران حبس محکوم شدند. سرانجام سپیده کاشانی، طاهر قدیریان، هومن جوکار و نیلوفر بیانی پس از سال ها تحمل حبس،در فروردین امسال در پی عفو مناسبتی از زندان اوین آزاد شدند. پیش از این نیز امیرحسین خالقی، سام رجبی و عبدالرضا کوهپایه دیگر فعالان محیط زیستی، از زندان آزاد شده بودند. مراد طاهباز، دیگر متهم این پرونده نیز در شهریور ماه سال گذشته در جریان مبادله زندانیان با آمریکا، آزاد شد.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید