مقام‌های وزارت نیرو در ایران می‌گویند که از فردا، دوشنبه ۲۱ آبان، خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده دو ساعته پایتخت و حومه آن را نیز در برخواهد گرفت. این در حالی است که این خاموشی‌ها امروز در سایر نقاط ایران آغاز شد. در پی دستور رئیس‌جمهور ایران، مازوت‌سوزی در نیروگاه شازند اراک متوقف شده است و مسئولان از کمبود گاز در این نیروگاه خبر داده‌اند.

در اطلاعیه شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ، «شروع فصل سرما و افزایش مصرف گاز در بخش خانگی و محدودیت‌ تامین سوخت گاز نیروگاه‌ها و عدم مصرف مازوت در برخی از نیروگاه‌ها» دلیل خاموشی‌ها عنوان شده است.

در این اطلاعیه که صبح یکشنبه منتشر شده است از مشترکان برق خانگی و تجاری خواسته شده است که در مصرف برق صرفه‌جویی کنند و برای اطلاع از برنامه خاموشی به سایت‌های اینترنتی مربوطه مراجعه کنند، اما در همین حال گزارش‌هایی از اختلال در دسترسی به سایت‌های اطلاع‌رسانی خاموشی یا «سامانه برق من» منتشر شده است.

برخی رسانه‌های ایران علت را مراجعه تعداد زیاد برای اطلاع از برنامه خاموشی دانسته‌اند.

مصطفی رجبی مشهدی،‌ مدیرعامل شرکت توانیر، در گفتگو با شبکه خبر صداوسیما گفت که برای شهروندان تهرانی پیامکی ارسال خواهد شد و زمان قطع برق به آنها اطلاع داده می‌شود.

به گفته او، قطع برق در سراسر ایران به میزان یکسان و در فاصله زمانی ۹ صبح تا ۵ عصر خواهد بود.

او گفت که اگر شهروندان به میزان ۱۰ درصد در مصرف گاز و برق صرفه‌جویی کنند،‌ از میزان خاموشی‌ها کاسته خواهد شد.

معاون اجرایی مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، پیشتر گفته بود که به علت دستور توقف مصرف مازوت در سه نیروگاه و کمبود سوخت مجبور به این خاموشی‌ها هستند.

سه روز پیش فاطمه مهاجرانی، ‌سخنگوی دولت، در شبکه ایکس نوشته بود: «شرط عدالت نیست برای تولید برق، بخشی از جامعه با جان خود هزینه آن را پرداخت کند.»

او گفت که به دستور مسعود پزشکیان مازوت‌سوزی در سه نیروگاه اراک، کرج و اصفهان متوقف می‌شود چون «شرایط ویژه‌ای دارند».

سخنگوی دولت ایران گفته است: «می‌توان برای مدت محدودی خاموشی منظم را جایگزین تولید سم برای عموم شهروندان کرد.»

چرا دولت جدول قطع برق را در آبان منتشر کرد؟

بهرنگ تاج‌دین، خبرنگار اقتصادی بی‌بی‌سی فارسی

ناترازی یا بهتر است بگوییم کمبود برق و گاز پدیده جدیدی نیست.

سال‌هاست که در اوج مصرف برق، مخصوصا در روزهای گرم تابستان، تقاضا از ظرفیت فعال نیروگاه‌های کشور پیشی می‌گیرد. در پاییز و زمستان هم میزان تولید گاز کفاف همه نیازهای خانه‌ها، ادارات، صنایع تولیدی، پتروشیمی‌ها، نیروگاه‌ها، و نیز خود صنعت نفت را نمی‌دهد، صنعتی که به تزریق گاز به چاه‌های نفت برای صیانت از مخازن محتاج است.

در سال‌های گذشته، دولت‌های ایران به هر دری زده‌اند و تولیدکنندگان، صنعت نفت، ذخایر آبی سدها، و حتی سلامت مردم را فدا کرده‌اند که تا حد امکان مشترکان خانگی این کمبود را حس نکنند حتی اگر ضرر کوتاه‌مدت و بلندمدت این تصمیم‌ها برای اقتصاد و حتی زیرساخت‌های کشور هنگفت باشد.

با چنین سابقه‌ای، این سؤال مطرح می‌شود که چرا دولت مسعود پزشکیان تصمیم گرفته است به جای همان روال قبلی، در آبان‌ماه که نه اوج سرماست و نه اوج گرما، جدول خاموشی منتشر کند؟ یک احتمال این است که کسری برق چنان بالا رفته است که دیگر تمام آن تدابیر هم برای روشن نگاه داشتن چراغ خانه‌های مردم کافی نیست. اگرچه دولت تصمیم گرفته است سه نیروگاه را به جای مازوت‌سوزی خاموش کند، ولی میزان کمبود برق بسیار بیشتر از ظرفیت این سه نیروگاه است‌.

احتمال دیگر این است که دولت به این نتیجه رسیده باشد که هزینه اذعان عمومی به ناترازی انرژی با قطع برنامه‌ریزی‌شده برق از ضرر مالی قطع برق و گاز صنایع و کشاورزان کمتر است. همین دو ماه پیش بود که رئیس اتاق بازرگانی در نامه‌ای به رئیس‌جمهور گفته بود قطع برق صنایع از دو هفته به سه ماه در سال رسیده است و پارسال ۸۱ درصد کمبود برق کشور از قطع برق صنایع بزرگ، شهرک‌های صنعتی و کشاورزان جبران شده است.

در شرایط فعلی ایران، امکان کاهش مصرف برق در کوتاه‌مدت با افزایش قابل توجه قیمت آن تقریبا وجود ندارد و احتمالا تنها راه حل این مشکل تولید بیشتر برق با افزایش بهره‌وری نیروگاه‌ها و شبکه توزیع، و نیز ساخت نیروگاه‌های بیشتر است.

ولی با توجه به کمبود گاز و تلاش دولت برای خودداری از سوزاندن مازوت، ساخت نیروگاه‌های حرارتی بیشتر هم بی‌فایده است. به نظر می‌رسد بهترین راه افزایش ظرفیت تولید برق، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر با ساخت نیروگاه‌های خورشیدی و بادی باشد؛ نیروگاه‌هایی که در سال‌های اخیر هزینه ساختشان چنان کاهش یافته است که از نظر سرمایه‌گذاری اولیه توان رقابت با نیروگاه‌های گازی را هم دارند.

«قطع کامل مازوت»‌ در نیروگاه شازند اراک و کمبود گاز

عبدالرضا تقوی،‌ معاون اجرایی و رئیس هیئت مدیره تولید برق منطقه مرکزی، امروز یکشنبه ۲۰‌‌ آبان اعلام کرد که پس از دستور رئیس‌جمهور سوزاندن مازوت در نیروگاه شازند اراک کاملا قطع شده است.

او گفت که در حال حاضر دو واحد در حال فعالیت است که با توجه به توقف مازوت‌سوزی، «روزانه چهار میلیون مترمکعب گاز» برای این دو واحد نیاز است اما فقط روزانه ۱/۸ میلیون مترمکعب گاز به این نیروگاه اختصاص داده شده است. او خواهان سهمیه گاز بیشتر برای این نیروگاه شد تا «روند تولید برق با اختلال مواجه نشود».

سال‌هاست در نیروگاه‌های تولید برق ایران به دلیل کمبود گاز به‌ویژه در فصل زمستان مازوت سوزانده می‌شود.

در همین حال رضا سپه‌وند، عضو کمیسیون انرژی مجلس ایران، گفت: «اگر مازوت‌سوزی انجام نشود، تنها راه قطعی زمان‌بندی برق و گاز خانگی و صنعتی است.»

او گفته است: «اگر مازوت‌سوزی انجام نشود، ما منبع دیگری نداریم که بخواهیم برای تامین گاز در ماه‌های آینده استفاده کنیم.»

این نماینده مجلس ایران اذعان کرد که قطع برق واحدهای صنعتی در تابستان به بخش صنعت و کشاورزی ضربه زده و قطع‌های مکرر مشکلات زیادی هم برای بخش خانگی ایجاد کرده است: «به دلیل نداشتن منبع دیگری برای تامین گاز در ماه‌های آینده، وزارت نفت و نیرو به مازوت‌سوزی روی آورده‌اند.»

مازوت ماده‌ای‌ است که در انتهای پروسه تقطیر نفت باقی می‌ماند و در کشورهایی از جمله روسیه، مصر، قزاقستان، کره شمالی و ایران به عنوان یک سوخت گرمایشی استفاده می‌شود.

سوزاندن مازوت بسیار آلاینده است و مواد سمی آن باعث بیماری‌های تنفسی مختلف می‌شود.

مشکل کمبود گاز برای تغذیه نیروگاه‌ها در حالی است که ایران بعد از روسیه بزرگترین ذخایر گازی جهان را دارد.

از: بی بی سی