۱۲۰ کماندوی ارتش اسرائیل در عمق سوریه
تایمز اسرائیل:
نیروی هوایی اسرائیل روز پنجشنبه جزئیات و تصاویری از یکی از جسورانه‌ترین و پیچیده‌ترین عملیات‌های کماندویی خود را منتشر کرد که در آن ۱۲۰ نفر از اعضای یگان‌های ویژه، کارخانه زیرزمینی ساخت موشک ایران را در عمق خاک سوریه در ماه سپتامبر تخریب کردند.
در آن زمان، رژیم بشار اسد همچنان در قدرت بود و اسرائیل هنوز کارزار ویرانگر خود علیه حزب‌الله در لبنان را آغاز نکرده بود.
برخی جزئیات عملیات ۸ سپتامبر که پیش‌تر توسط رسانه‌های خارجی گزارش شده بود، از جمله نام این عملیات، اکنون مشخص شده که نادرست یا تا حدی اشتباه بوده است.
این عملیات که در ارتش دفاعی اسرائیل به‌صورت داخلی «عملیات راه‌های متعدد» نامیده می‌شد، با هدف تخریب تأسیسات زیرزمینی که توسط نیروهای ایرانی برای تولید موشک‌های دقیق برای حزب‌الله در لبنان و رژیم اسد در سوریه استفاده می‌شد، طراحی شده بود.
این تأسیسات که ارتش آن را با نام رمز «لایه عمیق» نامیده است، در یک کوه در مرکز مطالعات و تحقیقات علمی، معروف به CERS یا SSRC، در منطقه مصیاف سوریه در غرب حما واقع شده بود. این سایت بیش از ۲۰۰ کیلومتر (۱۲۴ مایل) از مرز اسرائیل و حدود ۴۵ کیلومتر (۲۸ مایل) از ساحل غربی سوریه فاصله دارد.
ارتش دفاعی اسرائیل اعلام کرد که این سایت پروژه شاخص ایران در تلاش برای مسلح کردن حزب‌الله بوده است.
این عملیات با موفقیت توسط یگان نخبه شلدگ نیروی هوایی اسرائیل به همراه یگان جستجو و نجات ۶۶۹ انجام شد. هیچ‌یک از سربازان در طول این عملیات آسیب ندیدند.
افشای این عملیات چند هفته پس از سقوط رژیم اسد که ارتباط نزدیکی با ایران داشت، صورت می‌گیرد. اسد به ایران اجازه داده بود از خاک سوریه برای تولید و ارسال تسلیحات به حزب‌الله استفاده کند. نیروهای ایرانی پس از از دست دادن این متحد نزدیک خود از سوریه عقب‌نشینی کرده‌اند.
تأسیسات ایرانی
ایران از سال ۲۰۱۷، پس از حمله هوایی اسرائیل به مرکز CERS که سایت ساخت موتور موشک بالای زمین را منهدم کرد، برنامه‌ریزی برای تأسیسات «لایه عمیق» را آغاز کرد.
قبلا یک سایت تولید موشک بر روی سطح زمین برای تأمین بسیاری از پرتابه‌هایی که در نهایت توسط حزب‌الله به اسرائیل شلیک شد، مورد استفاده قرار می‌گرفت؛ به‌ویژه هنگامی که حزب‌الله در ۸ اکتبر ۲۰۲۳، یک روز پس از تهاجم حماس به جنوب اسرائیل، به شمال اسرائیل حمله کرد.
تخریب این سایت و همچنین سایر حملات ارتش اسرائیل در سوریه که کاروان‌های تسلیحاتی حزب‌الله را هدف قرار داد، ایران را به بازنگری در استراتژی خود واداشت. از این‌رو ایران تأسیسات زیرزمینی جدیدی ایجاد کرد که از حملات هوایی اسرائیل مصون باشد.
این سایت که توسط ایران ساخته شده بود، در عمق ۷۰ تا ۱۳۰ متری زیر زمین قرار داشت و تقریباً از طریق حملات هوایی قابل تخریب نبود.
حفاری ایران در کوه‌های مرکز تحقیقاتی از اواخر سال ۲۰۱۷ آغاز شد. ارتش اسرائیل اعلام کرد از همان لحظه‌ای که ساخت این تأسیسات شروع شد، اطلاعات دقیقی درباره آن داشته است.
تا سال ۲۰۲۱، ایران حفاری و ساخت این مرکز را به پایان رسانده و تجهیزات لازم برای تولید انبوه موشک‌ها را به این مرکز منتقل کرده بود. در سال‌های بعد، انتقال تجهیزات ادامه داشت و آزمایش‌هایی نیز روی خط تولید انجام شد.
این تأسیسات به شکل نعل‌اسبی ساخته شده بود و دارای یک ورودی در طرف کوه برای مواد اولیه و یک خروجی در نزدیکی آن برای موشک‌های تکمیل‌شده بود. ورودی سوم، در مجاورت این دو، برای امور لجستیکی و دسترسی به دفاتر داخلی تأسیسات استفاده می‌شد. بخش اداری نیز به قسمت تولید مرتبط بود.
در امتداد این ساختار نعل‌اسبی حداقل ۱۶ اتاق وجود داشت که خط تولید موشک‌ها را شامل می‌شد، از جمله مخلوط‌کن‌های سیاره‌ای برای سوخت موشک، تا بخش‌های ساخت بدنه موشک و اتاق‌های رنگ‌آمیزی.
این تأسیسات هنوز به‌طور کامل فعال نشده بود که اسرائیل عملیات خود را علیه آن آغاز کرد، اما به گفته ارتش، در مراحل نهایی اعلام بهره‌برداری توسط ایران قرار داشت. حداقل دو موشک به‌طور موفقیت‌آمیز به‌عنوان بخشی از آزمایش تولید شده بودند و موتورهای موشک به‌صورت انبوه ساخته می‌شدند.
ارتش اسرائیل تخمین زده است که این تأسیسات می‌توانست سالانه بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ موشک تولید کند، از جمله موشک‌های دوربرد با برد تا ۳۰۰ کیلومتر، موشک‌های هدایت‌شونده دقیق با برد تا ۱۳۰ کیلومتر و راکت‌های کوتاه‌برد با برد ۴۰ تا ۷۰ کیلومتر.
بر اساس ارزیابی‌های ارتش، این تأسیسات که نسبتاً نزدیک به مرز لبنان قرار داشت، برای جایگزینی روش ارسال موشک‌ها و قطعات از خاک ایران به لبنان از طریق سوریه طراحی شده بود. این کاروان‌ها طی سال‌های گذشته، بارها توسط نیروی هوایی اسرائیل هدف قرار گرفته بودند. فاصله کم این تأسیسات تا لبنان، انتقال تسلیحات را بسیار آسان‌تر می‌کرد.
آماده‌سازی برای حمله
ایده کلی برای حمله و تخریب این تأسیسات سال‌ها پیش مطرح شد، اما تنها زمانی که جنگ چندجانبه کنونی آغاز شد، مقامات ارشد شروع به بررسی جدی آن کردند.
یگان شلدگ نیروی هوایی اسرائیل به دلیل قابلیت‌ها و آموزش‌های خود انتخاب شد. نیروی هوایی اسرائیل معتقد بود که انجام این عملیات با استفاده از نیروهای ویژه خود مؤثرتر از استفاده از یگان کماندوی نیروی زمینی یا دریایی خواهد بود.
دو ماه قبل از اجرای عملیات، اعضای شلدگ (Shaldag) و یگان ۶۶۹ برای این مأموریت تمرین کردند. این تمرینات شامل مدل‌سازی‌ها و سناریوهای مختلف بود تا در صورت بروز هرگونه مشکل، راه‌حل جایگزین وجود داشته باشد.
این تمرینات هم‌زمان با کارزار علیه حماس در غزه و حملات نیروی هوایی اسرائیل در لبنان و دفاع در برابر حملات روزانه موشک‌ها و پهپادهای حزب‌الله و دیگر شبه‌نظامیان وابسته به ایران انجام شد.
تمرینات به خودی خود از نظر نیروی هوایی اسرائیل پرخطر تلقی می‌شد، زیرا توجه و منابع زیادی را در بحبوحه جنگ به خود اختصاص داده بود و اگر عملیات اجرا نمی‌شد، تمام تلاش‌ها بی‌نتیجه می‌ماند.
این نقشه گرافیکی ترسیم‌شده، مرکز موشکی زیرزمینی ایران را در نزدیکی مصیاف سوریه نشان می‌دهد که ۸ سپتامبر ۲۰۲۴ هدف حمله واحد ویژه ارتش اسرائیل قرار گرفت
تلاش‌های اطلاعاتی پیش از عملیات برای تعیین محل دقیق فرود سربازان، نحوه ورود به تأسیسات و تخریب آن، نقشه‌برداری از چیدمان سایت و بررسی تهدیدات احتمالی – از جمله سامانه‌های دفاع هوایی و نیروهای زمینی سوریه – افزایش یافت.
در نهایت، زمان اجرای عملیات نیز باید تعیین می‌شد. ۸ سپتامبر به دلیل عوامل مختلف، از جمله شرایط آب و هوایی مناسب برای پرواز بالگردهای نیروی هوایی، انتخاب شد.
جدول زمانی حمله
عصر روز ۸ سپتامبر، ۱۰۰ نفر از اعضای یگان شلدگ و ۲۰ نفر از یگان ۶۶۹ با چهار بالگرد سنگین ترابری CH-53 “یاسور” از یک پایگاه هوایی در اسرائیل به سمت سوریه حرکت کردند.
به همراه آن‌ها، دو بالگرد جنگی برای حمایت نزدیک هوایی، ۲۱ جت جنگنده، پنج پهپاد و ۱۴ هواپیمای جاسوسی و پشتیبانی دیگر نیز اعزام شدند. همچنین، ۳۰ هواپیمای دیگر در اسرائیل آماده‌باش بودند تا در صورت بروز هرگونه مشکل وارد عمل شوند.
شش بالگرد از فراز دریای مدیترانه و دور از سواحل لبنان عبور کردند و سپس از فراز خط ساحلی سوریه وارد این کشور شدند. بالگردها به شکلی غیرمعمول در ارتفاع بسیار پایین پرواز کردند تا از شناسایی توسط رادارها و سامانه‌های دفاع هوایی سوریه جلوگیری کنند.
بر اساس اعلام ارتش اسرائیل، منطقه مصیاف در آن زمان پس از دمشق دومین تراکم بالای سامانه‌های دفاع هوایی در سوریه را داشت. این منطقه شامل ده‌ها رادار و سامانه‌های دفاعی بود که می‌توانستند هواپیماهای اسرائیلی را شناسایی و رهگیری کنند. برخی از این رادارها پیش‌تر در حملات نیروی هوایی اسرائیل تخریب شده بودند و تا ۸ سپتامبر تعمیر نشده بودند.
پیچیدگی مأموریت با حضور گسترده نیروهای روسی در سواحل سوریه که سامانه‌های دفاع هوایی خود را در آنجا مستقر کرده بودند، افزایش یافته بود.
بالگردها تنها در مدت ۱۸ دقیقه از خط ساحلی سوریه به محل تأسیسات پرواز کردند، بدون اینکه شناسایی شوند. هم‌زمان، جت‌های جنگنده و پهپادهای نیروی هوایی اسرائیل به همراه ناوچه‌های موشکی نیروی دریایی، موجی از حملات را علیه تأسیسات CERS و چندین سایت دیگر در سوریه آغاز کردند. این حملات برای پوشاندن حرکت بالگردها و ایجاد این تصور برای ارتش سوریه طراحی شده بود که این یک حمله معمولی اسرائیلی است؛ حملاتی که صدها بار طی سال‌های گذشته، از جمله در مصیاف، انجام شده بود.
بخشی از این حملات برای دور کردن سربازان سوری از CERS طراحی شده بود، هرچند که ده‌ها سرباز شناسایی شدند که به سمت تأسیسات حرکت می‌کردند. حملاتی نیز علیه جاده‌ها و هر کسی که تلاش می‌کرد به سایت نزدیک شود، انجام شد.
اولین بالگرد CH-53 “یاسور” نزدیک ورودی تأسیسات فرود آمد و چند کماندوی شلدگ را پیاده کرد، در حالی که دو بالگرد دیگر هم‌زمان در نقطه دیگری در منطقه، مشرف به مرکز علمی، فرود آمدند. بالگرد چهارم چند دقیقه‌ای منتظر ماند و سپس در محل فرود بالگرد اول، نیروهای بیشتری را پیاده کرد.
چهار بالگرد سپس به نقاط دیگری در منطقه پرواز کردند، در آنجا فرود آمدند و بیش از دو ساعت منتظر ماندند تا ۱۰۰ کماندو مأموریت خود را انجام دهند.
۲۰ نفر از اعضای یگان ۶۶۹ که همچنان در بالگردها بودند، در صورت مجروح شدن هر یک از کماندوها آماده واکنش بودند. برنامه این بود که مجروحان را درمان کنند، اما تا پایان مأموریت منطقه را ترک نکنند. برای این منظور، یگان ۶۶۹ تجهیزات پزشکی اضافی را به همراه داشت تا در صورت نیاز به عنوان بیمارستان موقت عمل کند.
اینفوگرافیک کارخانه زیرزمینی تولید موشک ایران در نزدیکی مصیاف سوریه
در تأسیسات، تیم اول کماندوها منطقه را امن کردند، در حالی که تیم دوم به سمت ورودی پیشروی کرد و دو نگهبان را از پای درآورد. تیم سوم روی تپه‌ای نزدیک مستقر شد و با استفاده از پهپاد کوچک، عملیات را نظارت و هر فردی که به تأسیسات نزدیک می‌شد را هدف قرار داد.
در شب‌ها، سربازان سوری سه ورودی تأسیسات را قفل کرده و محیط را نگهبانی می‌دادند. ارتش اسرائیل اعلام کرد که در زمان حمله، تعداد نگهبانان کمتر از حد معمول بود؛ چرا که تأسیسات هنوز به‌طور کامل فعال نشده بود و هیچ‌کس در داخل آن حضور نداشت.
یکی از چالش‌های اصلی این مأموریت، نفوذ به درهای بسیار مستحکم ورودی تأسیسات زیرزمینی بود. به گفته افسرانی که در برنامه‌ریزی و اجرای مأموریت شرکت داشتند، این کار بسیار دشوار بود.
در دقیقه پنجاهم عملیات، اولین تیم از کماندوها موفق شد یکی از ورودی‌ها را باز کند؛ این ورودی مخصوص لجستیک و دسترسی به دفاتر بود. سربازان وارد سایت شدند و به دو ورودی خط تولید – بخش نعل‌اسبی – رسیدند و با استفاده از لیفتراک‌های موجود در تأسیسات، آن‌ها را باز کردند. ارتش اسرائیل پیشاپیش می‌دانست که چنین تجهیزاتی در تأسیسات وجود دارد و به همین دلیل برخی از کماندوهای شرکت‌کننده در عملیات را برای دریافت گواهینامه کار با لیفتراک آموزش داده بود.
هم‌زمان، تیم دیگری از کماندوها که حامل مواد منفجره بودند به ورودی‌ها رسیدند. نیروها یک موتورسیکلت چهارچرخ را با یکی از بالگردها به محل آورده بودند تا بتوانند سریع‌تر در تأسیسات جابجا شوند و مواد منفجره را در مکان‌های مورد نظر کار بگذارند.
حدود ۵۰ نفر از کماندوها در طول خط تولید تأسیسات حرکت کرده و بمب‌هایی را به تمامی تجهیزات، به‌ویژه سه مخلوط‌کن سیاره‌ای، متصل کردند. ۵۰ نفر دیگر خارج از تأسیسات ماندند و با پایش منطقه و شلیک به تهدیدات، آن را ایمن نگه داشتند.
در این حین، جت‌های جنگنده نیروی هوایی اسرائیل به حملات خود در منطقه اطراف ادامه دادند تا از نزدیک شدن ده‌ها نفر که ظاهراً سربازان سوری بودند جلوگیری کنند. در مجموع، هواپیماهای نیروی هوایی در طول عملیات ۴۹ مهمات را علیه اهداف مختلف به کار گرفتند.
پس از اتمام نصب مواد منفجره – حدود ۳۰۰ کیلوگرم – و اتصال آن‌ها به یک دستگاه انفجاری کنترل از راه دور در ورودی سایت، هر ۱۰۰ نفر از نیروها به محل اولیه فرود بازگشتند. بالگردها از نقاط انتظار خود وارد شده و نیروها را پس از دو ساعت و نیم حضور روی زمین سوار کردند.
هنگامی که سربازان سوار شدند، متخصص اصلی مواد منفجره یگان شلدگ بمب‌ها را منفجر کرد – انفجاری معادل یک تن مواد منفجره، با در نظر گرفتن مواد منفجره‌ای که در داخل تأسیسات قرار داشت.
سربازانی که در عملیات شرکت داشتند گفتند انفجار زیرزمینی نه‌تنها قابل مشاهده بود بلکه مانند یک “زلزله کوچک” احساس می‌شد.
بالگردها سپس از تأسیسات دور شده و به سمت دریا و در نهایت به اسرائیل بازگشتند. برخی تجهیزات، از جمله موتورسیکلت چهارچرخ، در محل جا گذاشته شد.
به گفته ارتش اسرائیل، صدها سرباز سوری حدود یک ساعت پس از خروج نیروها به تأسیسات CERS رسیدند، که این موضوع اهمیت محدودیت زمانی عملیات را نشان می‌دهد.
ارتش اسرائیل برآورد کرده که در طول عملیات، حدود ۳۰ نگهبان و سرباز سوری کشته شدند. رسانه‌های سوری در آن زمان از ۱۴ کشته و ۴۳ زخمی خبر دادند.
سربازان همچنین برخی اسناد اطلاعاتی موجود در تأسیسات را به دست آوردند که به گفته ارتش، ارزیابی‌های آن‌ها مبنی بر نزدیک بودن سایت به مرحله عملیاتی شدن را تأیید کرد.
در حال حاضر، ارتش اسرائیل اعلام کرده است که این سایت زیرزمینی مورد استفاده نیست و ایران پس از سقوط رژیم اسد از سوریه عقب‌نشینی کرده است.
به نقل از: ایران امروز
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید