جشن سَده از جشنهای ایرانی است که در آغاز شامگاه ۱۰ بهمن برگزار میشود. این جشن هزاران سال قدمت دارد و از کهنترین جشنهای ایرانی (حتی قدیمیتر از نوروز) بهشمار میرود. این جشن، جشن پیدایش آتش در نظر گرفته میشود. بر اساس شاهنامهٔ فردوسی، پیشینهٔ این جشن به دوران هوشنگشاه، دومین پادشاه پیشدادی، بازمیگردد.
در روایات اساطیری ایران باستان آمدهاست که هوشنگشاه به هنگام شکار، چون مار دراز سیاهرنگی را میبیند، به سوی آن سنگی پرتاب میکند که از برخورد این سنگ به سنگ دیگر، جرقهای شکل میگیرد و بوته خشکی که آنجا بوده، آتش میگیرد . ایرانیان از آن هنگام به بعد از آن آتش پاسداری میکنند. زرتشتیان سَده را با روشن کردن آتش جشن میگیرند و به نیایش میپردازند. جشن سده کرمان در تاریخ ۲۸ آذر ۱۳۸۸ به شماره «۴۰» در فهرست میراث فرهنگی ناملموس ثبت گردید. این جشن در سال ۱۳۹۱ در فهرست میراث معنوی ایران و در بهمن ۱۳۹۸ در فهرست میراث فرهنگی ناملموس ایران ثبت شد. جشن سده به عنوان بیستوچهارمین عنصر میراث فرهنگی ناملموس ایران، در هجدهمین نشست کمیته بینالدولی پاسداری از میراثفرهنگی ناملموس یونسکو در کاسان، بوتسوانا ثبت شد؛ این کار ارزنده با مشارکت کشور تاجیکستان در تهیه و تدوین درخواست ثبت، انجام گرفت.
از: ویکی پدیا