این مطلب خلاصه‌ای است از آنچه در نشریات داخلی ایران در روز ۱تیر۱۴۰۴ درباره جنگ اسراییل و ایران منتشر شده است. ادبیات این رسانه‌ها تغییری نکرده است و انتشار خلاصه این مطالب به معنای تایید آن‌ها از سوی ایران‌وایر نیست.
در دهمین روز جنگ اسراییل و ایران و روز حمله آمریکا به سه سایت هسته‌ای، صفحه یک تمامی روزنامه‌های مدنظر، به پوشش جنگ اختصاص داده است. در این گزارش، روزنامه‌های «کیهان»، «جوان»، «اطلاعات»، «شرق» و «اعتماد» را مرور کرده‌ایم. روایت کلی این رسانه‌ها تاکید بر حمله «ناگهانی و نابخردانه» اسراییل و «وحدت ملی» ایرانی‌ها در برابر دشمن خارجی است. مرور محتوای این روزنامه‌ها بیان‌گر هم‌صدا بودن در دفاع از تمامیت ارضی ایران است، رویکردی که حاکی از مقابله‌ای واحد با حمله خارجی است و تلاش دارد افکار عمومی را حول محور «دفاع ملی» بسیج کند. روایت غالب محتوای این رسانه‌ها در روز حمله آمریکا به ایران، محکومیت آمریکا و حمایت قاطع از نیروهای مسلح ایران است.
روایت غالب؛ اتحاد مقابل متجاوز
در تمامی این روزنامه‌ها اسراییل به‌عنوان آغازگر جنگ، متجاوز و محاسبات او «اشتباه» ترسیم شده است. رسانه‌های جریان اصلی و اصلاح‌طلب یک‌صدا تاکید دارند که اسراییل با این اقدام متجاوزانه نه‌تنها به هدف تضعیف ایران نرسیده، بلکه اتحاد و انسجام داخلی ایرانیان را تقویت کرده است. به‌عنوان روزنامه کیهان نقل قولی از مقامات اسراییلی با همین مضمون منتشر کرده است. در این روایت مردم با وجود برخی نارضایتی‌ها، اما در برابر تهدید خارجی «یکپارچه» توصیف میشود. همزمان در رسانه‌ها به مشروعیت دفاعی ایران و خطای راهبردی اسراییل می‌پردازند. برای نمونه روزنامه کیهان با جزییات از «آسیب‌های سنگین اقتصادی و نظامی واردشده به اسراییل» گزارش داده و عنوان کرده است که تنها در دو روز نخست درگیری، ۵٫۵ میلیارد شِکل (۱٫۴۵ میلیارد دلار) هزینه به اقتصاد اسرائیل تحمیل شده که در صورت تداوم جنگ، ممکن است بحران مالی بی‌سابقه‌ای دامن‌گیر رژیم صهیونیستی شود. این روزنامه‌ها تصویری از «پشیمانی و استیصال رژیم صهیونیستی» ارایه می‌کنند؛ از فرار شهرک‌نشینان از ترس موشک‌های ایرانی گرفته تا اختلال در زندگی روزمره اسراییلی‌ها. در مقابل، درباره ایران روایت رسانه‌ها «ثبات حاکمیت، اقتدار نیروهای مسلح و حمایت یکپارچه مردمی» را برجسته می‌کنند.
اقدامات نظامی؛ تنبیه متجاوز و پاکسازی نفوذی‌ها
در این روزنامه‌ها شرح مفصلی از «پیروزی‌های دفاعی ایران» و «ضربات نظامی دقیق» به «دشمن» به چشم می‌خورد. از یک سو، به گزارش کیهان، طی روزهای گذشته پدافند هوایی ارتش و سپاه تعداد قابل‌توجهی از پهپادهای متخاصم و ریزپرنده‌های جاسوسی رژیم صهیونیستی را سرنگون کرده‌اند، همزمان هم «سربازان گمنام امام زمان» در وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه موج گسترده‌ای از بازداشت «جاسوسان» و «عناصر ستون پنجم دشمن» را به انجام رسانده‌اند. از سوی دیگر، «توان تهاجمی ایران» نیز با قدرت در رسانه‌ها بازتاب یافته است که حتی اسراییل را طوری تصویر کرده‌اند که نتوانسته است از پس این توان تهاجی برآید.
رسانه‌های همچنین برتری فناوری‌های نظامی ایران را نیز پررنگ کرده‌اند. به‌عنوان نمونه رسانه‌ها به اظهارات یک مقام ارشد ایرانی در گفت‌وگو با خبرگزاری «سی‌ان‌ان» پرداخته‌اند که تایید کرده ایران به جای شلیک انبوه موشک‌ها، اکنون از موشک‌های «پیشرفته‌تر» و «نقطه‌زن» استفاده می‌کند: «شاهد بودیم که موشک ایرانی به‌راحتی از سامانه‌های دفاعی تاد، پاتریوت، فلاخن داوود، پیکان-۲ و ۳ و گنبد آهنین عبور کرده و به هدف خورده است.» به گفته او کاهش تعداد موشک‌های شلیک‌شده نباید «مایه خرسندی اسرائیل باشد»، بلکه «توازن جدید قدرت به نفع ایران» را نشان می‌دهد.
از منظر اقدامات قضایی و امنیتی داخلی مرتبط با جنگ نیز اخبار مهمی منتشر شده است. مثل این نمونه‌ها: شورای عالی امنیت ملی پیشتر به عوامل داخلی مرتبط با دشمن ضرب‌الاجل داده بود که حداکثر تا اول تیر خود را معرفی کنند. دادستان تهران تاکید کرده این فرصت محدود در همان روز اول تیر پایان یافته و از این پس دستگاه قضایی با قاطعیت و بر اساس مقررات زمان جنگ با بازماندگان عوامل دشمن برخورد خواهد کرد. «غلامحسین محسنی‌اژه‌ای»، رییس قوه قضاییه نیز شخصا تعدادی از پرونده‌های «عناصر مهم دستگیر‌شده مرتبط با رژیم صهیونیستی» را بررسی کرده است. او دستور داده «رسیدگی به پرونده خائنان با نهایت سرعت و دقت انجام شود» و اطمینان داده است که «در صورت اثبات اقدامات خائنانه آن‌ها، مجازات سخت و فوری در انتظارشان خواهد بود.» چنین موضعی در کنار اطلاعیه‌های مکرر سپاه مبنی بر ادامه «عملیات‌های ترکیبی موشکی-پهپادی به صورت مستمر و هدفمند» نشان می‌دهد که اراده حاکمیت بر ادامه قاطع نبرد تا «تنبیه کامل متجاوز» و نیز «پاکسازی سریع عوامل نفوذی در داخل کشور» قرار گرفته است.
هزینه‌های انسانی و زیرساختی جنگ
روزنامه‌های ۱ تیر، آمار و گزارش‌های تکان‌دهنده‌ای از خسارات انسانی و ویرانی زیرساخت‌ها در جنگ ده روزه منتشر کرده‌اند. بنا بر آخرین گزارش‌ها، تعداد شهدای ایرانی از ۴۰۰ نفر فراتر رفته و بیش از ۳ هزار نفر نیز مجروح شده‌اند که از این میان ۵۴ نفر زن و کودک بوده‌اند و ۵ نفر از کادر درمان نیز کشته شده‌اند. طبق این گزارش‌ها «اکثر قربانیان را غیرنظامیان تشکیل می‌دهند.» گزارش تکمیلی شرق از قطعه ۴۲ بهشت‌زهرای تهران که به خاکسپاری شهدای حملات اختصاص یافته، نشان می‌دهد تنها طی ۹ روز نخست جنگ، ۶۹ تن از کشته‌ها در تهران به خاک سپرده شده‌اند و هر لحظه بر شمار جنازه‌های منتقل‌شده به این قطعه افزوده میشود. در میان کشته‌ها نام دانشمندان هسته‌ای هم دیده میشود. همچنین ۱۵ نفر از افسران و پرسنل پدافند هوایی ارتش حین دفاع از آسمان کشور کشته شده‌اند که اسامی آنان توسط ارتش اعلام شد. علاوه بر این، ۵ پاسدار سپاه لرستان در حمله صبح ۳۱خرداد در «خرم‌آباد» کشته شده‌اند و حتی ۲ نیروی امدادی جرثقیل‌دار که برای کمک رفته بودند، بر اثر حمله پهپادی دشمن جان باختند. این ارقام گوشه‌ای از تلفات جنگی است که مطبوعات به تصویر کشیده‌اند.
از نظر خسارات زیرساختی و غیرنظامی، گزارش‌های رسانه‌های داخلی حاکی از وارد آمدن آسیب‌های جدی به تاسیسات و اماکن عمومی در چند استان است. در استان اصفهان، سایت هسته‌ای اصفهان و چند نقطه در شهرستان‌های اطراف، هدف حملات موشکی و پهپادی قرار گرفت که هرچند به گفته مقامات محلی خوشبختانه تلفات جانی نداشت، اما خساراتی بر جا گذاشت. یکی از مراکز صنعتی «مرکز معاینه‌فنی خودروهای سنگین در ۳۰ کیلومتری شهرضا» به‌طور مستقیم بمباران شد. در تهران، رسانه‌ها از حمله موشکی اسراییل به ساختمان سازمان صداوسیما خبر دادند که بخشی از آن تخریب شده است. اهمیت این حادثه به حدی بود که وزیر میراث فرهنگی «سیدرضا صالحی‌امیری» اعلام کرد ساختمان آسیب‌دیده صداوسیما به عنوان یادمان ملی ثبت خواهد شد که در واقع نوعی پاسخ نمادین به نظر می‌رسد که نشان می‌دهد این حمله، تجاوز به میراث ملی و «صدای مردم ایران» تلقی میشود.
رسانه‌ها نوشته‌اند که «حملات کور دشمن» حتی بیمارستان‌ها و مراکز امدادی را بی‌نصیب نگذاشته است. روزنامه اعتماد از تداوم حملات اسراییل به بیمارستان‌ها در استان‌های تهران و کرمانشاه خبر داده است. همچنین به نقل از «رضا طلایی‌نیک» سخنگوی وزارت دفاع، نیز تاکید شده است که حمله به مردم و اماکن غیرنظامی نشانه «شکست‌های میدانی دشمن» و «ماهیت ضدبشری رژیم صهیونیستی است» و مصداق بارز «جنایت جنگی» محسوب میشود. مجموعه این گزارش‌ها در رسانه‌های ایرانی بر یک نکته تاکید دارد: اسراییل با نقض فاحش اصول انسانی و قوانین بین‌المللی، هزینه‌های سهمگینی بر غیرنظامیان ایرانی تحمیل کرده است اما این «خون‌های ریخته‌شده» عزم ایرانیان را برای «پاسخ‌گویی قاطع» دو چندان کرده است.
دیپلماسی و نقش بازیگران بین‌المللی
همزمان با نبرد در میدان، تحرکات گسترده دیپلماتیک ایران در صحنه منطقه‌ای و جهانی در رسانه‌ها بازتاب یافته است. محتوای جلسه «عباس عراقچی» در ترکیه با سران کشورهای مسلمان از جمله مهم‌ترین دیپلماسی مطرح در رسانه‌ها است. به عنوان نمونه بنابر گزارش شرق، در دیدار وزیر خارجه قطر با عراقچی، طرف قطری «تجاوز رژیم صهیونیستی علیه حاکمیت ایران» را شدیدا محکوم کرد. و در ادامه پرداختن به مواضع عراقچی که تاکید کرد «نیروهای مسلح ایران تا توقف کامل تجاوز، به دفاع مشروع و حفاظت قاطع از امنیت ملی و تمامیت ارضی کشور ادامه خواهند داد.» همچنین به دیدار عراقچی با «رجب طیب اردوغان»، رییس‌جمهور ترکیه اشاره شده است که آخرین تحولات و راهکارهای منطقه‌ای حفظ ثبات را بررسی کرد.
علاوه بر تحرکات ایران، واکنش‌های جهانی گسترده‌ای نیز توسط این روزنامه‌ها پوشش داده شده است. تقریبا تمامی همسایگان و قدرت‌های فرامنطقه‌ای، حمله اسراییل و آمریکا به ایران را محکوم کرده‌اند. به عنوان نمونه، وزرای خارجه اتحادیه عرب در بیانیه‌ای که از استانبول صادر شد، تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی علیه ایران را محکوم کرده و هشدار دادند که اسراییل در حال کشاندن منطقه به ورطه درگیری گسترده‌تری است . این بیانیه خواستار اقدام موثر بین‌المللی برای توقف «سیاست‌های تجاوزکارانه» اسراییل شده و تاکید کرده که نباید تاسیسات هسته‌ای تحت پادمان ایران هدف حمله قرار گیرد. روسیه و چین نیز صریحا وارد میدان حمایت از ایران شده‌اند. وزارت خارجه روسیه ضمن محکوم کردن تجاوز بامداد یکشنبه آمریکا به تاسیسات هسته‌ای فردو، اعلام کرد شورای امنیت سازمان ملل باید به این قضیه ورود کرده و واکنش نشان دهد. همزمان، سخنگوی وزارت خارجه چین نیز حملات آمریکا در خاک ایران را نقض جدی منشور ملل متحد توصیف و آن را شدیدا محکوم کرد. این مواضع، در کنار محکومیت‌های صریح کشورهای منطقه همچون کویت، قطر، عمان، پاکستان و حتی عربستان سعودی که نقض حاکمیت ایران را تقبیح کرده‌اند ، بیان‌گر انزوای دیپلماتیک آمریکا و اسراییل در این ماجرا است. علاوه بر این به «امانوئل مکرون»، رییس‌جمهور فرانسه نیز پرداخته شده که در تماس تلفنی با رییس‌جمهور ایران خواستار خویشتن‌داری و اعتمادسازی شد. مجموعه این اخبار نشان می‌دهد جنگ «بنیامین نتانیاهو» علیه ایران، موج محکومیت جهانی را برانگیخته و بسیاری از بازیگران بین‌المللی از متحدان سنتی آمریکا گرفته تا جنبش عدم تعهد خواهان آتش‌بس فوری و بازگشت به دیپلماسی شده‌اند.
وضعیت اقتصادی و تلاش برای بازگشت به حالت عادی
رسانه‌های ایرانی در روز ۱ تیر تصویر امیدبخشی از مدیریت اقتصاد و زندگی روزمره در بحبوحه جنگ ارایه می‌کنند. اگرچه در روزهای نخست حملات، نوساناتی در بازار ارز و طلا رخ داد، اما اکنون خبر می‌رسد که بازارهای مالی به «ثبات نسبی» رسیده‌اند. روزنامه اطلاعات گزارش داده است که قیمت دلار در بازار آزاد که ابتدا جهش داشت، امروز با ۸۵۰ تومان کاهش نسبت به روز قبل به ۹۳ هزار تومان رسیده است. همچنین قیمت سکه و طلا پس از یک دوره افزایش به دلیل هیجانات اولیه، روند نزولی پیدا کرده است. کارشناسان اقتصادی در روزنامه کیهان این آرامش بازار را مرهون اقتدار سیاسی و همراهی مردم دانسته و تاکید کرده‌اند که جو روانی جامعه تحت کنترل است و دولت در تلاش است با اقدامات فوری، ضربه‌های اقتصادی جنگ را مهار کرده و زندگی عادی را حفظ کند.
نشانه‌های بازگشت زندگی روزمره در تهران و دیگر شهرهای بزرگ به‌وضوح در رسانه‌ها منعکس شده است. شبکه خبری« سی‌ان‌ان» در گزارشی که روزنامه‌های ایران بازتاب داده‌اند نوشته است: زندگی عادی در تهران در حال بازگشت است؛ پمپ‌بنزین‌ها سوخت کافی دارند، فروشگاه‌های مواد غذایی مملو از کالاهای اساسی هستند و کمبودی مشاهده نمی‌شود. هرچند بسیاری از ساکنان در پی بمباران‌های روزهای گذشته و هشدارهای اوایل جنگ، تهران را ترک کرده بودند، اکنون خیابان‌های شهر آرام‌آرام شلوغی همیشگی را بازمی‌یابند، مغازه‌ها و حتی برخی رستوران‌ها بازگشایی شده و ترافیک شهری دوباره رو به افزایش است. البته این گزارش افزوده که دفاع ضدهوایی ایران همچنان شب‌ها بر فراز پایتخت فعال است و وضعیت آماده‌باش پابرجا است، اما در مجموع گزارش میشود که آرامش به شهر بازگشته است. اختلالات اولیه اینترنت و خدمات بانکی که در اثر حملات سایبری دشمن رخ داد، به گفته مسوولان تقریبا رفع شده است. فرماندهی امنیت سایبری کشور اعلام کرد حملات متعدد به زیرساخت‌های حیاتی مانند شبکه بانکی را تا حد زیادی دفع کرده و خدمات داخلی به شکل پایدار برقرار است. این مرکز از فروپاشی بخشی از ساختار فرماندهی کنترل سایبری دشمن و کاهش دسترسی هکرهای مهاجم هم خبر داده و تاکید کرده عملیات پدافند سایبری تا تحقق بازدارندگی کامل ادامه خواهد داشت .
به موازات این اقدامات عاجل، برخی رسانه‌ها به برنامه‌های ترمیم و بازسازی پساجنگ نیز پرداخته‌اند. روزنامه اعتماد در صفحه اقتصادی خود از طرح ویژه دولت برای حمایت از خانواده‌های آسیب‌دیده خبر داده و آن را «سرپناه دوباره» نامیده است. در گزارش آمده که این طرح شامل تامین مسکن موقت و وام‌های کم‌بهره برای خانواده‌هایی است که خانه و کاشانه خود را در بمباران‌ها از دست داده‌اند. همچنین یادداشتی در همین روزنامه تحت عنوان «بازآفرینی به جای بازسازی» استدلال کرده که دوران بازسازی پس از حملات می‌تواند فرصتی برای اصلاحات اقتصادی ساختاری باشد و پیشنهاد کرده به جای صرفا بازگرداندن شرایط قبل، دولت به بهبود کارآمدی و تاب‌آوری زیرساخت‌ها بیندیشد. مجموع این مطالب نشان می‌دهد رسانه‌های ایران سعی دارند تصویری از تسلط دولت بر اوضاع اقتصادی و بازگشت امید و زندگی عادی را القا کنند به طوری‌که به مخاطب اطمینان می‌دهند که هرچند جنگ آسیب‌هایی به همراه داشته، اما چرخ اقتصاد و زندگی مردم از حرکت نایستاده است و کشور در حال تطبیق با شرایط جدید و عبور از بحران است.
امنیت داخلی و مدیریت بحران
یکی از محورهای پررنگ پوشش رسانه‌ای در روزنامه‌های ۱ تیر، اقدامات گسترده امنیتی داخل کشور برای خنثی‌سازی تهدیدات و جلوگیری از بحران‌های ثانویه است. بنابر گزارش‌ها، طی ده روز گذشته ده‌ها نفر از «عوامل مرتبط با دشمن در داخل کشور شناسایی و بازداشت» شده‌اند. وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه اعلام کرده‌اند که یک شبکه خرابکاری بزرگ در استان گیلان را کشف و منهدم کرده‌اند که محموله‌ای از بمب‌های دست‌ساز آماده انفجار به همراه داشتند. در استان قم هم همان‌طور که اشاره شد، چندین تیم جاسوسی و تبلیغاتی مرتبط با حملات شناسایی شده‌اند.
بازدید رییس قوه قضائیه و فرمانده پلیس از بازداشتگاه «مهم‌ترین دستگیرشدگان مرتبط با رژیم صهیونیستی» به‌خوبی نشان‌دهنده عزم حاکمیت در پیگیری بدون وقفه پرونده «نفوذی‌ها» است. محسنی اژه‌ای صراحتا دستور داده است که پرونده‌های این عناصر در سریع‌ترین زمان در تطبیق با مقررات خاص دوران جنگ رسیدگی شوند تضمین کرده که در صورت احراز خیانت، اشد مجازات در انتظارشان خواهد بود. نمونه‌های عینی از این برخوردها هم در رسانه‌ها آمده است. مثل گزارش یکی از این متهمان که موقعیت‌های مکانی و تصاویر مراکز حساس کشور را برای خارج ارسال می‌کرده و از محل سکونت او دفترچه‌های رمز و ادوات جاسوسی کشف شده است. در این گزارش‌ها بازداشت متهمی دو تابعیتی هم عنوان شده است.
از سوی دیگر، رسانه‌ها از هوشیاری کامل نهادهای امنیتی در برابر جنگ روانی و شایعه‌پراکنی خبر می‌دهند. خبرگزاری‌های داخلی گزارش داده‌اند که عناصر وابسته به گروهک «منافقین» در هنگام برخی حملات با استفاده از بمب‌های صوتی سعی در ایجاد رعب و آشوب کاذب در تهران داشتند.
از نکات جالب پوشش رسانه‌ای دهمین روز جنگ، تقدیر از همکاری و همدلی مردمی با نهادهای نظامی و امنیتی است. روزنامه کیهان در گزارشی به قدردانی مثال‌زدنی مردم از بسیج، نیروهای نظامی، انتظامی و اطلاعاتی اشاره کرده و موارد متعددی از حمایت‌های مردمی را برشمرده است. به عنوان نمونه، طی روزهای حملات موشکی، شهروندان تهرانی با نیروهای امدادی برای آواربرداری همکاری داشته و گروه‌های جهادی مردمی به یاری خانواده‌های آسیب‌دیده شتافته‌اند. حتی گزارش شده که گروهی از کاربران شبکه‌های اجتماعی که پیشتر منتقد برخی عملکردهای حاکمیت بودند، در فضای مجازی از اتحاد ملی و لزوم هوشیاری در برابر شایعات دشمن نوشته‌اند.
در مجموع، روایت مطبوعات از امنیت داخلی چنین است: نفوذ دشمن در داخل تا حد زیادی مهار شده، نیروهای امنیتی با جدیت مشغول پاکسازی عناصر خرابکار هستند و مردم نیز هوشیارانه در حال همکاری با دولت‌اند.
تحلیل متقابل؛ رویکرد رسانه‌های جریان اصلی و حامی حکومت
در بررسی پوشش جنگ در مطبوعات ۱ تیر، تفاوت‌های لحن و زاویه دید دو طیف رسانه‌ای حامیان حکومت در برابر اصلاح‌طلبان جلب‌توجه می‌کند. روزنامه‌های جریان اصلی اصولگرا مانند کیهان و جوان با لحنی تهاجمی، حماسی و سرشار از اعتماد‌به‌نفس درباره جنگ می‌نویسند. در این رسانه‌ها، «انهدام دشمن» یک هدف حتمی و پیروزی ایران قطعی جلوه داده میشود. ادبیات مورد استفاده بسیار ایدئولوژیک و تند است. این رسانه‌ها هرگونه حمایت بین‌المللی از مقاومت ایران را برجسته کرده و در مقابل، اختلافات داخلی آمریکا و اسراییل را پررنگ می‌کنند. صدای غالب در اردوگاه رسانه‌های اصولگرا، صدای پیروزی و اقتدار و انتقام‌جویی است.
تحلیل متقابل جناحی؛ رویکرد رسانه‌های اصلاح‌طلب منتقد حکومت
در سوی مقابل، روزنامه‌های منتقد و اصلاح‌طلب مانند شرق و اعتماد نیز علی‌رغم تفاوت گفتمانی، در این مقطع جنگی با حکومت هم‌صدا شده‌اند. البته رویکرد آن‌ها ملایم‌تر و انسان‌محورتر است با تاکید ویژه‌ای که بر پایان دادن مسوولانه به جنگ دارد. اصلاح‌طلبان در عین محکومیت صریح حمله اسراییل، نگران هزینه‌های انسانی و آثار بلندمدت جنگ بر جامعه و جنبش‌های مدنی ایران هستند. رسانه‌های اصلاح‌طلب تصریح دارند که با هرگونه دخالت خارجی مخالف‌اند و اکنون در دفاع از تمامیت ارضی، استقلال و جان شهروندان ایرانی متحد و استوار ایستاده‌اند.
با این حال، تفاوت گفتمان اصلاح‌طلبان در تاکید بر راه‌حل‌های دیپلماتیک و نگاه انتقادی به تداوم جنگ است. در حالی که رسانه‌های تندرو شعار «آتش‌بس نه» سر می‌دهند، روزنامه‌های منتقد بر ضرورت مدیریت عقلانی بحران و کاستن از آلام مردم تاکید می‌کنند. اصلاح‌طلبان در کنار تمجید از مقاومت مردم و نیروهای نظامی، نگران فرسایشی شدن جنگ و تاثیرات منفی آن بر مطالبات آزادی‌خواهانه نیز هستند. از این رو، در پوشش خبری آنان تلفات غیرنظامیان، مشکلات آوارگان جنگی، اختلال در زندگی معلولان و نیاز به کمک‌رسانی فوری جایگاه ویژه‌ای دارد. لحن این رسانه‌ها در زمان جنگ «میهن‌دوستانه» است و از نیروهای مسلح حمایت می‌کنند، هرچند از خطرات گسترش جنگ هم می‌هراسند.
در نهایت، رسانه‌های اصلاح‌طلب جنگ را یک دفاع ملی مشروع می‌بینند که باید با وحدت داخلی و حمایت جهانی به بهترین نحو مدیریت شود. آن‌ها مانند اصول‌گرایان از شجاعت و فداکاری نیروهای ایرانی تمجید می‌کنند، اما بیشتر بر رنج‌های انسانی جنگ و ضرورت پایان دادن به آن در اولین فرصت ممکن متمرکزند. اگر کیهان و جوان از انتقام و تداوم شعله جنگ می‌گویند، شرق و اعتماد از امید و آگاهی برای پساجنگ سخن گفته‌اند.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید