روز سه‌شنبه ۸ مهرماه، هم‌زمان با ادعای مسعود پزشکیان درباره «تسلیم نشدن مقابل فشارهای غرب»، ارزش هر دلار آمریکا در بازار فردوسی تهران با یک رکوردشکنی جدید، به ۱۱۳ هزار و ۷۰۰ تومان رسید.

علاوه بر دلار، یورو هم در این روز ۱۳۳ هزار و ۵۰۰ تومان معامله شد، قیمت پوند انگلستان از ۱۵۲ هزار و ۷۰۰ تومان عبور کرد، درهم امارات ۳۱ هزار تومان خریدو‌فروش شد، ارزش لیر ترکیه به دو هزار و ۷۹۰ تومان رسید، یوآن چین به مرز ۱۶ هزار تومان نزدیک شد و دلار کانادا نیز ۸۱ هزار و ۵۰۰ تومان معامله می‌شود.

وضعیت اقتصادی نابسامان در ایران، هم‌زمان با آغاز اجرای مکانیسم ماشه و تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه جمهوری اسلامی، در بازار طلا هم نمود پیدا کرد و بهای هر گرم طلای ۱۸ عیار را برای اولین‌ بار به ۱۰ میلیون و ۵۳۱ هزار تومان رساند. در روز سه‌شنبه، مبلغ سکه امامی نیز از ۱۱۲ میلیون تومان رد شد و سکه بهار آزادی با نرخ ۱۰۵ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان، نیم‌سکه با ۶۰ میلیون و ۱۰ هزار تومان و ربع سکه با ۳۴ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان رکوردهای قبلی این بازار را جابه‌جا کردند.

در بازار خوراکی‌ها نیز روند روبه‌رشد قیمت تمامی کالاهای مصرفی و موردنیاز مردم به‌طور روزانه یا هفتگی ادامه دارد، اما دولت پزشکیان در واکنش به این بحران تصمیم گرفته است تا کالابرگ الکترونیک یا همان کوپن دیجیتالی برای تامین کالاهای اساسی را تنها میان آن گروه از مردم که از نگاه دولت «کم‌برخوردار و فقیر» محسوب می‌شوند، تقسیم کند. اکنون در حالی که با عبور عدد رسمی خط فقر از ۵۶ میلیون تومان برای خانوارهای سه نفره، حالا بیش از ۸۰ درصد جمعیت ایران کم‌برخوردار و نیازمند حمایت‌های اقتصادی محسوب می‌شوند، تنها حدود ۲۰ درصد از این جمعیت مشمول دریافت کوپن می‌شوند.

مسعود پزشکیان روز سه‌شنبه در مراسم تجلیل از قهرمانان کشتی آزاد و فرنگی ایران، مدعی شد: «اکنون دنیا ما را تحت فشار قرار داده است تا تسلیم شویم، اما تسلیم شدن در وجود ما نیست و تا پای جان برای ایران خواهیم ماند و سر فرود نخواهیم آورد.»

از سوی دیگر غلامرضا مصباحی‌مقدم، رئیس شورای فقهی بانک مرکزی، امروز اعلام کرد که دولت مسعود پزشکیان در جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل، از بانک مرکزی ۲۵۰ هزار میلیارد تومان قرض کرد. او افزود: «بانک هر پولی را که دریافت می‌کند، هشت برابر آن گردش ایجاد می‌کند که به آن خلق پول می‌گویند و منجر به تورم می‌شود.»

او مانند سایر مقام‌های ارشد نظام جمهوری اسلامی، در این سخنان به تاثیر سیاست‌های جنگ‌طلبانه و هسته‌ای علی خامنه‌ای، رهبر نظام ایران در به وجود آمدن بحران فعلی اقتصادی و اعمال تحریم‌های گسترده‌ اقتصادی غرب علیه جمهوری اسلامی هیچ اشاره‌ای نکرد.

علی مدنی‌زاده، وزیر اقتصاد، نیز اگرچه بازگشت تحریم‌های سازمان ملل را «چالشی جدی» توصیف کرد، مدعی شد که می‌توان این تهدیدها را به «فرصتی برای تحول» تبدیل کرد. این اظهارات مواضع دو دهه پیش محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری وقت ایران، در مجلس شورای اسلامی را تداعی می‌کنند که تصویب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی را «فرصتی استثنایی» برای تمرکز بر اقتصاد داخلی و گسترش صادرات کالاهای ایرانی به جهان معرفی می‌کرد، اما پیامد آن سیاست‌ها چیزی جز سقوط ده‌ها میلیون ایرانی به زیر خط فقر و ناتوانی گسترده در تامین ابتدایی‌ترین نیازهای زندگی نبود.

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم سالانه در تیرماه ۱۴۰۴ برای گروه سبزیجات و حبوبات به رکورد بی‌سابقه ۶۶ درصد رسید. این گروه که پس از گوشت و مرغ مهم‌ترین منبع پروتئین خانوارهای متوسط و ضعیف محسوب می‌شود، در مرداد نیز با تورم ۸.۷ درصدی، دومین گروه با بیشترین رشد ماهانه قیمت بود. افزایش قیمت حبوبات عملا سفره اقشار کم‌درآمد ایران را هدف قرار داده و جایگزین ارزان پروتئین حیوانی را از دسترس خارج کرده است.

به گفته کارشناسان، یکی از عوامل اصلی جهش قیمت‌ها، حذف تخصیص ارز ترجیحی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی به اقلامی مانند شکر، کره، چای، کاغذ، لاستیک و به‌ویژه حبوبات بوده است. این در حالی است که نیاز ارزی سالانه تنها برای واردات حبوبات، حدود ۳۰۰ میلیون یورو براورد می‌شود. با وجود این، دولت و حاکمیت جمهوری اسلامی به‌ جای تمرکز بر معیشت مردم و افزایش حمایت‌ها، ارز حمایتی اقلام حیاتی را قطع و همچنان بر اختصاص منابع مالی قابل‌توجه به گروه‌های شبه‌نظامی در منطقه پافشاری می‌کنند.

تازه‌ترین نمونه این موضوع، سفر علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران به بیروت است که در جریان آن وعده داد جمهوری اسلامی در بازسازی منازل شهروندان لبنان و اعضای حزب‌الله که در جنگ با اسرائیل آسیب دیده‌اند، کمک گسترده‌ای ارائه خواهد کرد.

تسنیم روز سه‌شنبه نوشت که سیاست ارزی متناقض دولت پزشکیان فشار معیشتی مستقیم بر دهک‌های پایین جامعه وارد کرده است، چرا که گروه‌هایی که برای تامین پروتئین به عدس و لوبیا متکی‌اند، اکنون با قیمت‌های کمرشکن روبرو هستند. هم‌زمان آمار رسمی نشان می‌دهد تورم خوراکی‌ها در سال گذشته از ۶۰ درصد فراتر رفته و ادامه این روند، تهدیدی جدی برای امنیت غذایی و اجتماعی مردم خواهد بود.

در کنار این بحران، وضعیت نهاده‌های کشاورزی هم «وخیم» توصیف شده است. به عنوان نمونه نیاز شش‌ماهه ایران به سموم و آفت‌کش‌ها حدود ۳۰ هزار تن براورد می‌شود، اما تا امروز فقط پنج هزار تن تامین شده است. این کمبود کشاورزی ایران را در برابر خشکسالی و آفات بی‌دفاع گذاشته و خطر کاهش بیشتر تولید داخلی را به دنبال دارد.

مجموعه این داده‌ها نشان می‌دهد که اقتصاد ایران در شرایطی بحرانی قرار گرفته است و تورم افسارگسیخته، سقوط مداوم ارزش پول ملی، حذف حمایت‌های معیشتی و کاهش توان تولید داخلی، همگی فشار مضاعفی بر مردم وارد کرده‌اند. در چنین وضعیتی، شعارهای سیاسی و وعده‌های تکراری مقام‌ها نه‌تنها پاسخی برای مشکلات روزمره مردم نیست که بر شکاف میان واقعیت زندگی اجتماعی و روایت رسمی حاکمیت نیز می‌افزاید.

از: ایندیپندنت