نعمتالله شهبازی، سرپرست شرکت دخانیات ایران گفته است که به دلیل واردات بی رویه، به ویژه افزایش واردات قاچاق، تولید دخانیات کشور در سال جاری با کاهش شدید روبرو شده است: در حالی که مصرف سالانۀ سیگار در ایران ۶۰ میلیارد نخ برآورد می شود، تولید داخلی سیگار به ۱۰ میلیارد نخ یعنی تنها به یک ششم مصرف داخلی میرسد.
نعمتالله شهبازی، قطع واردات سیگار و یا کاهش سیگارهای موجود در بازار ایران را بیاثر دانسته و گفته است که چنین اقدامهایی تنها به افزایش همزمان قاچاق و قیمت سیگار منجر میشود. بر اساس آمار رسمی واردات رسمی سیگار در سال گذشته حدود ۱۲۲ میلیون دلار بوده، در حالی که به اعتراف محمود احمدی نژاد واردات قاچاق سیگار در ایران سالانه به دو میلیارد دلار بالغ می شود.
در اظهاراتی جداگانه مجتبی خسروتاج، قائم مقام وزیر صنعت ایران، آمار واردات رسمی کالا در ایران را در قیاس با واردات قاچاق اساساً بسیار ناچیز دانسته و برای نمونه به قاچاق پوشاک در کشور اشاره کرده و گفته است: در حالی که واردات رسمی پوشاک به ۶ میلیون دلار در سال می رسد، واردات قاچاق پوشاک به تنهایی بیش از ۲ میلیارد دلار در سال است.
با این حال، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در ایران سهم قاچاق در اقتصاد این کشور را سالانه بین ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلار برآورد می کنند. خود رهبر جمهوری اسلامی، اخیراً و بی آنکه اشاره ای به رقم اصلی قاچاق در اقتصاد ایران بکند، آمار واردات قاچاق در کشور را «عجیب و غریب» و «تعجب آور» توصیف کرد.
بر پایۀ گزارش مرکز پژوهش ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز حجم قاچاق در ایران از ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار در سال ۱۳۵۸ به ۲۵ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۲ رسیده که حدود ۲۱ برابر نسبت به ۳۵ سال پیش رشد داشته است. مرکز پژوهش ستاد قاچاق کالا و ارز می افزاید که نقطۀ اوج افزایش قاچاق کالا و ارز به دورۀ چهارسالۀ ۱۳۸۷-۱۳۸۴ مربوط می شود که طی آن قاچاق کالا و ارز از ۶ میلیارد دلار در سال ۱۳۸۳ به ۱۹ میلیارد دلار در سال ۱۳۸۷ رسید.
سردار محمدرضا نقدی، فرماندۀ شبه نظامیان بسیج، که در دوران ریاستش بر ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز بیشترین میزان قاچاق در ایران صورت گرفت، علت این رشد را بی ارادگی دولت ها به ویژه دولت محمود احمدی نژاد در مبارزه با قاچاق اعلام کرده است.
حمید مافی، خبرنگار اقتصادی مقیم آلمان، معتقد است که تقریباً هیچ عرصۀ مهمی از اقتصاد ایران نیست که از گزند قاچاق مصون مانده باشد. او گفته است که نمی توان به مهار قاچاق در درون ساخت قدرت ایران امیدوار بود و اساساً در این کشور تفاوت چندانی میان واردات قاچاق و واردات باصطلاح رسمی وجود ندارد. این همه به گفتۀ حمید مافی ویژگی انحصاری اقتصاد رانتی در ایران است.
از: ار اف ای