«بیست و یک سال ام است. عاشق سکس ام. در سکس٬ همه کار می کنم. در منطقه فرمانیه٬ مکان هم دارم. قد ام ۱۷۰ سانت و وزن ام ۶۰ کیلوست. بدون مکان٬ شبی ۳۰ هزار تومان می گیرم٬ با مکان٬ ۵ هزار تومان گران تر است.»
این ها را سحر٬ که خود را «جنده» معرفی می کند٬ در صفحه فیس بوک اش برای جلب مشتری نوشته است.
«جنده»٬ «روسپی»٬ «تن فروش»٬ «بدکاره» و ده ها معادل دیگر٬ کلماتی هستند که برای تعریف افرادی به کار می رود که از طریق ارایه خدمات جنسی٬ کسب درآمد می کنند. نوع استفاده از این کلمات٬ که گاه در غالب فحش های عامیانه نیز به کار می روند٬ و تعریف آن ها در فرهنگ لغات٬ از بار منفی این کلمات حکایت دارد. جا نیفتادن عبارت «کارگر جنسی» نیز می تواند دلیلی باشد بر این که کمتر کسی به این فعالیت٬ به عنوان یک هنجار نگاه می کند.
البته نگاه مجرمانه داشتن به فعالیت اجتماعی کارگران جنسی٬ تنها مختص به ایران و فقط محدود به جامعه و بینندگان بیرونی نیست. شهرزاد پورعبداله٬ مشاور و روان درمانگر٬ که هشت سال به عنوان مددکار اجتماعی٬ با زنان روسپی (عنوانی که خودش ترجیح می دهد برای این افراد به کار برده شود) در بلژیک کار کرده است٬ از نوع نگاه گروهی از آن ها به خودشان می گوید: «گروهی از روسپیان٬ تنها به این دلیل همچنان به این کار تن داده بودند که میان خانواده و دوستان٬ به عنوان روسپی شناخته شده بودند و به نظر خودشان٬ نمی توانستند وارد شغل دیگری شوند. کسی را هم می شناختم که به خاطر شغلش٬ از خودش بیزار بود و به همین خاطر نیز٬ اقدام به خودکشی کرد.»
خانم پورعبداله همچنین معتقد است نمی توان همه افراد روسپی را در یک سبد گذاشت و به یک روش٬ تحلیل کرد: «علت انتخاب این روش برای کسب درآمد٬ برای همه زنان٬ یکسان نیست. فقر و اعتیاد(به الکل یا مواد مخدر) تنها یکی از دلایل گرایش افراد به روسپی گری است. گروهی به پول زیاد حاصل از سکس٬ معتاد شده اند و برای گروهی نیز٬ روسپیگری٬ بعد از مدتی٬ عملی عادی شده است. عده ای تنها تا زمانی که شغل مناسبی پیدا نکنند در این کار خواهند ماند و گروهی نیز از آن به عنوان نردبان اجتماعی استفاده می کنند: پول زیاد٬ ظرف مدت زمان کوتاه. البته با افراد زیادی هم در ارتباط بوده ام که در کودکی مورد آزار جنسی قرار گرفته بوده اند.»
شاید عباراتی که افسانه٬ دانشجوی دانشگاه آزاد٬ در صفحه فیس بوک اش گذاشته٬ در مقایسه با نوع نگاه سحر٬ بخش دیگری از گستردگی طیف کارگران جنسی را نشان دهد:«علاقه مند به سکس هستم. ولی نه به این خاطر که ذاتا جنده باشم. باور کنید این٬ تنها راهی بود که برای گذراندن زندگی توانستم پیدا کنم.»
در توضیح دیدگاه های مختلف به پدیده روسپیگری٬ سوده راد٬ پژوهشگر و کنشگر برابری جنسیتی٬ سه جهت گیری را مطرح می کند: ۱) تجارت تن فروشی٬ آزاد و فرد تن فروش در انتخاب این تجارت٬ آزاد است. ۲) تجارت تن فروشی٬ جرم و تن فروش٬ مجرم است. ۳) تجارت تن فروشی٬ جرم و تن فروش٬ قربانی است.
خانم راد که خود٬ به تعریف سوم از این تجارت باور دارد٬ جزو آن دسته از فعالان اجتماعی بود که توانستند قانونی را در سال گذشته در مجلس ملی فرانسه به تصویب برسانند که انتظار دارند به «منع سیستم تن فروشی» بیانجامد. (رادیو زمانه؛ ۱۹ آذر ۱۳۹۰)
اما همانطور که خانم راد اشاره می کند٬ نگاه مجرمانه به تن فروشی یا روسپی گری٬ در تمام کشورها وجود ندارد. هلند٬ از جمله کشورهایی است که در آن٬ این فعالیت٬ کاملا تعریف شده و آزاد است و در بلژیک٬ روسپیگری به عنوان یک فعالیت درآمد زا٬ تحمل می شود.
آیا به راستی کارگری جنسی٬ رفتاری مجرمانه و غیر اخلاقی است؟ اگر چنین است٬ قوانین محدود کننده این فعالیت٬ می تواند به کاهش این جرم و فشار به فعالان آن٬ روسپیان و متقاضیان خدمات جنسی٬ بیانجامد؟
خانم راد معتقد است قوانینی مانند آن چه پیش از این در سوئد به اجرا درآمده بود٬ و هم اکنون در فرانسه لازم الاجرا شده است٬ می تواند به کاهش تجارت تن فروشی منجر شود. او گرچه تصویب این قانون را آغاز راه می داند٬ اما معتقد است:«آینده را از هم اکنون نمی توان نوشت» و باید منتظر ماند تا نتیجه اعمال این قانون روشن شود.
اما خانم پورعبداله مطمئن نیست نتیجه این سخت گیری ها٬ به کاهش جرم و اعمال فشار به «قربانیان» روسپیگری منجر شود. او توضیح می دهد که نه تنها افراد عادی٬ که حتی مجریان قانون نیز تعریف درستی از روسپی گری ندارند و تصور شان این است که چون یک روسپی٬ با افراد مختلف می خوابد٬ تجاوز معنایی ندارد: «در بسیاری از موارد٬ بعد از آن که فرد مورد خشونت واقع شده را راضی می کردیم تا به پلیس شکایت کند٬ همراه او به مرکز پلیس می رفتیم تا آن ها را توجیه کنیم که این فرد٬ قربانی است و لازم است تا از او حمایت شود.»
بی پناهی در صورت بروز خشونت٬ تنها یکی از خطراتی است که روسپیان ساکن ایران٬ با آن مواجه اند. با این حال٬ چه توجیهی برای باقی ماندن آن ها در این شغل پر خطر وجود دارد؟
برای ثمانه٬ که طبق اطلاعاتی که در پروفایل فیس بوک اش قرار داده٬ به تازگی از شوهرش جدا شده٬ سکس٬ تنها راه ارضای نیاز طبیعی اش است که طی سه سال زندگی مشترک با همسرش٬ تامین نشده. او٬ برای انجام این کار٬ تقاضای پول نمی کند. به نظر نمی رسد ثمانه٬ نمونه نادری در میان زنانی باشد که در عرف جامعه ایران به روسپی معروف اند. کسانی که خارج از چهارچوب های اجتماعی٬ روابط جنسی دارند و گاه در قبال آن٬ پولی نیز دریافت نمی کنند٬ اما تجربه شان از نگاه موجود در جامعه و خشونتی که گاه در مورد شان اعمال می شود٬ تقریبا با تجربه تن فروشان یا روسپیان با تعریف جا افتاده اش٬ یکسان است.
ایران٬ نمونه کشورهایی است که قوانین محدود کننده بسیاری برای جلوگیری از پدیده روسپیگری دارد٬ آن را جرم تلقی می کند و احکام جزایی سنگینی را برای آن پیشبینی کرده است. هر چند عنوان «روسپیگری»٬ در قوانین جزایی تعریف نشده است٬ اما برخورد قضایی با آن٬ بسته به تعریف و تشخیص قاضی٬ در قالب های «زنا» و «فساد و فحشا»٬ تبعات سنگینی به خصوص برای عرضه کنندگان خدمات جنسی به همراه دارد. (پایگاه اطلاع رسانی حوزه؛ «روسپیگری و سکوت سنگین قوانین»؛ علی فلاحتی) با این حال٬ به گفته مقامات رسمی جمهوری اسلامی٬ سن روسپیگری در ایران٬ تا ۱۳ سال کاهش پیدا کرده است. (سایت فارسی بی بی سی؛ ۸ ژانویه ۲۰۰۶)
خانم راد معتقد است قوانینی شبیه آن چه در فرانسه به تصویب رسیده٬ زمینه حمایت از قربانیان سواستفاده جنسی از افراد را فراهم می کند. اما شاید پیش از هر چیز٬ ایجاد امکان مطالعه اجتماعی روسپیان فعال در ایران٬ لازم باشد٬ تا قبل از پیچیدن نسخه ای برای درمان این «ناهنجاری» یا مقابله با این «جرم»٬ واقعیت موجود در جامعه ایران٬ روشن شود.
به این ترتیب٬ تنها اعمال قوانین سخت گیرانه نمی تواند رفتاری را که از نظر گروهی جرم٬ از نگاه عده ای٬ ناهنجاری و از نظر گروه دیگری شغلی در کنار مشاغل دیگر است٬ کنترل کند. بررسی جامعه شناختی پدیده ای که بعد از گذر از «فاحشه خانه ها»ی رسمی و غیر رسمی٬ به خیابان ها کشیده شد٬ و اکنون در محیط مجازی نیز جای خود را باز کرده است٬ پیش از هر اقدام دیگری٬ لازم به نظر می رسد. شاید در این صورت بتوان به اثر بخشی قوانین محدود کننده٬ امیدوار بود.
از: گویا
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید