در اواخر سال گذشته آژانس اطلاعاتی آلمان (BND) یادداشتی یک و نیم صفحه‌ای منتشر کرد که می‌گفت عربستان سعودی سیاست مداخله بی‌خردانه را اتخاذ کرده است.
به گزارش ایسنا به نقل از روزنامه انگلیسی ایندیپندنت در این گزارش محمد بن سلمان، وزیر دفاع سعودی و معاون ولیعهد و فرزند ۲۹ ساله مورد علاقه ملک سلمان پیر که از بیماری زوال عقل رنج می‌برد، به عنوان قمار بازی سیاسی که جهان عرب را از طریق جنگ در سوریه و یمن بی ثبات می‌کند، یاد شده است.
آژانس‌های جاسوسی به طور معمول چنین اسناد جنجالی سیاسی را که از رهبری متحد نزدیک و قدرتمندی مانند عربستان سعودی انتقاد می‌کند، به رسانه‌ها پخش نمی‌کنند. از روی نگرانی بوده است که آژانس اطلاعاتی آلمان تصمیم گرفت این یادداشت باید به طور علنی و گسترده توزیع شود. پس از این که مقامات رسمی سعودی اعتراض کردند، وزارت خارجه آلمان به نرمی با این آژانس برخورد کرد.
با این حال هشدار BND نشانه‌ای از نگرانی‌های فزاینده‌ای بود که عربستان سعودی یک بازیگرغیرقابل پیش‌بینی شده است.
یک وزیر پیشین در خاورمیانه که خواست نامش فاش نشود در این باره گفت: به طور کلی در گذشته سعودی‌ها سعی داشتند تا باز عمل کنند و حتی زمانی که سعی داشتند تا از دست دولتی که دوست نداشتند رها شوند، با احتیاط عمل می‌کردند.
گزارش BND به طور تعجب برانگیزی در آن زمان اثر کمی در خارج از آلمان به همراه داشت. شاید به این دلیل که انتشار آن در روز ۲ دسامبر سه هفته پس از قتل عام پاریس در ۱۳ نوامبر صورت گرفت؛ درست زمانی که دولت‌ها و رسانه‌های سراسر جهان هنوز درگیر تهدیدهای گروه داعش و بهترین راه برای مبارزه با این گروه بودند، در بریتانیا مباحثی درباره پیوستن به جنگ هوایی علیه داعش در سوریه وجود داشت و در آمریکا نیز کشتار مردم توسط زوج طرفدار داعش در سان برناردینو کالیفرنیا صورت گرفت.
با اعدام شیخ نمر باقر النمر، روحانی شیعه و ۴۶ تن دیگر – بیش‌تر سنی‌های جهادی یا مخالفان- در دوم ژانویه بود که برای اولین‌بار دولت‌ها تا اندازه‌ای هوشیار شدند که عربستان سعودی تهدیدی برای وضعیت فعلی شده است. به نظر می‌رسد سعودی‌ها به طور عمد ایران را تحریک می‌کنند تا رهبری سنی‌ها و جهان عرب را کسب کنند و در همین حال شاهزاده محمد بن سلمان قدرت داخلی خود را از طریق ملی‌گرایی قومی سنی تقویت می‌کند.
تردیدی وجود ندارد که سیاست سعودی‌ها پس از مرگ ملک عبدالله و به پادشاهی رسیدن ملک سلمان در ژانویه سال گذشته تغییر کرده است.
آژانس اطلاعاتی آلمان مناطقی که در آن عربستان سعودی سیاست‌های جنگی و تجاوزکارانه را اتخاذ می‌کند را برمی شمارد. در سوریه در اوایل سال ۲۰۱۵، عربستان سعودی از ایجاد جیش الفتح حمایت کرد که در ابتدا از افراد القاعده وابسته به جبهه النصره تشکیل شد و به لحاظ ایدئولوژیکی با الحرار الشام نزدیک بود و مجموع پیروزی‌هایی را در برابر ارتش سوریه در استان ادلب به دست آورد. در یمن این کشور جنگ هوایی را آغاز کرد که علیه جنبش حوثی‌ها و ارتش یمن انجام شد و نشانه‌ای از پایان در آن یافت نمی‌شود.
در این میان کسی که منفعت می‌برد القاعده است که ایالات متحده به طور بی‌حاصلی تلاش دارد تا از طریق حملات هوایی در یمن آن‌ها را ضعیف سازد. هیچ یک از ماجراجویی‌های خارجی شاهزاده محمد بن سلمان موفقیت‌آمیز نبوده و احتمال موفقیت نیز ندارد اما در داخل کشور برای او حمایت‌هایی را به ارمغان آورده است.
آژانس اطلاعاتی آلمان هشدار داد که تمرکز بیش از حد قدرت در دستان وی خطر نهفته‌ای را دارد که او با قرار دادن خود در خط جانشینی در دوران حیات پدرش ممکن است تندروی کند.
این تندروی هر روز بدتر می‌شود. حمله به سفارت عربستان سعودی در تهران و کنسولگری‌اش در مشهد ممکن است پذیرفتنی نباشد اما عربستان سعودی مجبور نبود که روابط دیپلماتیکش را قطع کند. سپس حملات هوایی انجام شد که ایرانیان اعلام کردند به سفارت‌شان در صنعا پایتخت یمن خسارت وارد کرده است. هیچ یک از این‌ها تعجب برانگیز نبود. روابط عربستان – ایران پس از مرگ ۴۰۰ زائر ایرانی در حادثه مکه در سال گذشته در پایین‌ترین سطح قرار داشت.
عربستان سعودی برای اطمینان دادن به دنیا مبنی بر این که با ایران وارد جنگ نمی‌شود، به دنبال چیزی مانند ضد حمله است. شاهزاده محمد در گفت‌وگو با مجله اکونومیست گفت: جنگ بین ایران و عربستان سعودی آغاز فاجعه‌ای بزرگ در منطقه است و این جنگ مابقی جهان را به شدت تحت تاثیر خواهد داد. مطمئنا ما اجازه چنین چیزی را نخواهیم داد.
این مصاحبه احتمالا به معنی تضمین دادن به جهان خارجی بود اما در عوض این مصاحبه ساده لوحی و غرور را ارائه می‌کند. هم‌چنین حسی وجود دارد که شاهزاده محمد یک قمار باز بی‌تجربه است که وقتی شرطی را می‌بازد آن را دو برابر می‌کند. این موضوع با سیاست‌های حاکمان پیشین عربستان در تضاد است که همواره ترجیح می‌دانند تا همه گزینه‌ها را در نظر بگیرند.
مهم‌ترین دلیل برای اقدامات یک‌جانبه عربستان سعودی ناامنی‌اش از به توافق رسیدن ایالات متحده با ایران بر سر برنامه هسته‌ای تهران است. این نگاه نیز ساده لوحانه است. اتحاد نزدیک با ایالات متحده دلیل اصلی بقای پادشاهی سعودی در برابر مبارزان ملی‌گرا و سوسیالیست‌ها از دهه ۱۹۳۰ است. جدای از پول سعودی‌ها و اتحاد نزدیک با ایالات متحده، رهبران کشورها در خاورمیانه این که عربستان دارای چنین توانایی عملیاتی باشد را همواره مورد تردید قرارداده‌اند.
تجربه نشان می‌دهد که ثروت نفتی عظیم باعث ایجاد حکومت استبدادی چه در عربستان، عراق، لیبی و یا کویت می‌شود اما این ثروت هم‌چنین دولت‌هایی را پدید می‌آورد که نسبت به آن چه که به نظر می‌رسد ضعیف‌تر هستند؛ دولت‌هایی با کابینه‌هایی ناتوان و ارتش‌هایی ناکارآمد.
دومین حوزه‌ای که در مصاحبه شاهزاده محمد نشان می‌دهد که جز دردسر برای این خاندان سلطنتی سعودی چیزی به همراه ندارد، پیشنهاد وی بر ریاضت اقتصادی و اصلاحات اقتصادی در این کشور است. اصلاحات در کشورهای نفتی تقریبا غیرممکن است و انجام آن معمولا غیرعاقلانه است. چنین کشورهایی اگر می‌خواهند به فعالیت خود ادامه دهند باید از جنگ پرهیز کنند زیرا مردم ممکن است علیه حاکمان‌شان شورش نکنند اما آن‌ها مطمئنا آماده مردن برای حاکمان نیستند.
از: پیک ایران
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید