واگذاری بخشهایی از کاخ ـ موزه ملی سعدآباد برای برگزاری مجالس و مهمانیهای خانوادگی تحت پوشش جشنوارههای بومی و محلی، این پرسش را پیش آورده که آیا سوابق پیشین واگذاری مجموعههای تاریخی و آسیبهایی که این مجموعه در دوره واگذاری به بخش خصوصی پذیرا شدهاند، کفایت نمیکند تا مدیران سازمان میراث فرهنگی دست از کاسبی بردارند و این مجموعههای ملی را به هیچ عنوان برای هیچ منظوری اجاره ندهند؟
به گزارش «تابناک»، سیاست فعال کردن بخش خصوصی در حوزه میراث فرهنگی و واگذاری اماکن تاریخی به بخش خصوصی در قالب اجاره برای بهره برداری، حتی یک نمونه صددرصد موفق نداشته و قریب به اتفاق این واگذاریها با حواشی همراه شده که در موارد نادری، این حواشی رسانهای شده است؛ اما همچنان برخی مدیران میراث فرهنگی، گرایش عجیبی به واگذاری میراث ملی ایران دارند.
آخرین نمونه از این اتفاقات، واگذاری کاخ ـ موزه ملی سعدآباد به یک مؤسسه خصوصی برای بهره برداری از این مجموعه است که ظاهراً با نام برگزاری جشنواره برای نمایش آثاری هنری و معرفی اقوام و سنن ایرانی واگذاری صورت پذیرفته، ولی مؤسسه خصوصی طرف قرارداد، اقدام به اجاره دادن بخشهایی از کاخ سعدآباد برای برگزاری مهمانیهای خانوادگی تا ظرفیت ۳۰۰ نفر با منوی قابل توجه کرده است.
اینکه اکنون میتوان در یک کاخ ملی، مهمانی خصوصی و خانوادگی برگزار کرد، اتفاق چندان دور از انتظاری نبود و با توجه به آنکه در سایر کشورها چنین نوع واگذاریهایی مرسوم نیست، باید این شیوههای کاسبی را به عنوان دستاوردی برای ایران ثبت کرد و درباره آینده بناهای تاریخی که کوشش میشود، به هر عنوان ممکن اجاره داده شده و از آنها کسب درآمد شود، بیش از پیش نگران بود.
البته متولیان کاخ سعدآباد خودشان را کاملاً غیرمطلع نشان دادهاند و مشخصاً بیوک موسوی، مدیر کاخ سعدآباد در این زمینه گفته است: «حدود ده سال بود که بعد از ساعت ۷ دیگر مراسمی در کاخ برگزار نمیشد تا اینکه خواستیم با برگزاری یک برنامه فرهنگی؛ مردم از فضای تاریخی و فرهنگی کاخ استفاده کنند، در این راه با موانعی هم مواجه بودیم… ممکن است در حین انجام کار برخی از افراد به تعهدات خود عمل نکنند. همه این موضوعات بررسی میشود و اگر تخلفی در میان باشد، حتما برنامه را تعطیل میکنیم».
میرزایی در این زمینه تأکید کرده است: «اگر ببینیم حاشیه بر متن غلبه میکند و حواشی معضلاتی را برای مجموعه دارد و ماهیت کار فرهنگی را از بین میبرد، حتما آن را تعطیل میکنیم؛ برای نمونه، بنا نبوده که آنجا را به رستوران شبیه کنیم. ممکن است کار غیرعقلایی هم توسط کسی که عنوان اسپانسر داشته انجام شود، بنابراین اگر شما به موردی برخورد کردید، حتما به ما منعکس کنید. چرا که طبق قرارداد، باید یک برنامه فرهنگی اجرا شود نه یک فعالیت اقتصادی».
مدیر کاخ سعدآباد در عین حال از رصد لحظه به لحظه این برنامهها در طول شب توسط مسئولان حراست کاخ خبر داده که اگر واقعاً چنین رصدی صورت میپذیرد و به مدیر کاخ گزارش میشود، عدم اطلاع میرزایی درباره استفاده تجاری از کاخ سعدآباد نمیتواند با صداقت همراه باشد!
البته این واقعه تلخ غیرمنتظره نبود و زمانی که میرزایی که سابقه فرهنگی در کارنامه نداشت و با سابقه فرمانداری شهریار، رباط کریم، اسلامشهر، شهرری، هشتگرد و شهر دماوند، مدیریت این کاخ-موزه مهم را بر عهده گرفت، باید انتظار چنین روزهایی را داشتیم. همان زمان نیز مدیران میراث فرهنگی تنها توجیه انتصاب میرزایی را افزایش هماهنگی مدیریت کاخ با تشریفات ریاست جمهوری برای عدم تعطیلی این مجموعه در روزهای دیدارهای رسمی رئیس جمهور عنوان کردند!
حسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی در فروردین ماه درباره این انتصاب گفت: «در سال گذشته، ما دچار یک گرفتاری شدیم. هر ماه چند روز پیش میآمد که سعدآباد تعطیل میشد. بخصوص بعد از برجام که مقامات کشورهای مختلف به ایران میآیند، به دلیل برگزاری مراسم تشریفات برخی روزها سعدآباد تعطیل میشود. به همین دلیل، مسأله تعطیلی مجموعه سعدآباد در حال حاضر اولویت سازمان میراث فرهنگی است. رئیس سازمان میراث فرهنگی، دنبال یک شخصی بود که بتواند با مقامات و دستگاه های که مسئول حفاظت و تشریفات ریاست جمهوری هستند، مذاکره کند».
وی ادامه داده بود: «ما نتوانستیم در حوزه میراث فرهنگی کسی را که بتواند این کار را انجام بدهد، به آقای سلطانی فر معرفی کنیم. در نتیجه ایشان، آقای موسوی را به مدیریت سعدآباد منصوب کردند، برای اینکه بتوانیم جلوی تعطیلی سعدآباد را بگیریم».
طالبان در پاسخ به پرسش خبرنگاران که آیا این انتصاب را تأیید میکند یا خیر، زیر بار تأیید این انتصاب نرفته و عنوان کرده بود: «این بحث تا یک حدی بحث میراث فرهنگی است، بیشتر از آن از اختیارات رئیس سازمان است. آقای سلطانی فر میگفتند که این موضوع برای من مهم است و باید کسی را به ریاست مجموعه سعدآباد منصوب کنیم که بتواند با مقامات حفاظت و تشریفات ریاست جمهوری مذاکره کند».
بنابراین وقتی یک مذاکره کننده به جای مدیر برای کاخ سعدآباد منصوب میشود، طبیعی است که تنها دستاورد برای مجموعه همان افزایش زمان استفاده از کاخ سعدآباد است؛ اما اینکه این کاخ ـ موزه در این زمان به چه شکل مورد بهره برداری قرار میگیرد، موضوع دیگری است که نمونهاش اکنون ثبت شده است.