زندان مرکزی سقز همچون اکثر زندانهای کشور با مشکلات متعددی از جمله محیطی، رفتاری و مدیریتی برخوردار است، زندانیانی که در این زندان به سر می برند بهترین راوی وضعیت حاکم بر این قبیل اماکن هستند. زندانیان زندان مرکزی سقز به هدف جلب توجه مسئولین و اصلاح امور گزارشی را از شرایط این زندان آماده کرده اند که در پی می آید.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، زندان مرکزی سقز در شمال استان کردستان محل نگهداری صدها زندانی با جرایم مختلف است، این زندان همچون اکثر زندانهای کشور با مشکلات عدیده ای در موارد مختلف روبه روست، زندانیان این زندان گزارشی را تهیه کرده و در اختیار خبرگزاری هرانا برای نشر قرار داده اند که به زوایای مختلف این مشکلات می پردازد.
متن کامل این گزارش را در ادامه بخوانید؛
زندان از قدیم الایام جایی برای اصلاح رفتار کسانی است که برخلاف هنجارهای اجتماعی رفتار کرده باشند. سیر پیدایش زندان نشان میدهد این ساز و کار روزگاری موجب فخر و مباهات حاکمان و از سده‌ی پیش تاکنون تغییر ماهیت داده و جایی برای انتقام و حذف منتقدان شده است. در جایی که نگارنده زندگی کرده است، ضمنا جایی برای یادگیری خلاف ها و توهین های کوچک و بزرگ است. در اینجا نگارنده میخواهد ساختار فیزیکی زندان زندان مرکزی سقز با طرز رفتار کارکنان و چند نکته دیگر را مختصرا توضیح دهد.
۱- ساختار فیزیکی زندان:
زندان مرکزی سقز دارای یک کریدر (سالن) اصلی به طول ۶۰ متر و عرض ۲ متر است و دارای ۴ بند شامل ۲ بند کوچک و ۲ بند بزرگ و یک سالن باشگاه چند منظوره، کتاب خانه و یک به ظاهر سینما وجود دارد.
۲ بندهای زندان:
زندان دارای ۴ بند و یک قرنطینه به لحاظ اسمی از هم ترکیب شده اند ولی در واقع اینگونه نیست. بند یک که جای جرایم مواد مخدر است، ولی از تمام جرایم در آنجا وجود دارد. بند سلامت یا بند ۲ که جایی برای جرایم مالی، قتل و امنیتی است و در آنجا هم از هر جرمی که فکرش را بکنید وجود دارد. بند دیگر به اسم قرآنی که از اسمش پیدا هست برای کسانی جدا شده که بخواهند از زندان راهی برای زندگی در اجتماع پیدا کنند ولی در واقع اینگونه نیست.
آنجا جایی برای ترویج اندیشه های تندروایانه مذهبی شده است. یک بند نظام هم وجود دارد که فقط مختص نظامیان است.
بند قرنطینه که پیشتر به آن اشاره شد و از نامش پیدا هست جایی برای تازه واردهایی است که تازه به اینجا آمده اند و در آنجا معاینات و آزمایش های پزشکی اولیه صورت می‌گیرد. این محل تحت نظر مستقیم حفاظت و مدیر داخلی زندان است.
۳- عدم تفکیک زندانیان از نظر جرم و سن:
در زندان مرکزی سقز در تفکیک سن هیچ محدودیتی وجود ندارد، یعنی کسی که ۱۵ سال دارد و برای اولین بار مرتکب یک اشتباه خواسته یا ناخواسته شده است، با خلافکاری که سابقه و پیشینه متعددی از حضور در زندان دارد در یک محل حبس خود را سپری می کند، در یک بند و با خلافکارها در یک اتاق هستند و خلافکار به عنوان یک بزرگ و معلم به نوجوان تازه وارد و با وجود انواع سوابق آموزش هایی میدهد که در طول زندگی خود چنین آموزش‌هایی ندیده و تجربه نخواهد کرد. از نظر جرم نیز هیچگونه تفکیکی برای جرایم و زندانیان وجود ندارد.
۴- عدم استفاده از مکان های آموزشی و ورزشی:
در این زندان یک باشگاه چند منظوره و یک واحد فرهنگی وجود دارد. این باشگاه متشکل شده از یک سالن چند منظوره است که عصرها در آنجا والیبال یا فوتبال انجام می‌گیرد و آن هم بدون هیچ برنامه و امکانات ورزشی.
در واحد فرهنگی ۳ اتاق وجود دارد که یکی از این ۳ اتاق کتابخانه است و در آن اگر به چهار بخش تقسیم شود، دونیم قسمت آن کتاب های مذهبی تشیع و بقیه یک و نیم قسمت به کتاب‌هایی دیگر اختصاص دارد.
اتاق های دیگری که وجود دارد که اساسا خالی هستند و صرفا در آن چند میز خالی وجود دارد. در این مکان فرهنگی هیچ نوع کلاس آموزشی برگزار نمی‌شود، مگر اینکه کلاسهای مذهبی که آن هم با اجبار انجام می شود. اگر کسی از حضور در کلاسها اجتناب نماید، با تهدید حفاظت و مدیر داخلی از مرخصی و یا ملاقات ممنوع خواهد شد و حتی در بعضی موارد به سلول انفرادی انتقال داده می‌شود.
۵- رفتار پرسنل زندان :
رفتار پرسنل زندان هم از تماما سلیقه ای است یعنی اگر چه در قانون مقرراتی وضع‌شده است با این حال پرسنل با توجیهات و توضیحات خود ثانون را به شکل خودخواهانه تفسیر و تغییر می‌دهند. ممثلا قانون آیین‌نامه سازمان زندان‌ها را برای خود بازنویسی کرده و طبق برداشت شخصی به آن عمل می‌کنند گویی که مدام به فکر این هستند که چطور به اذیت و آزار زندانیان و اعمال محدودیت برای آنان از این قوانین استفاده کنند. به‌خصوص مسئولین حفاظت زندان که با رفتارهای ناهنجار خود باعث خورد شدن بیش از پیش شخصیت زندانی‌ها می‌شوند.
۶- هتک حرمت و حیثیت در ملاقات ها و درون کریدر زندان :
در زندان هفته‌ای یک بار برای ملاقات زندانیان با خانواده‌هایشان در نظر گرفته شده، در بندی که نگارنده در آن حضور دارد، روزهای یکشنبه روز ملاقات تلفنی است هیچ نوع برخوردی نمی‌شود ولی روزهای چهارشنبه که روز ملاقات حضوری است و قاعدتا در آن روز زندانیان از روجیه بهتر و خوشحالی برخوردارند با اینحال در هنگام ورود و خروج به طرز بسیار زننده ای با زندانیان و خانواده‌های آنها برخورد می‌شود و انگار که نه انگار خانواده و زندانی دارای شخصیت و کرامت انسانی هستند و با تمام وجود سعی در شکستن شخصیت انسانی آنان می کنند.
۷ – حضور در مراسم ایام مذهبی:
حضور در مراسم مذهبی به اجبار هست و همه زندانیان باید حضور داشته باشند در صورت عدم حضور یک زندانی، مسئولین حتی از مرخصی و ملاقات او را محروم می کنند و یا در مواردی به انفرادی انتقال داده می‌شود.
۸- بهداری زندان:
در بهداری زندان مرکزی سقز هیچگونه امکانات درمانی و بهداشتی وجود ندارد و در آن مکان ذکر شده حتی یک پزشک مجرب هم حاضر نیست طوری که بتواند برای یک بیماری کوچکی مانند سرماخوردگی درمانی ارائه دهد و طبیعتا در چنین شرایطی جان بیمار اورژانسی همواره در معرض خطر است.
با توجه به توضیحات مختصری که نگارنده در مورد زندان مرکزی سقز داده است می توانیم به این نتیجه برسیم که در واقع این محل جایی برای کنترل جرائم نیست بلکه جایی برای یادگیری و پیدا کردن یار خوب برای تکرار جرم است و البته که با رفتارها و امکانات زندان چیز بهتری نمی‌توان انتظار داشت. لذا از نهادهای حقوق بشر و مسئولان داخلی و بین المللی درخواست رسیدگی و بازدید کارآمد برای برطرف کردن این مشکلات تقاضا مندیم. البته بازدید نه به معنای سرکشی هایی که تابه‌حال انجام شده و هیچ تغیری نکرده چه بسا بعضی مواقع وضعیت ما زندانیان بدتر هم شده است.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید