علی قدیمی
مرکز آمار ایران، رشد اقتصادی پارسال را ۸/۳ درصد اعلام کرد. این عدد نشان میدهد که حجم اقتصاد ایران، بعد از پنج سال رشد منفی یا ضعیف، به حدود سال ۱۳۹۰ رسیده است. در پنج سال اخیر، تحریمهای هستهای و بعضی سیاستهای دولتی باعث شده بود اندازه اقتصاد ایران کوچک شود.
نمودار زیر نشان میدهد که محصول ناخالص داخلی با احتساب نفت، به بیش از ۶۷ هزار میلیارد تومان رسیده است. این رقم حدود دو هزار میلیارد تومان یا کمتر از چهار درصد بالاتر از سال ۱۳۹۰ است و نشان میدهد که بیشتر رشد اقتصادی دو سال اخیر، صرف جبران کاهش شدید فروش نفت و در نتیجه کم شدن درآمد دولت در دوران تحریم دارد که عامل اصلی بحران اقتصادی ایران در سال ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ بود.
بعد از جنگ، نشان میدهد که رشد پارسال رکوردی در ۱۴ سال اخیر است. سال ۱۳۸۱، رشد اقتصادی ایران به ۸/۷ درصد رسید که در سالهای بعد از انقلاب رکوردی تاریخی باقی مانده است.
البته با این توضیح که استناد این گزارش دادههای مرکز آمار ایران است و با دادههای بانک مرکزی ایران تفاوتهایی دارد.
نوسان رشد؛ مشکل ساختاری اقتصاد ایران
اگرچه رشد بالای اقتصادی در سال گذشته، نشانه خوبی برای اقتصاد ایران است اما در سالهای اخیر، یکی از مشکلات عمده ساختاری اقتصاد ایران، نوسان رشد اقتصادی بوده است. دلیل نوسان علاوه بر سیاستهای خارجی دولتها مانند شرایط جنگ یا تحریمهای اقتصادی، وابستگی شدید ایران به نفت است که بالا و پایین شدن قیمت آن اثر شدید و مستقیمی بر رشد اقتصادی میگذارد.
متوسط رشد در نمودار بالا، حدود ۴ درصد است و با یک خط قرمز مشخص شده است. رشد اقتصادی سالانه ایران، دایما در حال نوسان حول این خط است. به صورت میانگین، دایما حدود سه و نیم درصد بالا و پایین میرود (انحراف از معیار).
این نوسان، بیش از دو برابر نوسان رشد اقتصادی در کشورهای صنعتی در سالهای مشابه است، البته با احتساب شرایط بحران جهانی اقتصادی که باعث نوسان شدیدی در رشد کشورهای صنعتی شده بود.
یک معنی ملموس نوسان کم رشد اقتصادی، افزایش باثبات حجم اقتصاد است، و نوسان زیاد به معنی خنثی شدن رشد بالا با نتایج ضعیف سالهای قبل است.