شادروان دکتر حسین فاطمی به سال ۱۲۹۶ در شهر نائین چشم به جهان گشود. پدرشسید علیمحمد مشهور به سیف العلما از روحانیون طراز نخست نائین محسوب می شد. دوران ابتدایی را در نائین و برای تامین هزینه ادامه تحصیل در روزنامه چاپ اصفهان مشغول به کار شد و همین امر باعث شد که در تهران با روزنامه ستاره به مدیر مسئولی احمد ملکی همکاری کند. فاطمی برای ادامه تحصیلات عازم اروپا شد و با اخذ درجه دکترا به ایران بازگشت. پس از شهریور ۱۳۲۰ با اندک آزاد شدن فضای سیاسی ایران ، روزنامه باختر امروز را منتشر کرد و در نهضت ملی شدن نفت به رهبری دکتر محمد مصدق از همکاران نزدیک وی بود.
به گفته مصدق
دکتر فاطمی نخستین کسی بود که پیشنهاد ملی شدن صنعت نفت در سراسر ایران را ارائه داد.
در اردیبهشت ۱۳۳۰ دکتر مصدق رییس دولت شد و یار غمخوار و دلسوز خود دکتر فاطمی را به عنوان معاون سیاسی و پارلمانی خویش برگزید. در ۲۳ بهمن ۱۳۳۰ زمانی که دکتر فاطمی به منظور بزرگداشت محمد مسعود در ظهیر الدوله حاضر شده و در حال سخنرانی بود مورد اصابت گلوله قرار گرفت. سلاحی که از طرف سید ضیاء عامل شناخته شده انگلیس در ارتباط با ابراهیم صرافان مسئول مالی گروه فداییان اسلام در اختیار عبدالحسین واحدی قرار گرفته بود و او سلاح را به جوانی به نام مهدی عبد خدایی داد که به وسیله آن دکتر فاطمی این مبارز ضد استعمار انگلیس ترور شد.
دکتر فاطمی در راه انتقال به بیمارستان به محمد علی سفری روزنامه نگار شجاع گفت: “دیدید بالاخره انگلیس ها به وسیله ایادیشان کار خود را کردند” پدر عبدخدایی پس از این اقدام ناجوانمردانه ضمن تقاضای عفو فرزندش از دکتر فاطمی اعلام می کند که پسر من جوانی است که چهار سال بیشتر تحصیل نکرده و مورد سوء استفاده چند نفر از خدا بی خبر قرار گرفته است.
فاطمی پس از ترور در نخستین مقاله باختر امروز نوشت:
” این گلوله اینتلیجنت سرویس بر پایداری و استقامت من صد چندان افزود و مرا در راه خدمت به میهن عزیزم سرسخت تر و آهنین تر و فداکارتر نمود”
او گفت: “ما می خواهیم آزاد و مستقل زندگی کنیم… باید لباس شرافت و مردانگی که در خور یک ملت صاحب تاریخ و تمدن است بر تن کنیم” مخالفت پیگیر دکتر فاطمی با دربار پس از شکست کودتا در ۲۵ امرداد به اوج رسید. میتینگی در روز بعد از کودتای شکست خورده در میدان بهارستان برگزار می شود. ساختمان روزنامه ” کشور ” که مدیرش دکتر جلالی نائینی بود محل حضور سخنرانان این میتینگ بود. سخنرانان از بالکن دفتر روزنامه به سخنرانی پرداختند که از جمله دکتر حسین فاطمی بود که من در کنار ایشان قرار داشتم و دکتر فاطمی ضمن سخنرانی پرشور خود ، یک دستش را از شدت درد به روی شکم خود که محل اصابت گلوله بود گذاشته بود. در این میتینگ همچنین افرادی چون : مهندس زیرک زاده ، دکتر شایگان ، مهندس حق شناس ، داریوش فروهر ، حاج حسن شمشیری ، حاج حسن قاسمیه و کریم پور شیرازی نیز حضور داشتند. انتظامات میتینگ نیز بر عهده ی افراد حزب ملت ایران بود.
پس از کودتای ۲۸ امرداد ۱۳۳۲ دکتر فاطمی به سختی تحت تعقیب قرار گرفته بود که بالاخره دستگیر شد. روز محاکمه اش قبل از ورود به دادگاه به شدت مورد ضرب و شتم دار و دسته شعبان جعفری قرار گرفت.
در مهر ماه ۱۳۳۱ کارشکنی انگلیس در ایران به اوج خود می رسد. فاطمی وزیر امور خارجه و سخنگوی دولت می شود و با قاطعیت تمام در مهر ماه ۱۳۳۱ سفارت خانه انگلیس را تعطیل و کارکنان آن را اخراج کرده و کینه شدیدی را در دل انگلیسها ایجاد نمود به طوری که خبرنگار رویتر که پس از ۲۸ امرداد به کشورش بازگشت با نفرت تمام دکتر فاطمی را نبوغ شیطانی مصدق خواند. فاطمی در ۲۵ امرداد در میتینگی در میدان بهارستان خواهان برچیده شدن بساط ننگین پهلوی شد و به مردم وعده داد که حکومت آینده باید فقط با نظر مردم عمل کنند.
حضور مردم در صحنه می توانست بهترین ملاک پشتیبانی مردم باشد. اما اگر فاطمی پس از مشاهده اقدامات خائنانه و هرج و مرج طلبانه حزب توده و مزدوران انگلیسی در جهت ناامن کردن جامعه از همگان خواست تا آرامش پیشه کنند و صراحتا اعلام کرد که تغییر نظام فعلا در دستور کار نیست و از همگان می خواست تا سبب ایجاد سوء ظن نشوند ولی حزب توده از یک سو و مزدوران انگلیسی از سوی دیگر به اقدامات خود جهت ناامن کردن جامعه ادامه می دادند.
در ۲۸ امرداد هیات دولت مشغول تصمیم گیری در باره رفراندوم و نحوه برگزاری آن بود که کودتاچیان دفتر باختر امروز را غارت کردند و دکتر فاطمی با فداکاری دکتر سعید فاطمی خواهر زاده اش و برخی محافظان نخست وزیر از مهلکه گریخت تا اینکه سرگرد مولوی او را در مخفیگاه دستگیر می کند و با ماشین به فرمانداری نظامی برده می شود. قبلا به شعبان جعفری اعلام می کنند ، گویا برنامه این بوده که فاطمی همان جا کشته شود، نصیری فاطمی را داخل ماشین مشاهده می کند به سمت او می رود و با مشت به صورت او می کوبد ، سپس عوامل شعبان جعفری نیز در صدد حمله با چاقو به فاطمی بودند اما خواهر دکتر فاطمی ( مادر دکتر سعید فاطمی ) خودش را روی برادرش می اندازد و تعدادی چاقو به خواهر فاطمی می خورد . فاطمی را نزد تیمور بختیار می برند ، نصیری نسبت به او بد دهنی می کند و دکتر فاطمی در جواب می گوید : “ما برای مملکت جز خدمت کاری نکردیم ، آینده این را به شما ثابت می کند” مولوی در آن روز از بختیار فحش ها می خورد که چرا فاطمی را زنده آورده است.
دکتر فاطمی قبل از اعدام خطاب به افسران و نظامیان حاضر در مراسم اعدام با توجه به حال جسمانی بد در چند جمله گفت:
” من در این لحظات در مقام تظاهر و عوام فریبی نیستم به مرگ خود یقین دارم… ما از نهضتی به پیشوایی دکتر محمد مصدق حمایت کردیم که هیچ قصد و غرضی جز عزت و استقلال مملکت نداشت من برای آن کشته می شوم که اولین اقدامم در وزارت ، بستن سفارتخانه و قطع رابطه با انگلستان بود. هیچ مایوس نیستم ، از هر قطره خون من هزاران نهال می روید و با تایید خداوند قهار انتقام این ملت ستمدیده را از کشورهای استعماری می گیرد”
او را پای جوخه اعدام بردند. فریاد بر اورد : “پاینده ایران” ، “زنده باد دکتر مصدق” و صدای شلیک مرگبار گلوله و سکوت.
فاطمی رفت. مردی که نمونه شرافت ، صداقت ، میهن پرستی ، استعمار ستیزی و آزادیخواهی و وفای به عهد بود. چهل روز از تیرباران این سردار فداکار نهضت ملی گذشت و مزار این جانباخته میهن در کنترل و محاصره نیروهای امنیتی بود.
مردم در گروههای گوناگون پیرامون گورستان ساکت ایستاده بودند که بانو سلطنت فاطمی به سمت مزار برادر خیز برداشت و ناگهان زنده یاد اسماعیل کریم آبادی رو به داریوش فروهر مبارز شجاع نهضت ملی کرد و گفت چرا ساکت ایستاده اید جوان ! باید بر سر مزار رفت در این هنگام خود به اتفاق زنده یاد داریوش فروهر به همراه دکتر سعید فاطمی صف ماموران را شکافتند و به سوی مزار رفتند و مردم هم به دنبال آنها حرکت کردند و مزار فاطمی را چون نگینی در میان گرفتند.
“حزب ملت ایران” از آن سال تاکنون همواره در آیین های سالگرد ، حضور موثر خود را برای زنده داشت نام و آرمان های نهضت ملی حفظ کرده و این شیوه تا سپردن مشعل آن به نسل جدید برای برپایی ایرانی قدرتمند ، آزاد و آباد به دور از هر دشمنی ادامه خواهد یافت.
آنان که از تاریخ درس نمی گیرند خود سوژه ننگین درس تاریخ خواهند شد.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید