ریحانه مظاهری

بی‌بی‌سی

حریم شرکت ملی نفت ونزوئلا از سوی دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا بار دیگر نگاه‌ها را متوجه بازار جهانی نفت کرده است.

پس از تحریم نفتی ایران، اکنون ونزوئلا، دومین صادرکننده نفت اوپک است که از حضور دربازار جهانی محروم می‌شود. ونزوئلا امسال ریاست دوره‌ای اوپک را هم به عهده دارد و همین موضوع نگرانی‌ها را نسبت به بحرانی‌تر شدن اوضاع بازار جهانی نفت دو برابر کرده است.

اهمیت ونزوئلا در اوپک و بازار جهانی نفت

ونزوئلا از اعضای ۵ کشوری است که بهمراه ایران و سه کشور دیگر هسته اولیه شکل‌گیری سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) را شکل دادند.

این کشور بیشترین ذخایر نفت را در مقایسه با دیگر کشورهای عضو این سازمان دارد. به گزارش اوپک، ونزوئلا ۲۴ درصد ذخایر این سازمان را یعنی ۳۰۱ میلیارد بشکه نفت دارد که این میزان از ذخایر عربستان سعودی عضو پرنفوذ این سازمان هم بیشتر است. عربستان پس از ونزوئلا ۲۱ درصد معادل ۲۶۷ میلیارد بشکه نفت دارد.

ونزوئلا زمانی در میان کشورهای آمریکای لاتین بزرگترین صادرکننده نفت محسوب می‌شد اما این کشور در پایان سال ۲۰۱۸ میلادی پایین‌ترین میزان صادراتش را طی سه دهه گذشته را رقم زد.

این کشور سال میلادی گذشته روزانه حدود یک میلیون و ۲۴۵ هزار بشکه نفت صادر کرد که پایین‌ترین رقم از سال ۱۹۹۰ تاکنون به شمار می رود.

ایمان ناصری مشاور بازار نفت و مدیر بخش خاورمیانه شرکت مشاورین انرژی، اف جی ایی به بی بی سی فارسی می‌گوید: “کاهش نفت ونزوئلا افزایش اندک بهای جهانی نفت را در پی داشت و دلیلش این است که بیشترین تاثیر بر بازار آمریکا خواهد بود چرا که این کشور خریدار عمده نفت ونزوئلا است. همچنین تولید نفت این کشور طی سالهای گذشته روند کاهشی بسیاری داشته و به همن دلیل حذف فیزیکی این نفت شوکی به بازار وارد نمی‌کند زیرا خریداران عمده مثل چین و هند منبع خرید خود را از دست نداده اند”.

واردات نفت آمریکا از ونزوئلا اگرچه اندکی کاهش یافته بود اما ایالات متحده همچنان یکی از خریداران عمده نفت این کشور به شمار می‌رود. به گزارش اداره انرژی آمریکا، ونزوئلا در سال ۲۰۱۸ روزانه ۵۰۰ هزار بشکه نفت خام به ایالات متحده صادر کرده است و این یعنی مقصد بیش از ۲۰ درصد از نفت ونزوئلا، آمریکا است که با اعمال تحریم‌، این منبع درآمدی نیز متوقف می‌شود.

ونزوئلا تولید کننده نفت بسیار سنگین است که خریداران مخصوص خود را دارد. علاوه بر آمریکا، هند و چین هم از کشورهایی هستند که پالایشگاه‌های آنها برای تولید و تصفیه نفت سنگین بنا شده و به همین دلیل از خریداران نفت ونزوئلا بودند.

روسیه به دنبال منافع بلند مدت در ونزوئلا

روسیه، چین و ایران از کشورهایی هستند که حمایت خود را از دولت نیکلاس مادرورو در بحران سیاسی اخیر اعلام کرده‌اند؛ کشورهایی که سرمایه‌گذاری‌های آنها در کشوری همچون ونزوئلا که با بحران اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کند می‌تواند تاثیرگذار باشد.

روسیه پس از چین مهمترین حامی مالی ونزوئلا به شمار می‌رود. روسیه و شرکت‌های دولتی این کشور در۲۰ سال گذشته بیش از ۱۷ میلیارد دلار در ونزوئلا سرمایه‌گذاری کرده‌اند که بخش عمده آن در صنعت نفت این کشور بوده است. دسامبر سال میلادی گذشته ولادیمیر پوتین در دیدار با همتای ونزوئلایی‌اش، نیکلاس مادورو وعده وام ۶ میلیارد دلاری به این کشور داد؛ وامی که قرار بود آغاز بازپرداخت آن سال ۲۰۲۳ باشد.

بخش زیادی از سرمایه‌گذاری‌های روسیه در ونزوئلا از طریق شرکت دولتی نفت فدراسیون روسیه “روس نفت” انجام گرفته است. گزارش اخیر سالانه این شرکت نشان می‌دهد که این شرکت فروشنده بیش از ۲ و نیم میلیارد دلار از نفت تولیدی شرکت دولتی نفت ونزوئلا در سال ۲۰۱۷ بوده است.

روسیه همچنین در پنج قرارداد سرمایه‌گذاری مشترک با شرکت دولتی نفت و گاز ونزوئلا (PDVSA) سهیم است.

در سال ۲۰۱۷ قرارداد فروش نفت با شرکت ملی نفت ونزوئلا امضا کرد و همین سال تولید ۸ درصد، معادل ۵۹ میلیون بشکه نفت ونزوئلا را به عهده داشته است. شاید بر همین اساس است که مدیرعامل شرکت روس‌نفت همزمان با شدت گرفتن تنش در ونزوئلا گفته بود که “روسیه هرگز ونزوئلا را ترک نمی‌کند و کسی هم نمی‌تواند آنها را مجبور به این کار کند”.

ونزوئلا از حدود چهار سال پیش صحنه اعتراض‌های خیابانی در اعتراض به وضعیت اقتصادی و معیشتی و همچنین علیه سیاست‌های نیکلاس مادورو رئیس جمهوری این کشور است

بر این اساس برکناری مادورو می‌تواند برای روسیه نگران کننده باشد اما در درازمدت نمی‌تواند مانع بهره‌برداری روسیه از سرمایه‌گذاری‌های کلان این کشور در ونزوئلا شود.

ایمان ناصری مشاور بازار انرژی بر این باور است که چین و هند هر دو با آگاهی از وضعیت ونزوئلا تصمیم به سرمایه‌گذاری در این کشور گرفته‌اند چرا که به دنبال منافع درازمدت خود هستند.

او می‌گوید “روسیه و چین مدت‌هاست از وضعیت ونزوئلا آگاهند. با وجود سال‌ها بی‌ثباتی تنها دلیل حمایت این کشورها طی سال‌های گذشته امیدشان به ابقا بعد از این تلاطم های سیاسی و اقتصادی است. این کشورها سال‌ها در ونزوئلا سرمایه‌گذاری کرده‌اند و قطعا به دنبال منافع بلندمدت در این کشور هستند. از چند ماه پیش احتمال ورشکست شدن دولت ونزوئلا می‌رفت. چین و روسیه هم قطعا از پیش، چنین نگاهی داشتند و برای دوران بازگشت آرامش به این کشور برنامه‌ریزی کرده‌اند”.

---

به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید