نیلوفر رستمی
عاطفه گلریز و ندا ناجی دو نفر از فعالان مدنی و زنان و مرضیه امیری، خبرنگار روزنامه شرق که در روز جهانی کارگر (۱۱ اردیبهشت) بازداشت شدند هنوز در وضعیت بلاتکلیف در بازداشت موقت به سر میبرند. این سه زن از زمان بازداشت تاکنون به صورت محدود قادر به تماس تلفنی کوتاه و ملاقات کابینی با اعضای خانوادهشان بودهاند و خانوادههایشان برای سکوت و عدم اطلاعرسانی به رسانهها تحت فشارهستند.
به گفته یک منبع مطلع از وضعیت عاطفه گلریز که نخواست نامش فاش شود، اتهام جدید دیگری به تازگی پس از چهل روز بازداشت به این فعال مدنی تفهیم شده است. همچنین علیرغم صدور قرار کفالت و تهیه آن از سوی خانواده هنوز با آزادی او تا زمان صدور رای نهایی به دلایل نامشخصی مخالفت میشود. قرار بازداشت مرضیه امیری و ندا ناجی نیز تاکنون بدون دلیل مشخصی مرتب تمدید شده است.
عاطفه گلریز، فعال مدنی و زنان
یک منبع مطلع از پرونده عاطفه گلریز، فعال مدنی به ایران وایر گفت: «روز شنبه ۱۸ خرداد او را از زندان قرچک به شعبه هفتم بازپرسی دادسرای زندان اوین بردهاند و در آنجا به او یک اتهام دیگر تفهیم شده و پروندهاش به دادگاه انقلاب منتقل شده است. ولی هنوز نمیدانیم مورد اتهاماش چیست.»
دو اتهام دیگر عاطفه گلریز «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» و «اخلال در نظم عمومی» به دلیل شرکت در اعتراضات کارگران است. به گفته این منبع «گفتند که تاریخ و شعبه دادگاهش تا ۱۰ روز دیگر مشخص میشود.»
این منبع با تاکید بر اینکه وضعیت روحی و جسمی خانم گلریز مناسب است، گفت: «خانواده درجه یک او در شهرستان هستند و به دلیل دوری راه قادر به پیگیری وضعیت عاطفه نیستند بنابراین اقوام دیگر در حد توانشان پیگیر وضعیت او هستند با این حال به آنها اطلاعات خاصی داده نمیشود و نمیدانند چرا با وجود صدور قرار کفالت از آزادی او ممانعت میشود.»
به گفته این منبع «در همان روزهای اول بازداشت برای او یک قرار وثیقه ۷۰ میلیونی و قرار کفالت پنجاه میلیونی صادر شد اما بعد گفتند باید بازجوییها ادامه پیدا کند. حالا قرار جدید به دو قرار کفالت تبدیل شده است اما هنوز عاطفه آزاد نشده است.»
عاطفه رنگریز، فعال حقوق مدنی و زنان، متولد ۱۳۶۷ مجرد و فارغ التحصیل کارشناسی ارشد جامعهشناسی از دانشگاه تربیت مدرس است که در تاریخ ۱۱ اردیبهشت ماه در اعتراضات روز جهانی کارگر توسط ماموران لباس شخصی بازداشت شد. خانم رنگریز در ابتدا به زندان اوین منتقل شد اما پس از چند روز به دلایل نامشخص به زندان قرچک ورامین فرستاده شد. او در تاریخ ۲۱ خرداد ماه از بند قرنطینه این زندان به بند عمومی منتقل شده است. او تاکنون متهم به دو اتهام «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» و «اخلال در نظم عمومی» است.
غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضاییه در نشست خبری خود در تاریخ ۲۱ خرداد ماه تعداد بازداشتشدگان روز کارگر را که هنوز در بازداشت به سر میبرند پنج نفر عنوان کرد و گفت برای دو نفر از آنها کیفرخواست صادر شده و پرونده آنها به دادگاه ارسال شده ولی هنوز تعیین وقت نشده است. اسماعیلی همچنین گفت برای سه نفر دیگر «احتمالا» تا پایان هفته تصمیم نهایی گرفته خواهد شد.
اگرچه سخنگوی قوه قضاییه عدد کسانی که هنوز در بازداشت به سر میبرند را پنج نفر عنوان کرده اما هویت چهار نفر آنها تاکنون مشخص شده است که عبارتند از کیوان صمیمی سردبیر ماهنامه ایران فردا و زندانی سابق عقیدتی، مرضیه امیری، خبرنگار روزنامه شرق، عاطفه رنگریز و ندا ناجی فعالان مدنی و کارگری.
سخنگوی قوه قضاییه با اظهار اینکه اکثر بازداشت شدههای روز جهانی کارگر آزاد شدهاند و فقط پنج نفر هنوز در زندانها هستند گفت: «اصلا برای ما اینکه فرد دستگیر شده در زمان دستگیری چه حرفهای داشته مهم نیست و مهم اتهام انتصابی است. اتهامات را با حرفه اشخاص گره نزنید و عنوان اتهامی موضوعیت دارد.»
احتمالا فرد مورد نظر سخنگوی قوه قضاییه مرضیه امیری، خبرنگار روزنامه شرق است. پیش از این مسوولان روزنامه شرق خواستار آزادی مرضیه امیری شدند که در آن روز برای تهیه خبر در اعتراضات شرکت کرده بود.
ندا ناجی، فعال مدنی و زنان
ندا ناجی متولد ۱۳۶۸، فارغ التحصیل کارشناسی شیمی، متاهل و فعال مدنی و حقوق زنلن، ۱۱ اردیبهشت در روز جهانی کارگر توسط ماموران لباس شخصی بازداشت شد و در زندان اوین است. اتهام او نیز مانند خانم رنگریز «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» و «اخلال در نظم عمومی» است. او پس از بازداشت یک هفته در سلول انفرادی بند ۲۰۹ زندان اوین متعلق به بود و پس از آن در سلولهای چند نفره این بند منتقل شد.
طبق اطلاعات جمال عاملی همسر ندا ناجی، پس از ۲۳ روز بازداشت آنها در تاریخ دوم خرداد قادر به ملاقات کابینی با ندا ناجی شدهاند. آقای عاملی در توییتر خود با اعلام این خبر نوشته بود: «امروز بعد از ۲۳ روز بهمون ملاقات کابینی دادند و تونستیم از پشت شیشه ندا رو ببینیم، گفت حالش خوبه، خیلی قوی و محکم بود. گفت هنوز بازجویی میشه و به سلول دونفره انتقالش دادند.#بازداشتیان_روز_کارگر#ندا_ناجی
جمال عاملی در فیسبوکش نیز درباره وضعیت همسرش در تاریخ ۳۰ اردیبهشت نوشت: ««بیستمین روز هم رفتیم دم اوین، سربازی که باید اجازه ورود بهمون میداد به بازپرس زنگ زد گفت همسر ندا ناجی اومده از پشت تلفن گفت راهشون نده و تلفن رو قطع کرد و بی هیچ خبری برگشتیم.»
جمال عاملی پیشتر در نوشتهی دیگر در تاریخ ۱۵ اردیبهشت در فیسبوکش نوشت: ««ندا رو از چهارشنبه ۱۱اردیبهشت بردند. یه شب پلیس امنیت اخلاقی وزرا بود، سه شنبه زندان قرچک و امروز برای تحقیقات بیشتر! آوردنش اوین، سرشب زنگ زد، بار دومی بود که تو این چند روز تلفن کرد، و هر بار سی ثانیه بیشتر نتونستیم صحبت کنیم. دفعه اول گفت حال خودش و بچه ها خوبه و با قرار سی میلیون تومنی آزاد میشه. اما این بار گفت که قرار بازداشت ۱۵ روزه براش نوشتند و الان تو ۲۰۹ تو انفرادیه.»
مرضیه امیری، خبرنگار روزنامه شرق
مرضیه امیری در حالی که برای تهیه خبر از اعتراضات کارگران رفته بود از سوی ماموران امنیتی بازداشت شد. تا چند روز مقامات قضایی هیچ واکنشی به اعتراضات بازداشت این روزنامهنگار نداشتند. اما ۲۰ روز پس از بازداشت او، سخنگوی قوه قضاییه در پاسخ به مدیر مسوول روزنامه شرق که در مراسم افطاری رئیس قوه قضائیه از وضعیت خبرنگارش سوال کرده بود،علت بازداشت او را «امنیتی» عنوان کرد و حتی درباره حق داشتن وکیل او گفت:«عمل مجرمانه در حوزه امنیت به او نسبت داده شده است و در این زمینه هر وکیلی نمیتواند وکالت کند.» اشاره دادستان به تبصره ماده ۴۸ قانون دادرسی کیفری بود. بر اساس این ماده قانونی در پرونده های جرایم امنیتی در مرحله دادسرا وکلای مورد اعتماد رئیس قوه قضاییه می توانند فعالیت کنند.
هنوز مشخص نیست این روزنامهنگار با چه اتهام و ایا تهامات امنیتی مواجه است.
سمیرا امیری خواهر این خبرنگار در آخرین پست توییتری خود نوشت هنوز وکیل پرونده را مطالعه نکرده و خانواده نیز اجازه ملاقات با بازپرس پرونده را نیافتهاند و هیچ اطلاعی از وضعیت مرضیه ندارند: «با وجود گذشت چهل روز از بازداشت دستگیرشدههای روز کارگر، هنوز از قرار جدیدی که برای #مرضیه_امیریتعیین کردن خبر نداریم و نه به وکیل اجازهی ورود به پرونده رو میدن، نه به خانواده اجازه میدن بازپرس رو ببینیم و خبری از وضعیت مرضیه بگیریم.#بازداشتیان_روز_کارگر #بیخبری_شکنجه_است»
خواهر این روزنامهنگار در توییت دیگر در روز ۳۰ می نیز خبر داده با او در زندان ملاقات داشتهاند اما نه خودش و نه خانواده از وضعیت پرونده و زمان آزادی بیاطلاع هستند: امروز با #مرضیه_امیری ملاقات داشتیم, با وجود اینکه قرار بازداشت سی روزه به آخر رسیده و به گفتهی خودش یک هفتهست که بازجویی نداشته، نه خود مرضیه و نه ما هیچ خبری از زمان آزادی نداریم.#بیخبری_شکنجه_است#بازداشتیان_روز_کارگر
اولین تماس تلفنی این روزنامهنگار با خانوادهاش هفت روز پس از بازداشتش در تاریخ ۱۸ اردیبهشت بود و اولین ملاقات کابینی ۲۳ روز بعد، در تاریخ ۲ خرداد ماه در زندان اوین محقق شد.
در ابتدای بازداشت خانم امیری گفته شد که این خبرنگار به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل شده اما یک هفته بعد طوفان توییتری با هشتگ «مرضیه امیری کجاست» به راه افتاد که میگفت خانواده او هنوز از محل مشخص نگهداری فرزندشان اطلاعی ندارد. یک روز پس از این توفان توییتری، مرضیه امیری با خانوادهاش تماس تلفنی گرفت و اطلاع داد که او به زندان اوین منتقل شده است.
پیش از این محمدعلی پورمختار نماینده مجلس در دفاع از بازداشت او گفته بود: «خبرنگار حق ندارد هر چیزی را منتقل کند.» و «برخی در تجمعات نیستند اما محرکند، مسایل را رسانهای میکنند و در اختیار ضد انقلاب و دشمن قرار میدهند. اینها ایجاد تشویش میکند.»
این نماینده مجلس اما هیچ توضیحی نداد که یک خبرنگار که وظیفه حرفهایش اطلاعرسانی است چطور باید اخبار را در روزنامه رسمی منتقل کند تا در اختیار ضد انقلاب قرار نگیرد.
مرضیه امیری پیش از این دو بار دیگر نیز بازداشت شده است. او در تاریخ ۱۷ اسفند ۹۶ برابر با هشت مارس (روز جهانی زن) همراه با عده دیگری در اعتراض به وضعیت اشتغال در مقابل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بازداشت شد. «مجید سرسنگی»، معاون فرهنگی دانشگاه تهران در تاریخ ۲۰ اسفند ۹۶ در گفتوگو با خبرگزاری دانشجویی «ایسنا» با ذکر نام مرضیه امیری گفته بود دانشگاه پیگیر وضعیت او است و اظهار امیدواری کرده بود که قبل از شب عید آزاد شود. امیری مدتی بعد با قرار کفالت آزاد شد.برای اولین بار نیز در اعتراضات دی ماه ۹۶ بازداشت و پس از چند روز آزاد شده بود.