شایا گلدوست
۱۷ مه IDAHOTBI یا «روز جهانی مبارزه با الجیبیتی فوبیا» یعنی هراس و یا ستیز با رنگینکمانیهاست. فوبیا یا هراس در علم روانشناسی و روانپزشکی به ترسهای نامعقولی گفته میشود که فرد بدون هیچ دلیل منطقی یا بدون قرار گرفتن در یک موقعیت خطرناک از مواجهه با افراد، اشیا و یا پدیدههایی با خصوصیت خاص هراس دارد.
***
۱۷ مه سال ۲۰۰۴ برای اولین بار «روز جهانی مبارزه با الجیبیتیفوبیا» گرامی داشته شد. در این روز فعالین رنگینکمانی تصمیم گرفتند به تبعیضی که افراد رنگینکمانی در همه دنیا به خاطر گرایش جنسی و هویت جنسیتی خود متحمل میشوند، اعتراض کنند و توجه فعالین اجتماعی، سیاستمداران و رسانهها را به این موضوع جلب کنند. هدف از نامگذاری این روز آگاهیرسانی در مورد حقوق جامعه رنگینکمانی و تلاش برای رفع تبعیضهاست.
تا نیمه قرن بیستم افراد رنگینکمانی را بیمار خطاب میکردند، اما با پیشرفت علم محققان به این موضوع پی بردند که تمایلات جنسی به صورت مطلق دگرجنسگرایی یا همجنسگرایی مطلق نیست؛ بلکه طیفی از تمایلات را در بر میگیرد که ممکن است به اشکال مختلفی در مقاطع مختلف زندگی بروز کند.
البته در سالهای اخیر به دلیل تلاش اعضای جامعه رنگینکمانی و فعالین و کنشگران این حوزه، حقوق رنگینکمانیها بیشتر از پیش مورد بحث مجامع بینالمللی و همینطور دولتها بوده است، اما با این وجود کشورهایی هم مانند کشور ما هستند که نه تنها حقوق رنگینکمانیها را به رسمیت نمیشناسند، بلکه سعی در محدودتر کردن حقوق این افراد داشته و حتی آنها را مجرم میدانند. این رویکرد نه تنها دیدگاه منفی جامعه به این قشر را افزایش میدهد، بلکه زمینه بروز بسیاری از خشونتها و آسیبهای روحی و روانی و جسمی و جنسی را بر علیه افراد رنگینکمانی افزایش میدهد.
«ششرنگ» شبکه لزبینها و ترنسجندرهای ایران، در گزارشی تازه به مناسبت این روز، از خشونتها و تبعیضهایی که اعضای جامعه رنگینکمانی در محیطهای مختلف با آن روبرو میشوند، پرداخته است؛ در این گزارش آمده است:
«اخراج و بازماندن از تحصیل دانشآموزان دارای گرایش جنسی یا هویت جنسیتی متفاوت به بهانه نقض شعائر اسلامی همزمان با ۱۷ مه (۲۷ اردیبهشت)، روز جهانی مقابله با تبعیض و خشونت علیه جامعه اقلیتهای جنسی و جنسیتی و در چارچوب شعار بینالمللی این روز، “همبسته، مقاومت، حمایت، مراقبت”، شش رنگ از همگان میخواهد تا در همبستگی با این جامعه و بخصوص با حمایت و مراقبت از نوجوانان الجیبیتی به هر شکل میتوانند از خشونت علیه آنان جلوگیری کنند. دانشآموزانی که گرایش جنسی یا هویت جنسیتی متفاوتی دارند، به شکل گستردهای در ایران در معرض اخراج از مدرسه و بازماندن از تحصیل قرار دارند.»
بر اساس اطلاعاتی که به «ششرنگ» رسیده، مدارس به خصوص در مقطع متوسطه، دانشآموزان متعلق به جامعه اقلیتهای جنسی و جنسیتی را تحت شدیدترین تنبیههایی که شامل تحقیر و آزار کلامی، احضار والدین به مدرسه، اجبار به مراجعه به روانشناسانی که مدرسه تعیین میکند، قرار میدهند. متاسفانه این روانشناسان در اکثر مواقع با روشهای مختلف که برخی از آنها مصداق شکنجه پزشکی است، سعی در تغییر دادن گرایش جنسی دانشآموزان دارند. در ادامه این گزارش آمده است:
«بر اساس آییننامه انضباطی مدارس در ایران، دانشآموزان موظف به رعایت شعائر اسلامی هستند. این بند از آییننامه اغلب برای تنبیههای انضباطی و اخراج دانشآموزان الجیبیتی از مدارس استفاده میشود. ششرنگ گزارشهای متعددی از اخراج موقت یا دائم از مدرسه به دلیل داشتن گرایش جنسی متفاوت که حتی منجر به بازماندن این دانشآموزان برای سالها یا حتی ترک تحصیل برای همیشه شده، دریافت کرده است.»
اما این مشکلات و تبعیضها تنها محدود به محیط مدارس نیست، به دلیل اینکه روند اخراج از مدرسه با آشکار شدن گرایش جنسی یا هویت جنسیتی این دانشآموزان نزد خانواده همراه است؛ اغلب آنان در این موارد، با خشونتهای شدید از سوی اعضای خانواده نیز مواجه میشوند.
هفته گذشت خبر تکاندهنده قتل «علیرضا فاضلی منفرد» جوان ۲۰ ساله اهل اهواز، به دلیل آشکار شدن گرایش جنسیاش، باعث برانگیختن خشم و ناراحتی اعضای جامعه رنگینکمانی و فعالین برابری جنسیتی و حامیان آنها شد. بسیاری از رسانههای غیرفارسیزبان نیز این خبر ناراحتکننده را پوشش دادند تا نشاندهنده ظلمی باشند که افراد رنگینکمانی در ایران با آن روبرو هستند. در گزارش ششرنگ آمده است که آنچه به عنوان علت معافیت از سربازی بر روی کارت علیرضا آمده بود، منجر به قتل او از سوی اعضای مرد خانوادهاش شد. براساس اطلاعات به دست آمده که از نزدیکان علیرضا و اسنادی که از او موجود است، این جوان اهوازی از نوجوانی به دلیل نوع لباس پوشیدن و رفتارهایی که از نظر خانواده نامتعارف بوده، تحت خشونت فیزیکی و روحی قرار داشته است. در ادامه به مسئله جرمانگاری روابط همجنسخواهانه در قانون مجازات اسلامی اشاره شده است:
«در جمهوری اسلامی، داشتن رابطه با همجنس جرم است و مجازاتهای شدید تا اعدام در بردارد. از سوی دیگر، اقلیتهای جنسی و جنسیتی با خشونتهای متعدد و شدید در خانواده و جامعه مواجه هستند. براساس تحقیق ششرنگ بیش از ۶۰ درصد از افراد الجیبیتی قربانی خشونت خانواده هستند و نزدیک به ۴۷ درصد از اعضای این جامعه در مدرسه، دانشگاه یا فضاهای آموزشی تحت خشونت قرار گرفتهاند. ۴۹ درصد از اقلیتهای جنسی و جنسیتی مورد خشونت دوستان و همکلاسیهای خود واقع شدهاند و ۱۸ درصد از تجربه مداوم توهین از سوی مسئولان آموزشی خبر دادهاند.»
«شادی امین» مدیر ششرنگ میگوید: «نوجوانان الجیبیتی در یک فضای سرشار از خشونت محصورند، بیآنکه جایی باشد که به آن پناه ببرند؛ زیرا نه در خانه، نه در مدرسه، نه در جامعه و نه حتی نزد روانشناسان و متخصصان هیچ فضای امنی برایشان وجود ندارد. این شرایط غیرقابل تحمل جز با اطلاعرسانی مستمر و اقدام مسئولانه تکتک شهروندانی که یک نوجوان دارای گرایش جنسی یا هویت جنسیتی متفاوت در خانواده یا آشنایان خود دارند، تغییر نخواهد کرد.»
همه ما امیدواریم که با تلاش همه افرادی که در این حوزه، برای بهبود شرایط افراد رنگینکمانی، مشغول به فعالیت هستند، صدای علیرضا و علیرضاها باشیم، تا همه امید و آرزوهای روزهای جوانیشان را، تعصب و جهل و نادانی عدهای، به تباهی نکشاند.
از ایران وایر