«کشورهای کمی وجود دارند که مثل ونزوئلا و ایران در زمینه سوءمدیریت اقتصادی به این خوبی با یکدیگر جفت شده باشند»

وزرای امور خارجه ونزوئلا و ایران مهرماه اعلام کردند سند همکاری‌ ۲۰ ساله دو کشور در سفر مادورو به تهران امضا می‌شود- Iranian Foreign Ministry / AFP

سایمون کنستابل، نویسنده، روزنامه‌نگار و تحلیلگر اقتصادی، در مقاله‌ای که روز دوشنبه، ششم دی‌ماه، در مجله آمریکایی فوربز منتشر شد، با بررسی تشابهات شدید بین دو کشور ونزوئلا و ایران، آن‌ها را در حوزه اقتصاد، مثل دوقلوهای همسان، یا سیبی می‌داند که از وسط دونیمه شده باشد و پیش‌بینی می‌کند که هردو کشور زیر نظر حکومت‌های فعلی، به سقوط اقتصادی خود ادامه خواهند داد.

در روزهای گذشته، خبری درمورد سفر قریب‌الوقوع نیکلاس مادورو، رئیس جمهوری ونزوئلا به جمهوری اسلامی ایران منتشر شد.  

کنستابل در مقاله خود، این سفر را به‌شدت نمادین می‌داند، زیرا به نوشته او، کشورهای کمی وجود دارند که مثل ونزوئلا و ایران «در زمینه سوءمدیریت اقتصادی» به این خوبی با یکدیگر جفت شده باشند و اگر این دیدار به «همکاری» بیشتر میان آن‌ها منجر شود، ناظران باید منتظر سقوط بیشتر هر دو کشور به‌سمت نابودی کامل باشند.

 شباهت‌های اقتصادی ونزوئلا و ایران 

نخستین شباهت دو کشور، برخورداری آن‌ها از ذخایر عظیم نفتی است. ونزوئلا با در اختیار داشتن حدود ۳۰۰میلیارد بشکه نفت، صاحب بزرگ‌ترین ذخایر نفتی جهان است و میزان ذخایر ایران نیز نزدیک‌به ۱۵۸میلیارد بشکه است.

اما شباهت دوم در این است که با وجود ثروت نفتی، هر دو کشور وضعیت اقتصادی فاجعه‌بار و نرخ تورم بالایی دارند و در طول چند سال گذشته، اقتصاد هر دو به‌شدت کوچک شده است.   

براساس داده‌های بانک جهانی، سرانه تولید ناخالص داخلی (GDP per capita) ونزوئلا که در واقع نشان‌دهنده میانگین درآمد افراد در آن کشور است، از ۱۰هزار و ۵۶۸ دلار در سال ۲۰۱۵، به سه‌هزار و ۴۱۱ دلار در سال ۲۰۱۸ کاهش یافته است (آخرین آمار اقتصادی موجود درمورد ونزوئلا مربوط به سال ۲۰۱۸ است).

سرانه تولید ناخالص داخلی جمهوری اسلامی ایران نیز در یک مسیر مشابه روبه سقوط، از ۱۸هزار و ۹ دلار در سال ۲۰۱۱ به ۱۳هزار و ۳۳۳ دلار در سال ۲۰۲۰ رسیده است.  

در عین حال، تورم در هر دو کشور بیداد می‌کند و تورم بالا در هر دو منجر به وضعیتی شده است که بسیاری از مردم، توان مالی برای تهیه غذای کافی و مناسب را ندارند. 

براساس داده‌های منتشرشده بانک مرکزی ونزوئلا، نرخ تورم سالانه در این کشور در بالاترین میزان خود به ۳۵۰۰۰۰درصد رسیده و در ماه‌های اخیر، حدود ۱۲۰۰درصد بوده است. براساس مقاله فوربز، با توجه به نبود شفافیت در این کشور، به احتمال زیاد، این ارقام، نادرست و کمتر از میزان واقعی است.

نرخ تورم ایران براساس آمارهای رسمی آن کشور، پایین‌تر از ونزوئلا، اما همچنان بالاست. نرخ تورم سالانه ایران که در ماه آوریل ۲۰۲۱ (فروردین‌ماه ۱۴۰۰) حدود ۵۰درصد بود، به‌تازگی به ۳۶درصد رسیده است. البته باز هم نویسنده مقاله تذکر می‌دهد که این‌ها آمار رسمی است و «با توجه به ماهیت سرکوبگر رژیم تهران، باید به‌شدت در درستی آن تردید کنیم». 

هر دو در تقابل با ایالات متحده آمریکا

اما نزدیکی این دو کشور، فراتر از صرف مشابهت‌های اقتصادی است. هر دو از نظر ایدئولوژیک با ایالات متحده در تقابل‌اند و ایران در بحبوحه تحریم‌های آمریکا، به ونزوئلا در افزایش تولید نفت آن کشور کمک کرده است.

در مقاله فوربس آمده است که شرکت دولتی نفت ونزوئلا، «پترولئوس دی ونزوئلا» (PDVSA)، مهندسان نفت خود را به‌جای استخدام برپایه «تخصص در حوزه استخراج نفت»، براساس «وابستگی‌های سیاسی» آن‌ها به‌کار می‌گیرد و به همین دلیل، برای حفاری و استخراج نفت، به کمک نیاز دارد.  

اما با وجود «کمک»‌ها، تولید نفت ونزوئلا در یک سال گذشته بسیار کمتر از یک‌میلیون بشکه در روز و به‌طور فوق‌العاده‌ای پایین‌تر از اوج تولید روزانه چهار میلیون بشکه‌ای آن در سال ۲۰۱۶ بوده است. 

تولید نفت ایران هم براساس گزارش‌ها در ماه‌های اخیر، حدود ۲.۵میلیون بشکه در روز بوده است.

در آینده چه اتفاقی می‌افتد؟ 

احتمالا همکاری بین دو کشور منجربه کمی بالاتر رفتن میزان تولید نفت ونزوئلا خواهد شد. اینکه این میزان چه اندازه بالاتر خواهد رفت، به‌شدت بستگی به این موضوع این دارد که ونزوئلا اداره کارآمد شرکت نفت خود را جدی خواهد گرفت یا همچنان به انتصاب «متخصصان» براساس روابط سیاسی ادامه می‌دهد.

نویسنده در پایان مقاله، دنبال‌کردن دقیق آینده رابطه دو کشور ایران و ونزوئلا را جذاب می‌داند، اما اضافه می‌کند: «من شرط می‌بندم هر دو کشور تا زمانی‌که رژیم‌های مربوطه در آن‌ها سرنگون شوند، به سقوط در سراشیبی نابودی اقتصادی ادامه خواهند داد.»

از: ایندیپندنت