یک سال از ورود ابراهیم رئیسی به پاستور گذشت. حالا تصویر روشنی از او و دولتش در بین مردم و رسانه‌ها وجود دارد.

 کسانی مانند فرمانده کل سپاه، ورود آقای رئیسی به قدرت اجرایی را «فصل نوازش و خریدن ناز مردم» خواندند که با شکستن قفل واردات واکسن کرونا آغاز شد و یک‌سالگی‌ دوره ریاست جمهوری‌اش نیز به نوعی با ابلاغ «طرح حجاب و عفاف» و بازگشت گشت‌های ارشاد به خیابان‌ها بسته شد.

اینک عملکرد دولت سیزدهم در کفه ترازو است و می‌توان وعده‌های انتخاباتی آقای رئیسی را راستی‌آزمایی کرد. او روز چهارشنبه دوازدهم تیرماه گفت «کارهای بزرگی» انجام داده و «برخی از کارهای دولت از آرزوهای دیرینه کشور بود» و از مسئولان خواسته تلاش کنند «تا بزرگی کاری که انجام شده از نظرها پنهان نماند».

در این مدت، هرچه کارهای دولت به چشم آقای رئیسی، بزرگ بوده اما به چشم منتقدان رئیس جمهور کوچک، کم ارزش، «آشفته و بی‌برنامه» آمده و سراغ برنامه «هفت هزار» صفحه‌ای او را می‌گیرند و حتی بسیاری از طرفداران پر و پا قرص او، هم‌نظر با رئیس دولت نیستند و مانند مجتبی ذوالنوری، نماینده اصولگرای مجلس حرکت دولت را مثل «دویدن روی تردمیل» تعبیر و تفسیر می‌کنند.

نام ابراهیم رئیسی در یکی از خاص‌ترین رقابت‌های انتخاباتی در جمهوری اسلامی، از صندوق رای بیرون آمد.

شورای نگهبان با اعلام اسامی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته، راه انتقال آقای رئیسی از دستگاه قضایی به دستگاه اجرایی را هموار کرد. رهبر جمهوری اسلامی و شورای نگهبان تاکید داشتند که همه دیدگاه‌ها و گروه‌ها در انتخابات، نامزد دارند اما کسی شک نداشت برنده بدون رقیب انتخابات، چه کسی است.

آقای رئیسی برای پیروزی در این انتخابات، گفته بود برای مشکلات مختلف کشور هفت هزار صفحه برنامه دارد.او می‌خواست در مدت کوتاهی، «سریع، فوری و انقلابی» کارهای ناتمام و روی زمین مانده اقتصادی را بدون تکیه بر «برجام» و «اف‌ای ‌تی‌اف» به انجام برساند.

تشکیل دولت کار و کرامت، مبارزه با فساد، تک رقمی کردن تورم، سرو سامان دادن به بازار بورس، ساخت چهار میلیون مسکن در چهار سال و ایجاد سالی یک میلیون شغل از جمله شعارهای رئیس سابق قوه قضاییه بود.

مهمترین اقدام اقتصادی دولت آقای رئیسی، حذف ارز ترجیحی چهار هزارو دویست تومانی از کالاهای اساسی و افزایش یارانه خانواده‌ها تا چهارصد هزار تومان بود.

دولت با حمایت همه جانبه حکومت و رسانه‌های حکومتی تلاش گسترده‌ای کرد تا این طرح را عملیاتی کند و صدای اعتراض‌های محدود  مردم نیز مهار شد. اقدامات و برنامه‌های دولت موج  بزرگی از گرانی و تورم را به همراه داشته هم اکنون بعضی از اقلام و اجناس ضروری مانند روغن، تخم‌مرغ، گوشت، لبنیات و… با قیمت‌های دلاری همسان شده اما حقوق و دستمزدها همچنان ریالی محاسبه و پرداخت می‌شود.

بر اساس جدیدترین گزارش مرکز آمار ایران، در نخستین روز تیرماه، نرخ تورم نقطه به نقطه به بالای پنجاه ودو درصد رسیده و این بالاترین میزان تورم در دهه‌های گذشته است و در این میان بعضی از اقلام مانند روغن، گوشت مرغ، تخم‌مرغ، برنج، لبنیات از صد تا سیصد درصد افزایش یافته است.

وعده آقای رئیسی در مهار تورم نه تنها محقق نشده، بلکه رکورد دولت‌های قبلی را شکسته و ناکامی در مهار نقدینگی، ناتوانی در ایجاد یک میلیون شغل در یک سال و ساخت  شصت هزار مسکن به جای یک میلیون واحد در یک سال، بخشی از این کارنامه ناموفق اقتصادی ابراهیم رئیسی است.

صدای منتقدان و مخالفان

ابراهیم رئیسی در یک سالی که گذشته به جز چند مصاحبه با تلویزیون دولتی، روی خوش به رسانه‌های منتقد نشان نداده و گفت‌وگوی عمومی ندارد ونهاهای امنیتی و بازوهای رسانه‌ای حکومت برای موفق نشان دادن دولت و همراهی با آن سنگ‌تمام گذاشته‌اند.

به عنوان مثال، گزاشگران تلویزیون دولتی، زمانی که ارز ترجیحی حذف شد چندین گزارش پخش کردند که یارانه‌ دولت نه تنها تاثیری در قدرت خرید مردم نمی‌گذارد بلکه خریدشان را هم افزایش داده و برنامه‌های انتقادی در این زمینه کاملا حذف شد یا به حداقل ممکن رسید و حتی صدای اعتراض روحانیون و مراجع تقلید از گرانی‌ها را سانسور کرد.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مدت، مطبوعات منتقد را تحت فشار قرار داد. این وزارت‌خانه با استفاده از کاهش ارز دولتی برای خرید کاغذ  یا حذف آگهی‌های دولتی، شریان حیات روزنامه‌های منتقدی مانند «جمهوری اسلامی» را بست به نوعی که برای ادامه نشر با مشکلاتی جدی روبرو هستند.

در جدیدترین نمونه، روزنامه کیهان روز پنجشنبه سیزده مردادماه خواهان  محاکمه  و پیگیری قضایی رسانه‌ها و خبرنگارانی شده که در مسیر «پروژه عملیات روانی دشمن علیه ملت ایران» حرکت می‌کنند.

تیتر نخست این روزنامه با عنوان «رسانه‌های داخلی یا شبکه نیابتی دشمن»، بطور مشخص رسانه‌های اصلاح طلب را خطاب داده  که با انتشار «اخبار دروغ، سیاه‌نمایی، سانسور اخبار مثبت در جامعه، یأس آفرینی می‌کنند و با القای بن بست در آینده کشور، شکاف میان مردم و حاکمیت را دنبال می‌کنند».

از سوی دیگر این کنترل و فشار نهادهای امنیتی به هیات‌های مذهبی نیز کشیده شده است.

جعفر اکبرزاده، مداح مشهدی گفته «مداحان در جلساتی توجیه می‌شوند که از وضعیت اقتصادی انتقاد نکنند تا موجی ایجاد نشود».

همچنین  نشریه پیام اقتصاد از قول فرهاد داریوش، مداح یزدی نوشته « فشارهای برخی نهادهای خاص بر هیئت‌ها و حسینیه‌های ‌ یزد⁩ چنان شدت گرفته که متن نوحه‌ها را عوض می‌کنند».

این مداح گفته «علاوه بر سانسور کلمات نوحه‌، مداحان را نیزممنوع الکار می‌کنند یا بخاطر تائید نشدن شعر، مانع از حرکت هیات‌های سینه‌زنی می‌شوند،کاری که فقط در دوره رضاخانی سابقه داشته است».

پایان ماه عسل دولت و مجلس؟

«مجلس انقلابی» به قول آیت‌الله خامنه‌ای، در سالی که گذشت تقریبا با دولت همراه بود.

در آستانه انتخابات ریاست جمهوری، دویست و بیست نماینده اصولگرای مجلس از ابراهیم رئیسی دعوت کردند که نامزد انتخابات شود. آرای نمایندگان به وزرای پیشنهادی آقای رئیسی نیز به جز یک مورد، نشان دهنده عمق همدلی و نزدیکی آنها بود.

در این مدت، گاهی تعدادی از نمایندگان انتقادهای تندی از دولت نیز مطرح کردند. بعضی از منتقدان، اختلاف دولت و مجلس را «ساختگی و نمایشی» و به دور از واقعیت می‌دانند، اما بعضی از منتقدان براین باورند که  سال آینده انتخابات مجلس در پیش است و نمایندگان مجلس نمی‌خواهند سهمی از ناکارآمدی دولت متوجه آنها شود و اختلافات را جدی می‌دانند.

ابراهیم رئیسی دو روز پیش، هرگونه اختلاف دولت و مجلس را رد کرد و آن را آرزوی «بد بدخواهان» دانست.

در یکی از کم سابقه‌ترین نطق‌های پیش از دستور در بین نمایندگان اصولگرا، مجتبی ذوالنوری در صحن علنی روز سه‌شنبه ۱۱ تیرماه خطاب به ابراهیم رئیسی گفت «امروز حرکت دولت مثل حرکت کسی است که روی تردمیل می‌دود. مسافتی طی نمی‌شود».

این نماینده طرفدار آقای رئیسی از او پرسید «امروز نقطه الف و ب شما کجاست که ما ارزیابی کنیم پیشرفتی در امور اتفاق افتاده است. آقای رئیس جمهور، یک چهارم فرصت خدمت شما گذشت، آیا یک چهارم اهدافی که باید طی کنید، وصول شده و به آن رسیده‌اید؟».

پشتوانه بزرگ دولت رئیسی

یکی از مهمترین عواملی که دولت ابراهیم رئیسی را سرپا نگهداشته، فروش نفت است. با وجود تحریم‌ها و ناکامی‌هایی که حتی آمارهای دولتی از اوضاع اقتصادی و تورمی ایران منتشر کرده‌اند، مقام‌های مربوطه می‌گویند پول «نفت و معیانات محصولات پتروشیمی» به حساب دولت واریز می‌شود و منتقدان نیز می‌گویند چرا این پول سر سفره مردم نمی‌آید.

درباره کم و کیف و میزان درآمدهای نفتی، آمار و ارقام دقیقی وجود ندارد اما وزیر نفت ایران بارها تائید کرده که این درآمد نسبت به سال گذشته دو و نیم برابر شده است. قیمت بالای نفت، تهاجم روسیه به اوکراین و به نوعی چراغ سبز ضمنی واشنگتن به خریداران نفت ایران به خاطر مذاکرات وین، این فرصت استثنایی را به دولت رئیسی داده که خزانه‌اش خالی نباشد و در عین حال عجله‌ و نیازی به توافق هسته‌ای و احیای برجام نیز نداشته باشد.

رئیسی و سه سال آینده

اولین سال ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی در حالی سپری شد که او حدود سی سفر استانی رفته و تلاش کرده که به گفته آیت‌الله خامنه‌ای« اعتماد» از دست رفته دولت در نزد مردم را برگرداند. در این مدت اشتباهات گفتاری و کلامی و گاهی اطلاعات غلط او  دستمایه نقد و طنز شده و مواردی مانند « ناهار خوردید، اینجا ناهار هم به شما می‌دهند؟» به تعداد میلیونی در شبکه‌های اجتماعی  دست به دست شده است.

 جدا از این حرف و حدیث‌ها، عملکرد یک ساله آقای رئیسی واکنش‌های مختلفی در میان طیف‌های سیاسی و کل نظام داشته است.

به نظر در یک روی سکه آیت‌الله علی خامنه‌ای و نزدیکان به حکومت از شرایط و یکدستی حکومت راضی هستند و  آقای رئیسی را اهل «اقدام و پیگیری» می‌دانند.

و در روی دیگر سکه، در  حالی که در ماه‌های نخست دولت سیزدهم، تمام مشکلات کشور به گردن حسن روحانی انداخته می‌شد و هر روز صحبت از محاکمه رئیس جمهور قبلی برای «ترک فعل» بود، حالا مقایسه اوضاع اقتصادی وقیمت  کالاها، چهره حسن روحانی را در افکار عمومی تغییر داده و حتی منتقدین هشت سال ریاست جمهوری آقای روحانی، کمتر از گذشته بد و بیراه نثارش می کنند.

کسانی مانند محمدحسین روانبخش، فعال سیاسی و  رسانه براین باور است که اصولگرایان با ترغیب ابراهیم رئیسی به نامزدی مجدد در انتخابات، «پوست خربزه»ای زیر پای او انداختند که «زیان مطلق» برای او داشت.

آقای روانبخش در کانال تلگرامی‌اش با اشاره به اینکه آقای رئیسی تجربه  کارهای اجرایی نداشته، می‌نویسد اصولگرایان و حتی دولت حسن روحانی هر یک از منظری، بهره‌ای از ناتوانی و ضعف‌های مدیریتی آقای رئیسی می‌برند و علاوه بر اینکه او دیگر امکان بازگشت به دستگاه قضا ندارد، فرصت احتمالی برای جانشینی رهبری را هم ندارد.

از: بی بی سی