پیاده روی اربعین لُجستیک سیاسی شیعه یا جمهوری اسلامی

دوشنبه, 20ام شهریور, 1402
اندازه قلم متن

حامد آئینه وند ( روزنامه نگار و دانش آموخته علوم سیاسی و روابط بین الملل)

۱٫به‌ جهت تاریخی باید پذیرفت که‌‌‌ مهمترین شخصیت‌های تعین بخش ‌به هویت شیعی در اسلام امام علی و فرزند ارشد ایشان امام حسین هستند. دلیل ماندگاری هر دو شخصیت در تاریخ به واسطه نقش‌های سیاسی‌است که بازی کردند. یکی به واسطه قرار گرفتن در راس قدرت به مدت پنج سال و فرجامی تراژیک در مسجد کوفه و دیگری به واسطه تن ندادن به بیعت با یزید فرزند خلیفه وقت یعنی معاویه ونبردی تراژیک در این راستا در کربلا که‌ به ‌شهادت ‌امام سوم شیعیان‌ویارانش‌انجامید.صرف نظر از قضاوت های ارزشی- اخلاقی پیرامون این دوشخصیت‌ برجسته‌تاریخ شیعه ‌برجستگی تاریخی‌ آنها به واسطه نقش سیاسی مهمشان در مقاطعی از تاریخ شیعه است نه چیزی بیشتر از ظرف زمانی زندگیشان. به عبارت دیگر تفاوت این دو امام شیعیان و محبوبیتشان در قیاس با سایر امامان شیعه به برجستگی آنها به جهت سیاسی باز می‌گردد.

۲٫به‌ جهت ‌تاریخی‌سنت ‌بزرگداشت‌ عاشورا و سوگواری برای امام حسین مختص طیف اقلیتی از مسلمانان(شیعیان ) است که حکومت پس از پیامبر اسلام را حق علی و خاندان او می‌دانندوخلفای پس از پیامبر اسلام منهای علی را غاصبان حکومت می‌شناسند و بنا به قرائتی ازشیعه که امروز در ایران مسلط است حکومت تا زمان ظهور امام دوازدهم شیعیان که در پس پرده غیبت است و به اذن خداوند ظهور خواهد کرد باید در اختیار فقیه جامع الشرایط باشد.

۳٫ به جهت تاریخی شکل گیری جمعیت متمرکز شیعه در ایران مقارن با به قدرت رسیدن صفویان در ایران است. صفویان که خود شیعه بودند برای ایجاد تمایز با امپراطوری عثمانی و منسجم کردن مردم در جغرافیای آن روز ایران شیعه را به عنوان مذهب رسمی ایران اعلام کردند و تا جایی که قدرت و نفوذ سیاسی آنان اجازه می‌داد مردم را وادار به تغیر مذهب از سنی به شیعه کردند.در واقع آن بخش از جغرافیای ایران که سنی باقی مانده است مانند کردستان یا بخش هایی از جنوب و شمال ایران به این دلیل است که در آن دوره تاریخی به جای صفویان نفوذ سیاسی و فرهنگی امپراتوری عثمانی یا دیگر قدرتها بر این مناطق مستولی بود.

۴٫ به جهت تاریخی استفاده هوشمندانه مخالفان پهلوی از تا سوعا و عاشورای ۵۷ و سازماندهی تظاهراتی گسترده در آن تاریخ باعث شد تا در میدان نبرد سیاسی نیروهای مذهبی و هواداران آیت ا.. خمینی در میان مخالفان دست بالا را پیدا کنند و حکومت هم از ترس انگِ برخورد با عزاداران حسینی با این تظاهرات مماشات کرد و رشته امور از دستش خارج شد. آیت ا.. خمینی دقیقا از همینجا بود که دریافت هر چه دارد از محرم و صفر است و به همین دلیل هم با شکل گیری جمهوری اسلامی مراسم عزادای ها ی حسینی که تا پیش از انقلاب شکلی مردمی داشت و عملا با «همت عالی» برگزار می شد کاملا رنگ حکومتی به خود گرفت و با کمک های مالی حکومت به تکایا و هیات های عزاداری سال به سال بیشتر مراسمی حکومتی یا دست کم با حمایت وسیع حکومت جلوه می‌کرد.متعاقب رویدادهای منتهی به انقلاب ۵۷ و سیطره یافتن روحانیت بر مراکز قدرت در جمهوری اسلامی و سیاست صدور انقلاب ، جنگی در گرفت که زمینه های برخورد با مخالفان و حذف سیاسی و فیزکی آنها را فراهم کرد. با یاد کردن ازکشته های جنگ با نام شهدا طبقه ای در ایران با نام «خانواده شهدا» پا به عرصه وجود گذاشت شد که در کنار سپاه پاسداران همه لایه های قدرت را چه به جهت سیاسی و به جهت فرهنگی و شهری تسخیر کرد .

۵٫ به لحاظ ایدیو لوژیک حاکمیت خون کشته های جنگ را به خون شهدای کربلا پیوند زد و با برساختن نوعی تقدس برای آنان حقوقی ویژه برای خانواده های آنان و پاسداران بازمانده از جنگ قائل شد و عملا همه امکانات سیاسی و اقتصادی کشور در اختیار آنان قرار گرفت .این رانت حکومتی اگرچه قدرت سیاسی و نفوذ اقتصادی خانواده های شهدا را افزایش داد به مرور زمان نیز به تضعیف موقعیت اجتماعی آنان و ایجاد نفرتی فراگیراز این وضعیت انجامید. متعاقب حمله ایالات متحده به عراق و فروپاشی برق آسای حکومت صدام اگرچه ترسی عمیق روحانیت و سپاه را به واسطه آنکه هدف بعدی ایران است در برگرفت اما اندکی پس از خروج نیروهایی امریکایی از عراق در سال ۱۳۸۹ و بعد از سر کوب موفق جنبش سبز و راه پیمایی سه میلونی مخالفان در تهران ، حاکمیت که امکان سیاسی باز تولید قدرت خود را تقریبا از دست رفته می دید تلاش کرده با «راه اندازی راه پیمایی اربعین» قدرت بسیج اجتماعی خود را بازیابد و از این طریق روحیه از دست رفته حامیان حکومت در جریان جنبش سبز که با قدرت نمایی اجتماعی طبقه متوسط و به سخره گرفتن آرمان های سیاسی فرهنگی حاکمیت توام بود را باز تولید کند.از آن تاریخ به بعد در واقع راه پیمایی اربعین ماهیتی سیاسی پیدا کرد که حکومت با پمپاژ پول ، امکانات ، تسهیلات و نیروهای بوروکراتیک خود در این گرد هم آیی اقتداری سیاسی را در قالبی «مذهبی » تولید می‌کرد.

۶٫ جای تردیدنیست « راه پیمایی اربعین » که تولید «اقتدار سیاسی جمعی» برای طبقه حاکم در ایران می‌کند و ابزار غیر محسوس مرعوب و سرکوب مخالفان است به مراتب اهمیت بیشتری از« مناسک حج» برای حکومت ایران دارد که فاقد توانمدی لازم برای تولید چنین اقتداری است. در واقع حکومت ایران هیچ گاه حاضر نیست همان تسهیلاتی را که برای زوار اربعین در نظر می‌گیرد برای زوار خانه خدا نیز در نظر بگیرد وکام زائران خانه خدا را نیز همچون زائران حرم حسینی شیرین کند. به همین دلیل جای تعجب نیست که برای روحانیت شیعه و طبقه حاکم ایران خالی شدن مساجد از جوانان ،بی اعتنایی جوانان به شعائردینی ، فساد اخلاقی ، جنسی و اقتصادی مسئولان کمترین اهمیتی نداشته باشد اما برگزاری هر چه با شکوهتر راه پیمایی اربعین اولویتی به شمار رود که همه امکانات مالی و سیاسی نظام باید در خدمت آن قرار گیرد.

۷٫ دانشمندان علم مدیریت لجستیک یا آماد ( Logistics ) را حرکت مواد، خدمات، پول و اطلاعات در داخل یک زنجیره تأمین تعریف می کنند. بر این مبنا در خاتمه باید گفت پیاده روی اربعین نه لجستیک سیاسی شیعه بلکه لجستیک سیاسی جمهوری اسلامی است که از طریق پمپاژ پول ،امکانات ، تسهیلات و تزریق نیروی بوروکراتیک و سازمانی خود به این گرد هم آیی و اغوای اقشار فرودست در شرایط اسفبار اقتصادی موجود به سیاحت و زیارت از این مسیر اقتدار سیاسی برای هژمونی از دست رفته خود تامین کند و آن را در داخل و خارج به فروش برساند. البته دولتهای غربی و در راس آن امریکا که دعای نمازگزاران مساجد در دهه ۶۰ و ۷۰ شمسی برای بازگشایی مسیر کربلا را محقق کردند و به راز و رمز سیاست در ایران اشراف دارند می دانند این لجستیک تصنعی و گلخانه ای تنها مصرف داخلی دارد و اگر نه جرات آنکه ، مبدع و فرمانده این لجستیک سیاسی را به آسانی در فرودگاه بغداد ترور کنند نداشتند. بعید است‌ در زمانی که مخالفان نظام مستقر به وحدتی استراتژیک یا حتی تاکتیکی برسند از لجستیک گلخانه ای جمهوری اسلامی که با« زور پول » «تولید اقتدار» کرده است کار موثری در مسیر تضین بقای نظام ساخته باشد به ویژه در زمانی که قدرت رسانه های اجتماعی تشت های رسوایی یکی پس از دیگری از بامها انداخته است.

از: گویا


به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید

هنوز نظری اضافه نشده است. شما اولین نظر را بدهید.