ایران وایر
پس از حمله تروریستی در کرمان که گروه بزرگی قربانی برجای گذاشت، شهروندان زخم خورده از سرکوب‌های سال گذشته و مقام‌های حکومت یک بار دیگر رودرروی هم قرار گرفتند. قوه قضاییه به دنبال تعقیب قضایی افرادی است که درباره این حمله، اظهارنظرهای غیرمورد پسند حکومت داشته‌اند.
***
آیا جامعه ایران دوپاره شده است؟ گروهی کشور را متعلق به «حزب‌الهی‌ها» می‌خوانند و از منتقدان می‌خواهند تا ایران را ترک کنند، گروهی دیگر خون‌های ریخته شده در طی چهل و چند سال حکومت جمهوری اسلامی را مانعی بلند می‌دانند بین شهروندان و حاکمیت.
در این میان اما جمهوری اسلامی به جای شنیدن زنگ خطر، به حمایت از یک طرف این درگیری برخاسته و رسما طرف دیگر را بابت اظهار نظر به تعقیب قضایی تهدید می‌کند. فضایی مشابه دادگاه‌های تفتیش عقاید در قرون وسطا.
بنابر دستور دادستان کل کشور از ۱۵ دی ۱۴۰۲، «حرمت‌شکنی» از کشته‌شدگان انفجارهای کرمان در مراسم سالروز قاسم سلیمانی که در ادبیات رسمی جمهوری اسلامی «شهید» خوانده می‌شوند، «جرم» تلقی خواهد شد.
«محمد موحدی آزاد»، در نامه‌ای به دادستان‌های عمومی و انقلاب سراسر کشور نوشت که این افراد پس از انفجارهای کرمان «با تولید، انتشار و بازنشر محتوای کذب و خلاف قانون و دارای وصف مجرمانه در برخی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، امنیت روانی جامعه را مخدوش» کردند.
پیش از صدور این دستور هم عده‌ای در شبکه‌های اجتماعی که عمدتا «افسران سایبری» و افراد «ارزشی» خوانده می شوند، گروه‌های «تعقیب و شکار» افرادی را تشکیل داده بودند که در رابطه با انفجارهای کرمان اظهار نظر‌های «غیر حکومت‌پسندانه‌ای» منتشر می‌کردند.
کاربران حامی نظام در پی شکار مخالفان
تنها چند ساعت پس از وقوع انفجارهای کرمان، گروهی از کاربران موسوم به ارزشی در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) شروع به انتشار اطلاعات کاربرانی کردند که برای اظهارنظر درباره کشته‌شده‌های کرمان زبان طعنه و کنایه را برگزیدند. ایکس پر شده است از اسکرین‌شات نوشته‌های شهروندان که افسران سایبری علیه شان پرونده‌سازی می‌کنند.
کنایه‌زنندگان عموما از اشاره به صف نذری در مقابل موکب‌ها و ایستگاه‌های صلواتی تا ارجاعات فراوان به «کتلت» که نمادی تحقیرآمیز برای توصیف وضعیت کشته‌شدن قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین سپاه قدس است استفاده کردند و جان‌باختگان کرمان را مسوول خون‌های ریخته شده در طول اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» دانستند.
کاربران حامی جمهوری اسلامی در ابعاد وسیع شروع کردند به انتشار تصاویری از محتوای منتشر شده توسط منتقدین و مخالفان نظام جمهوری اسلامی به همراه اطلاعاتی از این افراد مبنی بر محل زندگی، کار و تحصیل این افراد و خواستار برخورد قضایی با آن‌ها شدند.
همزمان برخی از کانال‌های تلگرامی حامی جمهوری اسلامی و کانال‌های تلگرامی وابسته به سپاه پاسداران بودند که مخالفان و کاربران معترض را «در خون شهیدان کرمان» شریک اعلام کردند.
آن‌ها با ادبیاتی مرسوم در جمهوری اسلامی معترضان را «ایادی و وابستگان آمریکا و اسراییل» توصیف می‌کنند و با تکرار وعده «انتقام و پاسخ سخت» مخالفان را هم تهدید به برخورد می‌کنند.
در یکی از این تهدیدها که می‌تواند تبعات جدی برای کاربران مخالف جمهوری اسلامی داشته باشد، کانال تلگرامی «صابرین‌نیوز» وابسته به سپاه پاسداران در مجموعه مطالبی شروع به افشای مشخصات هویت واقعی بعضی از کاربرانی کرده که با کلیدواژه «کتلت» به انفجارهای دیروز طعنه زده بودند.
همزمان کانال تلگرامی «تشکیل کمیته‌های مجازات» اعلام کرد که اقدام قوه قضاییه نخواهد نشست و راسا دست به مجازات «معاندین» خواهد زد.
نتیجه این اقدامات گروه‌های حامی جمهوری اسلامی در شبکه‌های اجتماعی، حداقل دو بازداشت تایید شده حتی پیش از دستور مستقیم دادستان کل بود.
دادسرای عمومی و انقلاب یزد ۱۵ دی ۱۴۰۲ اعلام کرد که شخصی را به اتهام انتشار پیامی در شبکه ایکس درباره انفجارهای کرمان و کشته‌شدگان بازداشت کرده است.
بر اساس این گزارش، صاحب اکانت «یک عدد زاده آسیا» در شبکه ایکس به‌وسیله ماموران وزارت اطلاعات شناسایی و پس از بازداشت و به زندان منتقل شده است.
دادسرای عمومی و انقلاب یزد این شخص را به ارتباط با اسراییل متهم کرده و اعلام کرد که او «توییتی توهین‌آمیز در خصوص شهدای کرمان منتشر کرده است.»
در اطلاعیه دادسرای انقلاب یزد آمده که پرونده این شخص به کمیته انضباطی دانشگاه علوم پزشکی ارسال شده و تا تعیین تکلیف او که احتمال داده می‌شود دانشجوست، اجازه حضور در دانشگاه را ندارد.
تصویر منتشر شده در حساب کاربری پس از بازداشت مالک آن
هویت این کاربر شبکه اجتماعی ایکس را کانال تلگرامی «دانشجویان متحد» منتشر کرد، «مهدی سعادتی» دانشجوی داروسازی دانشگاه علوم پزشکی صدوقی.
همزمان خبر بازداشت «سورنا علیپور»، دانشجوی علوم پزشکی هرمزگان، با اتهام «حمایت از صهیونیسم» توسط منابع دانشجویی منتشر شد.
شامگاه ۱۳ دی ۱۴۰۲ نیز خبر بازداشت یکی از کارمندان شرکت هواپیمایی «تابان» منتشر شده بود. کاربران ارزشی اطلاعات این کاربر را که در یک استوری اینستاگرامی «قاسم سلیمانی» را تروریست خوانده بود، در توییتر بازنشر کردند و در نهایت «حسین مذنب»، رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و مدیرکل دفتر بازرسی وزارت راه و شهرسازی خبر اخراج و بازداشت او را داد.
این در حالی‌ست که پیش‌تر یک وکیل دادگستری در گفت‌وگو با ایران وایر ضمن تاکید بر این که اظهار خشنودی از ترور و کشته شدن افراد بی‌گناه اخلاقا درست نیست، گفته بود «چنین افرادی را نهایتا می‌توان با عنوان توهین مورد پی‌گرد قرار داد.»
به گفته این وکیل دادگستری همچنین «افشای اطلاعات هویتی، شغلی و تحصیلی افراد، براساس ماده ۷۴۴قانون مجازات اسلامی، جرم است و دارای ۴۵روز تا یکسال حبس.»
با این حال نهاد قضایی جمهوری اسلامی، با چشم‌پوشی بر قوانین مصرح، به جای تعقیب مجرم، منتقد را تهدید می‌کند.
تاجایی که «محمدرضا شهبازی»، مجری برنامه پاورقی سیمای جمهوری اسلامی که پدر یک برنامه تلویزیونی ضمن تاکید بر لزوم تفتیش عقاید شهروندان ایرانی داخل کشور در رابطه با «شهدای کرمان» خواستار بازرسی تلفن‌های همراه شهروندان ایرانی خارج از کشور در زمان ورود به ایران شد. او تاکید کرد که «مقدمه انتقام سخت، برخورد سخت با منتقدان است.»
در مقابل اما گروهی از منتقدان و مخالفان نظام با استفاده از هشتگ «بستن حساب تروریست ها» یا «#BanTerroristAccounts» خواستار پایان یافتن حضور «اعضای دادگاه‌های تفتیش عقاید» در شبکه‌های اجتماعی شدند.
خانواده‌های دادخواه از جمله افرادی بودند که رویکرد حامیان نظام در شبکه‌های اجتماعی را در ادامه سرکوب امنیتی در خیابان‌ها و شهر‌ها دانستند.
اگرچه دستور دادستان کل کشور در رابطه با سرکوب کاربران منتقد و مخالف در شبکه‌های اجتماعی جدید است، اما پیش از صدور این دستور هم در جمهوری اسلامی سابقه بازداشت کاربران شبکه‌های اجتماعی، صرفا به دلیل اظهار نظر، وجود داشته است.
دو روز پس از آن‌که چند طلبه در بجنورد علیه انتشار عکس «کُتلت» در صفحه شخصی «محمد شجاع»، پزشک فوق تخصص قلب کودکان در این شهر، در مقابل دادسرای عمومی بجنورد تجمع کردند، خبر بازداشت این پزشک و استاد دانشگاه در ۱۳ دی ۱۴۰۲ منتشر شد.
پیش از تجمع این طلبه‌ها، «جواد ایلانی»، دادستان بجنورد، نیز انتشار تصویر کتلت را «مصداق توهین به مقدسات» دانسته و گفته بود که «در صورت اثبات اتهام، اشد مجازات در انتظار متهم خواهد بود.»
گفته می‌شود که این پزشک متخصص، پس از کشته شدن «رضی موسوی»، عضو سابقه‌دار سپاه پاسداران در سوریه، در اینستاگرام خود تصویری از غذای کتلت گذاشته و عبارت «در آپارتمان ما بوی کتلت پیچیده» را نوشته است.
محمد شجاع در استوری اینستاگرام نوشته بود که «این مطلب سیاسی نیست.»
پیش از آن و در جریان اعتراضات «زن،زندگی،آزادی» نیز خبر بازداشت «نواب ابراهیمی»، آشپز سرشناس در فضای مجازی، به دلیل انتشار پست‌هایی درباره آموزش چند غذای ایرانی از جمله «کتلت» منتشر شده بود.
در جریان اعتراضات سراسری سال گذشته مردم در ایران، انواع و اقسام غذاهای ایرانی، از سبزی پلو با ماهی تا باقالی پلو با گردن، به‌طور ویژه به ابزاری برای شعار دادن علیه حکومت تبدیل شد.
در این میان اما کتلت به دلیل سابقه مرتبط شدن آن به مرگ فرمانده سابق سپاه قدس معنایی ویژه یافته است. در سال‌های گذشته پس از آن که قاسم سلیمانی با موشک‌های آمریکا در عراق کشته شد، کاربران شبکه‌های اجتماعی با نگاهی طنز در اشاره به نحوه کشته شدن او از غذای کتلت نام بردند.
موضوع اما به «کتلت» محدود نمی‌شود.
«زینب (بهار) خنیاب‌پور»، شهروند ساکن بهبهان، به دلیل «انتشار تصاویر بدون حجاب در فضای مجازی» به حبس محکوم شده است.
خبرگزاری هرانا روز ۱۴ دی ۱۴۰۲ به نقل از «سجاد چترسفید»، وکیل خانم خنیاب‌پور نوشت که دادگاه کیفری دو شهرستان بهبهان موکل او را به «دو سال حبس» محکوم کرده است.
زینب (بهار) خنیاب‌پور در پرونده‌ای دیگر نیز به اتهام «تبلیغ علیه نظام» در دادگاه انقلاب شهرستان ماهشهر به «سه ماه و یک روز» حبس محکوم شده است.
سرکوب شهروندان صرفا به دلیل انتشار عقایدشان در شبکه‌های اجتماعی در شرایطی ادامه داد که مطابق ماده ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر «هر فردی حق آزادی عقیده و بیان دارد.»
بر اساس اعلامیه جهانی حقوق بشر، «این حق مستلزم آن است که کسی از داشتن عقاید خود بیم و نگرانی نداشته باشد و در کسب و دریافت و انتشار اطلاعات و افکار، به تمام وسایل ممکن بیان و بدون ملاحظات مرزی، آزاد باشد.»
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید