ایران اینترنشنال
دو قاضی جمهوری اسلامی ایران که در ردیف خشن‌ترین عاملان ناقض حقوق‌بشر با عملکردهای فراقانونی شناخته می‌شدند، در یک سو قصد در کاخ دادگستری ایران که محل دیوان عالی کشور است، با سلاح گرم یکی از محافظان که توسط یکی از خدمه سرقت شده بود، کشته شدند.
این خبر در شبکه‌های اجتماعی و خبری در صدر اخبار قرار گرفت.
«شیرین عبادی»، حقوق‌دان و برنده جایزه صلح «نوبل»، در همین زمان، درباره احتمال برخورد شدیدتر با زندانیان پس از این رویداد هشدار داد.
«علی رازینی» قاضی شعبه ۳۹ دیوان عالی کشور است، شعبه‌ای که حکم اعدام «پخشان عزیزی» و «مجاهد کورکور»، دو بازداشت شده در خطر مجازات مرگ را تایید کرده است.
در برنامه زنده اینستاگرامی این هفته «ایران‌وایر»، همراه با «یحیی سرخانی»، فعال محیط‌زیست» و از بازداشت‌شدگان جنبش «زن، زندگی، آزادی»، درباره مستند رسانه‌های حامی جمهوری اسلامی درباره «وریشه مرادی» و پخشان عزیزی و واکنش‌ها به آن صحبت کردیم.
***
حکایت تکراری و دردناک اعترافات اجباری
شامگاه پنجشنبه ۲۷دی۱۴۰۳، «کمپین دفاع از وریشه مرادی»، زندانی سیاسی کُرد محبوس در زندان اوین، اطلاعیه‌ای را در محکومیت سناریوسازی‌های جمهوری اسلامی و تلاش برای آماده‌سازی اعدام او و پخشان عزیزی، دیگر زندانی زن کُرد محکوم به اعدام منتشر کرد.
براساس آنچه «خالد علی‌پناه»، سخنگو این کمپین می‌گوید، صداوسیما جمهوری اسلامی در تاریخ ۲۶دی، مستندی علیه این دو زن زندانی سیاسی پخش کرده است.
یحیی سرخانی، فعال محیط‌زیست و از آسیب‌دیدگان جنبش «زن، زندگی، آزادی»، درباره جزییات مرتبط با این مستند می‌گوید: «هم رسانه میزان، وابسته به قوه‌قضاییه ایران و هم خبرگزاری فارس، نزدیک به سپاه پاسداران، یک مستند به‌واقع بی‌سر‌و‌ته درباره وریشه مرادی منتشر کردند که درصدد القا این تفکر به جامعه بود که او عضو گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی است. درحالیکه وریشه مرادی به‌عنوان نیروی داوطلب و مددکار اجتماعی برای کمک به زنان و کودکان پناهنده در کمپ‌های عراق و سوریه به اقلیم کردستان رفته بود.»
یحیی سرخانی با تاکید بر دست خالی حکومت در اثبات اتهامات انتسابی به وریشه مرادی و پخشان عزیزی می‌گوید: «این اولین بار نیست که مستندهایی مبتنی‌بر روایت‌های حکومتی از فعالان مدنی و فرهنگی کُرد پخش می‌شود. حکومت معمولا اعترافات اجباری این متهمان را که تحت فشار و شکنجه روحی و جسمی از آن‌ها می‌گیرد، در این مستندها به نمایش می‌گذارد، تا افکار عمومی را برای پذیرش حکم عموما اعدام آماده کند، اما در این مستند حتی یک جمله و صدا از وریشه و پخشان وجود ندارد؛ چرا‌که به‌رغم آزار‌و‌اذیت‌های بسیار علیه این دو زندانی، موفق به اخذ اعتراف اجباری از آن‌ها نشدند.»
در اطلاعیه‌ای که کمپین آزادی وریشه مرادی صادر کرده، اتهامات تکرار شده در این مستند، «ساختگی و دروغین» توصیف شده است. این مستند پخشان عزیزی و وریشه مرادی را به اتهام جاسوسی برای دولت‌های بیگانه متهم کرده؛ اتهامی که این دو زندانی در تمامی مراحل بازجویی و رسیدگی به پرونده و حتی پس از صدور حکم اعدام علیه پخشان عزیزی آن را رد کرده‌اند.
نویسندگان این اطلاعیه تصریح کرده‌اند که ساخت چنین مستندی، «تنها بخشی از تلاش سازمان‌یافته حکومت برای سرکوب فعالان زن و آماده‌سازی افکار عمومی برای اجرای احتمالی احکام سنگین، ازجمله اعدام علیه آنان است.»
یحیی سرخانی با اشاره به تصاویر مورد استفاده در این مستند که وریشه را در مقر نیروهای مسلح ورودی یا خروجی شهرها نشان داده است، می‌گوید: «در مناطق جنگ زده یا حتی مناطقی که به‌واسطه سیل و زلزله و بلایای طبیعی با مشکلات امنیتی مواجه می‌شوند، بارها پیش می‌آید که ایست‌های بازرسی در ورودی و خروجی مستقر می‌شوند. بسیاری از فعالان مدنی، خبرنگاران یا کسانی که برای کمک به منطقه می‌آیند، مجبورند زمان‌هایی را در این گیت‌ها سپری کنند تا مجوز ورودشان به منطقه تایید شود. حتی گاهی برای شارژ تلفن یا هماهنگی با شهرهای بزرگتر به این گیت‌ها مراجعه می‌کنند. مستند علیه وریشه، کولاژی از تصاویری بود که وریشه را با دست خالی در این محل‌ها نشان می‌داد، تا القا کند که او عضو نیروهای نظامی منطقه محل خدمتش بوده است.»
ممنوع‌الملاقاتی مجدد پخشان، وریشه و دیگر زندانیان زن معترض به اعدام
وریشه مرادی، پخشان عزیزی و هفت زن زندانی دیگر در بند زنان زندان اوین، از شامگاه ۲۷دی۱۴۰۳ ممنوع الملاقات شده و اجازه هیچ‌گونه تماس تلفنی با خانواده یا وکلای خود را ندارند.
علاوه‌بر این دو زندانی، «مریم یحیوی»، «آنیشا اسداللهی»، «گلرخ ایرایی»، «ویدا ربانی»، «زهرا صفایی»، «الهه فولادی» و «مطهره گونه‌ای» نیز، حق ملاقات خود را به‌دلیل اعلام مخالفت با صدور و اجرای احکام اعدام از دست داده‌اند.
یحیی سرخانی می‌گوید: «این اتفاق پس‌از آن افتاد که مستند علیه پخشان عزیزی و وریشه مرادی پخش شد، حکومت ایران مدعی شده که این دو، عضو گروه‌های مخالف حکومت هستند و با هدف عملیات مسلحانه وارد کشور شده و در “خانه‌های تیمی” مستقر شدند. درحالیکه هم وریشه و هم پخشان، در منزل بستگانشان زندگی می‌کردند و وقتی بازداشت شدند، هرگز چیزی تحت‌عنوان اسلحه یا ابزاری که ادعای حکومت را اثبات کند نداشتند.»
وریشه مرادی به گفته خالد علی‌پناه، سخنگو کمپینی که برای آزادی او فعالیت می‌کند، با هدف «مبارزه علیه داعش» به کوبانی رفت و در آنجا از اردوگاه‌های زنان و کودکانی که از دست داعش فرار کرده بودند، دفاع می‌کرد.
یحیی سرخانی می‌گوید: «در نبرد با داعش به‌شدت زخمی شد و سپس برای درمان به سلیمانیه عراق رفت. او که ماه‌ها بستری بود، پس از بهبودی به‌عنوان مددکار اجتماعی به زنان و کودکان کُرد آواره خدمت می‌کرد.»
وریشه مرادی در اواخر سال ۱۴۰۱ به ایران برگشت، اما پس از شش ماه، در جاده‌ای نزدیک به فرودگاه سنندج هنگامی که در راه تهران بود، با خشونت بازداشت شد. او ماه‌ها در سلول انفرادی تحت شکنجه و فشار بوده است و در این مدت اعتصاب غذا کرده بود. خانواده او پس از بازداشت وریشه، برای ماه‌ها از او خبری نداشتند و در نهایت پس از ۹ ماه، یک بار به خانواده او اجازه ملاقات داده شد.
وریشه مرادی، زندانی سیاسی زن کُرد، روز یکشنبه ۲۰آبان۱۴۰۳ و پخشان عزیزی، مددکار اجتماعی، پیش از او در مرداد سال جاری به اعدام محکوم شده بود.
حکم پخشان عزیزی در ۱۹دی۱۴۰۳ در دیوان عالی ایران تایید شد و سپس به اجرای احکام رفت. پخشان عزیزی به‌مدت ۱۰ سال به‌عنوان مددکار در مناطق کردنشین سوریه به آوارگانی کمک می‌کرد که از جنگ با داعش فرار کرده بودند، اما او حدود ۱۸ ماه پیش در ایران بازداشت و به اعدام محکوم شد.
واکنش‌های بین‌المللی به حکم اعدام زندانیان سیاسی کُرد
گروهی از کارشناسان مستقل حقوق‌بشر، ازجمله «مای ساتو»، گزارشگر ویژه حقوق‌بشر برای ایران نیز، نسبت به تصمیم دیوان عالی ایران در تایید حکم اعدام پخشان عزیزی، فعال کُرد و مددکار اجتماعی، به‌شدت ابراز نگرانی کرده و خواستار لغو این حکم شده‌اند.
این کارشناسان نوشتند اتهامات خانم عزیزی با معیار «جدی‌ترین جرائم» براساس قوانین بین‌المللی برای صدور مجازات اعدام همخوانی ندارد و این حکم «به‌طور جدی ناقض قوانین حقوق‌بشر» بین‌المللی است.
شیرین عبادی، حقوق‌دان و برنده جایزه صلح نوبل، کشته شدن «علی رازینی» و «محمد مقیسه»، قضات دیوان عالی را نتیجه «رفتار، رویه‌ها و سرکوب‌های دستگاه قضایی» دانست و درباره احتمال برخورد شدیدتر با زندانیان پس از این رویداد هشدار داد.
خانم عبادی، روز شنبه ۲۹دی۱۴۰۳، در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «شکی نیست که مرگ رازینی و مقیسه، فرصت روشن شدن بخشی از جنایات حکومت را از بین برد. اما رویه‌ای که سیستم قضایی جمهوری اسلامی در پیش گرفته، دستگاه امنیتی به آن دامن زده، یا خط‌مشی آن را تعیین کرده است، نتیجه‌ای جز چنین اتفاقاتی نخواهد داشت.»
تداوم بازداشت شهروندان کُرد
رسانه‌های حقوق بشری کُرد، از بازداشت پنج شهروند به دست نیروهای اداره اطلاعات شهرستان نقده در استان آذربایجان غربی خبر دادند
براساس گزارش «کولبر نیوز»، هویت این بازداشت‌شدگان «جلال محمدی»، «خالد محمدی»، «مسعود محمدپور»، «محمدطاهر الیاسی» و «ایوب آرمند» احراز شده و تایید شده که این افراد با ضرب‌و‌شتم نیروهای امنیتی بازداشت شده‌اند.
روز دوشنبه ۲۴دی۱۴۰۳، نیروهای امنیتی بدون ارائه حکم قضایی در ساعت پنج صبح به منازل شخصی جلال محمدی و خالد محمدی یورش برده و اقدام به بازداشت آن‌ها کرده‌اند.
۲۶دی سال جاری نیز مسعود محمدپور، شهروند ۲۵ ساله اهل نقده بازداشت شد و روز پنجشنبه۲۷دی، محمدطاهر الیاسی و ایوب آرمند، دو شهروند دیگر اهل شهر نقده توسط نیروهای امنیتی این شهر بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شدند.
یحیی سرخانی می‌گوید: «دستگاه‌های قضایی و امنیتی جمهوری اسلامی، تاکنون درباره دلایل بازداشت این شهروندان سکوت کرده‌اند. روند بازداشت از ۲۴آذر۱۴۰۳ تاکنون روز‌به‌روز شدت یافته و در همه بازداشت‌ها، روندی مشابه بدون ارائه حکم بازرسی و بدون ارائه جزییات به خانواده‌ها صورت گرفته است.»
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید