یکی از مخاطبان بی‌بی‌سی فارسی که خودش تجربه سفارش مشروب در رستوران‌های تهران را دارد به ما گفت که برای این کار «نیازی به شناخت قبلی یا هماهنگی خاصی نیست؛ تنها کافی‌ست درخواست بدهید.»

مخاطبی دیگر برای ما تصویری از سرو کوکتل الکل‌دار از جزیره کیش فرستاد. کوکتلی که مشابه آن در غرب در بارهای عادی پیدا نمی‌شود و باید برای نوشیدن آن به کوکتل بارهای لوکس مراجعه کرد.

سگ‌گردانی؛ هدف دیگر ممنوعیت‌ها

حساسیت جمهوری اسلامی ایران تنها به مشروب محدود نمی‌شود. هر آنچه نشانی از «سبک زندگی غربی» داشته باشد، با ممنوعیت یا محدودیت روبروست؛ از نوع پوشش تا نگهداری سگ.

اگرچه مجلس ایران نتوانسته قانونی علیه سگ‌گردانی تصویب کند، اما دادستانی‌ها و پلیس عملاً در نقش قانون‌گذار و مجری ظاهر شده‌اند.

در روزهای اخیر، شمار زیادی از دادستانی‌ها در سراسر این کشور اعلام کرده‌اند که سگ‌گردانی در اماکن عمومی ممنوع است؛ از شهرهای بزرگی مانند تهران، مشهد، تبریز و اصفهان گرفته تا شهرهای کوچکتری مثل تایباد، تربت‌جام، کاشمر، اندیمشک و خلخال.

یکی از مخاطبان بی‌بی‌سی فارسی روایت کرده که هنگام قدم زدن با سگش، «مأمور پلیس با موتور قصد توقیف سگ را داشته»، اما پس از التماس صاحب حیوان که گفته «از جانبازان جنگ است»، منصرف شده است. او می‌گوید هر بار که قصد دارد سگش را به دامپزشکی ببرد، دچار اضطراب می‌شود و حیوان را کف ماشین پنهان می‌کند.

سبک زندگی «اسلامی-ایرانی»

از نخستین سال‌های تأسیس جمهوری اسلامی ایران، حکومت کوشیده تا سبک زندگی مد نظرش را به شهروندان تحمیل کند؛ چیزی که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، از آن با عنوان سبک زندگی یا هویت «ایرانی-اسلامی» یاد می‌کند.

در تیر ۱۳۹۵، آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار با گروهی از دانشجویان هوادارش به آنها توصیه کرد تا «سبک زندگی اسلامی-ایرانی را در اندیشه و عمل» دنبال کنند.

«مسئله‌ مهمّی است. بنشینید رویش فکر کنید، مصداقهایش را مشخّص کنید، بعد خودتان عمل کنید و این را به عنوان دستورالعمل [منتشر کنید]».

دو سال بعد هم هشدار داد که «دشمنان» با استفاده از از هنر، سینما و فضای مجازی «سبک زندگی اسلامی-ایرانی مردم خصوصاً جوانان» را هدف گرفته‌اند.

در راستای این توصیه‌ها سالانه سازمان‌های بی‌شماری در ایران با بودجه‌های کلان، سبک زندگی مدنظر او را ترویج می‌کنند.

اما تاریخ جمهوری اسلامی بارها نشان داده که بسیاری از سیاست‌های محدودکننده نتیجه معکوس داشته‌ و به نتیجه نرسیده‌اند: از ممنوعیت سیستم ویدیو خانگی و یورش نیروهای انتظامی به پشت‌بام خانه‌ها برای جمع کردن دیش‌های ماهواره تا فیلترینگ اینترنت و محدودیت در انتخاب پوشش؛ همه این سیاست‌ها در نهایت به نتیجه مورد نظر حاکمیت در ایران نرسیدند.

اصرار حکومت ایران بر حجاب اجباری در سال‌های اخیر هم بی‌نتیجه مانده است. در سال‌های بعد از اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» حضور زنان بدون روسری و پوشش مورد نظر حکومت بسیار فراگیر شده است. به نظر می‌آید پوششی که زمانی دختران را به خاطرش در دهه هشتاد شمسی بازداشت می‌کردند و آن را «بد حجابی» می‌دانستند، حالا به آرزوی جمهوری اسلامی تبدیل شده باشد.

ممنوعیت مشروبات الکلی هم نتیجه مورد نظر حکومت را به دنبال نداشته است. این نوشیدنی‌ها همچنان در ایران در دسترس هستند، اما در بازار سیاه و بدون نظارت قانونی. نتیجه این شرایط اغلب خطرناک است؛ از مسمومیت گرفته تا نابینایی و حتی مرگ.

پلمپ چند رستوران یا برخوردهای مقطعی، بعید است پایان ماجرا باشد. همان‌طور که حکم ۸۰ ضربه شلاق برای نوشیدن مشروب نه تنها مانع مصرف نشده، بلکه گزارش‌ها حاکی از افزایش آن در جامعه است.

حکومت ایران، هر از گاهی ممنوعیت‌های قدیمی را دوباره اعمال می‌کند. مدتی سخت‌گیری‌ها شدت می‌گیرد، اما چیزی نمی‌گذرد که دوباره روز از نو، روزی از نو.