سقوط قیمت نفت از دی ماه سال گذشته به یکی از کلیدواژه‌های مسئولان کشور برای پاسخگویی به مشکلات اقتصادی و کسری بودجه تبدیل شده است. قیمت نفت ایران که زمانی تا ۱۱۰ دلار نیز بفروش می‌رسید هم اکنون به کانال ۲۰ دلاری وارد شده است تا جایی که امید به درآمدهای نفتی برای سال آینده را به کمترین میزان خود رسانده است. بنا به گفته منابع آگاه سهم درآمدهای نفتی از بودجه سال آینده کشور با کاهش یک چهارمی به ۲۵ میلیارد تومان و قیمت هر بشکه ۳۵ دلار در نظر گرفته شده است. سریال ادامه‌دار کاهش قیمت نفت از مرداد ۹۳ با اختلافات اعضای اوپک و سردستگی عربستان و امریکا آغاز شد تا جایی که آن را به یک غافلگیری بزرگ برای دولت تبدیل کرد. اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور با بیان اینکه «تصور می‌کردیم درآمد نفت کاهش یابد اما فکر نمی‌کردیم قیمت نفت از ۶۰ دلار پایین‌تر بیاید.» گفت: اگر در گذشته میزان فروش نفت کشور دو میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در روز بود امروز به دلیل تحریم‌ها به یک میلیون بشکه رسیده است. او همچنین با گلایه از مصارف درآمدهای نفتی کشور در سال‌های اخیر گفت: اگر طبق قانون برنامه عمل می‌شد، الان باید بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار در حساب ذخیره ارزی وجود داشت تا امروز نگرانی از کاهش درآمدهای نفتی نداشته باشیم. در همین حال محمدباقر نوبخت هم در مراسم سخنرانی خود در سفر به بندرعباس از کاهش شدید درآمدهای نفتی خبر داد و گفت: وقتی درآمد ۱۷ تا ۱۸ میلیارد دلاری امسال با درآمد ۱۱۸ میلیارد دلاری نفت در سال ۹۰ مقایسه شود می‌بینیم که درآمدهای نفتی ۱۰۰ میلیارد دلار کاهش یافته و این به معنای آن است که ما درآمد بسیار کمی داریم و سال سختی خواهیم داشت.
روند کاهش قیمت‌ها از کجا آغاز شد؟
بر اساس گزارش‌های مستند امور اوپک و مجامع انرژی وزارت نفت، متوسط قیمت نفت سنگین ایران از ابتدای سال ۲۰۱۴ میلادی تا پایان جولای ۲۰۱۴ بیش از ۱۰۴٫۹۴ دلار بوده است که این رقم در اوت به ۱۰۳٫۷۴ دلار، سپتامبر ۹۶٫۷۱ دلار، اکتبر ۸۵٫۵۸ دلار، نوامبر ۷۶٫۶۱ دلار و دسامبر ۲۰۱۴ میلادی به ۶۰٫۷۲ دلار رسید و طی این ۵ ماه بیش از ۳ میلیارد و ۵۶ میلیون دلار از درآمد نفتی کشور کاهش پیدا کرد.
بر اساس گزارش رسمی وزارت نفت، متوسط قیمت نفت سنگین ایران در سال ۲۰۱۵ میلادی نیز به ۴۸٫۶۴ دلار رسید که نسبت به نفت ۱۰۴٫۹۴ دلاری هفت ماهه ۲۰۱۴ میلادی ۵۶٫۳ دلار کاهش داشته است و همین امر موجب شد که درآمد نفتی کشور در سال ۲۰۱۵ میلادی با احتساب صادرات روزانه حداقل یک میلیون بشکه نفت خام با کاهش ۲۰ میلیارد و ۵۵۰ میلیون دلاری مواجه گردد.بنابراین گزارش، طی ۱۷ ماه گذشته یعنی از شهریور ۹۳ تا دیماه ۹۴ بیش از ۲۳ میلیارد و ۶۰۶ میلیون دلار خسارت از محل کاهش قیمت نفت به دولت روحانی وارد شد و اگر متوسط فروش هر دلار در بازار آزاد را در این مدت ۳۲۰۰ تومان در نظر بگیریم، در این مدت بیش از ۷۵ هزار میلیارد تومان به بودجه کشور آسیب رسیده است.
آینده بازار جهانی نفت در هاله‌ای از ابهام
کارشناسان معتقدند آینده بازار جهانی نفت در هاله‌ای از ابهام فرورفته، از سکوت اوپک در برابر اختلاف نظرهای کشورهای نفت‌خیز بزرگ گرفته تا نقش پررنگ روسیه و عربستان در جنگ نفتی پیش رو و البته بازگشت بی‌چون و چرای ایران به بازار نفتی و لغو ممنوعیت ۴۰ ساله امریکا برای صادارت نفت موجب شده که بازار نفت بیش ازپیش در آشفته بازاری گرفتار شود.در این میان اگرچه سیدمحمد علی خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک نسبت به بازگشت وافزایش صادارت نفت ایران بعداز لغو تحریم‌ها خوش‌بین است و معتقد است که این افزایش تاثیری در کاهش بیشتر قیمت‌های جهانی نفت ندارد اما بسیاری از تحلیلگران معتقدند در صورت عرضه بیشتر نفت ایران احتمال سقوط بیشتر قیمت‌ها وجود دارد.در این باره اندرو لیپو، رییس انجمن نفتی لیپو، با اشاره به لغو ممنوعیت صادرات نفت امریکا به عنوان دیگر مساله‌ای که موجب کاهش بیشتر قیمت نفت در آینده می‌شود گفت: اگرچه ورود آمریکا به عرصه فروش نفت، پیشرفت بزرگی است، اما تاثیرگذاری آن در مقایسه با بازگشت ایران به بازارهای نفتی با یک میلیون بشکه نفت خام در روز ناچیز است.
ادامه رکود در صورت کاهش قیمت نفت
یکی از مشکلاتی که در صورت ادامه کاهش قیمت نفت به وجود می‌آید سختی اداره کشور در شرایط کاهش شدید درآمدهای نفتی است. البته اگرچه دولتی‌ها عنوان می‌کنند که توانسته‌اند در شرایط دشوار کاهش درآمدهای نفتی کشور را اداره کنند و حتی نرخ رشد اقتصادی را افزایش و تورم را کاهش دهند، اما مساله کمبود درآمدهای نفتی قطعا به دولت فشار جدی وارد خواهد کرد. فشاری که دولتمردان بارهابه آن اذعان داشته‌اند.حسن روحانی در همایش بین المللی صنعت و تجارت با بیان اینکه با ادامه کاهش قیمت نفت ممکن است به رکود برویم کاهش قیمت نفت را یکی از مشکلات تولیدگران و کارآفرینان کشور دانست و گفت: همواره کاهش قیمت نفت، اقتصاد بخش دولتی و خصوصی که وابستگی بیشتری به نفت و گاز دارند را تحت تاثیر قرار می‌دهد و امروز به دنبال کاهش قیمت نفت بسیاری از کشورهایی که صادرکننده نفت بودند، به تورم بسیار بالا و تنش در بازار ارز دچار شدند در حالی که در کشورمان هیچکدام از این مشکلات را نداشتیم و دولت به رغم همه مشکلات توانست مسیر و اهدافی را که در بحث اقتصادی داشته، ادامه دهد، اما بدیهی است که کاهش حدود ۵۰ درصدی قیمت نفت در ارائه خدمات و در بخش‌های تولیدی مشکلاتی ایجاد کرده است.
در همین حال قائم مقام شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز با بیان اینکه سال آینده، سال سختی برای اقتصاد کشور است، گفت: به دلیل بازی با قیمت نفت خام که توسط مصرف‌کنندگان انجام شده نه تولیدکنندگان درآمدهای نفتی کشور کاهش یافته به طوری‌که دولت توان پرداخت یارانه‌های نقدی را نخواهد داشت.محمدحسن پیوندی با تاکید بر اینکه فرصت کاهش درآمدها و سقوط قیمت نفت می تواند منجر به کاهش اقتصاد کشور به درآمدهای فروش و صادرات نفت خام شود، گفت: با کاهش درآمد نفتی قطعا بین بودجه جاری و سرمایه‌ای کشور عدم تعادل ایجاد خواهد شد، ضمن آنکه فشار زیادی بر وزارت نفت برای بالانس کردن اقتصاد وارد می شود.
حال با این تفاسیر و در شرایطی که درآمدهای نفتی به یک ششم سال ۹۰ رسیده است و قیمت نفت ۵۰ درصد افت کرده و در شرایطی که دولت مجبور است هم ماهانه یارانه نقدی را پرداخت کند و هم تعهدات عمرانی و طرح‌های نیمه تمام را به پایان برسد باید دید دولت چه برنامه‌ای برای خروج از رکود و کاهش بیکاری دارد؟ کارشناسان معتقدند سکوت اوپک در برابر اختلاف نظرهای کشورهای نفت‌خیز بزرگ همچون روسیه و عربستان در جنگ نفتی و البته بازگشت بی‌چون و چرای ایران به بازار نفتی و لغو ممنوعیت ۴۰ ساله امریکا برای صادارت نفت از دیگر مشکلاتی است که آینده نفت ایران را با ابهام بیشتری روبرومی‌کند
از: روزنامه همدلی
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید