خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۵۴ واقعه محیط زیستی ایران است که در روزهای اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده اند. در هفته ای که گذشت، دستکم ۳۳ صیاد و شکارچی غیرمجاز و ۲ قاچاقچی چوب های جنگلی بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند و دو شکارچی غیر مجاز نیز به پرداخت جزای نقدی محکوم شدند. طی هفته اخیر شاخص کیفی هوا در شهرهای تهران، اصفهان و کرج ناسالم برای گروه های حساس و در اراک، بندرخمیر و جاسک در شرایط ناسالم برای تمام گروه‌ها اعلام شد. طی هفته گذشته دستکم ۱۳ فقره حریق در جنگل‌ها و منابع طبیعی استان های مختلف کشور رخ داد و بر اساس آمار منتشر شده طی ۸ سال گذشته بیش از ۱۶۲ هزار هکتار از جنگل‌ها و مراتع کشور طعمه حریق شده است. در اخباری دیگر طی هفته گذشته مدیرکل حفاظت محیط زیست کهیگلویه و بویراحمد از کشف یک قلاده خرس در این استان خبر داد که بر اثر شلیک گلوله شکار شده است. همزمان گسترش خشکسالی در کشور موجب تلف شدن ماهیان رودخانه تیره دورود، سد ارباطان و دام‌های مولد خوزستان شده است و حیات گونه های گیاهی در استان های کهگیلویه و بویراحمد و خراسان رضوی و تالاب انزلی و شاخه‌های آن را درمعرض نابودی قرار داده است. از دیگر اخبار منتشر شده طی هفته گذشته می توان به تداوم کشت محصولات کشاورزی با فاضلاب در پی کمبود آب در استان البرز و مرگ ۶۰ هزار قطعه ماهی در رودخانه گاماسیاب به دلیل ورود پساب صنعتی به این رودخانه اشاره کرد. همچنین رضا قلی خسروی، محیط بانی که پیشتر در پی درگیری با شکارچیان غیر مجاز در پارک ملی قمیشلو استان اصفهان، دچار مصدومیت شده بود، روز شنبه ۱۹ تیرماه، جان خود را از دست داد. در گزارشی دیگر دامپزشک باغ وحش ارم از غیر استاندارد بودن جایگاه فعلی شامپانزه‌های این باغ وحش خبر داد.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از سویی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید حجم آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.
حیات وحش و زیستگاه‌های طبیعی
حیات وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین میکند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.
در این راستا مدیرکل حفاظت محیط زیست کهیگلویه و بویراحمد گفت: لاشه یک قلاده خرس ۴ ساله نر در ۱۰۰ متری جاده و نزدیک به باغ تفریحی اندرسا کشف شد که بر اثر شلیک گلوله شکار شده است.
همزمان رئیس اداره تولیدات دامی جهاد کشاورزی هریس از تلف شدن هزاران قطعه ماهی در سد ارباطان این شهرستان خبر داد و افزود: افزایش تبخیر آب حجم مرده این سد منجر به افزایش دما و کاهش اکسیژن آب شده که در نتیجه این اتفاقات تلفات ماهیان سد ارباطان رخ داده است.
همچنین پیمان محمدزاده، دامپزشک باغ وحش ارم گفت: جایگاه فعلی شامپانزه‌های ارم نیاز به بازسازی و بهسازی دارد جایگاه فعلی شامپانزه‌های باغ وحش ارم نیاز به بازسازی و بهسازی دارد.
خشکسالی امسال در دشت های اصفهان بیشتر از سال‌های پیش رخ نشان داده و آهوها در فصل زایمان، اسیر در چنگال خشکسالی خطر را به جان خریده اند و پا را از مناطق تحت حفاظت فراتر گذاشته اند که معلوم نیست چه تعداد جان سالم به در ببرند.
بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیست
یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها، حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.
طی هفته‌ای که گذشت، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۳۳ شکارچی و صیاد متخلف که حاصل جمع آوری ۱۶ گزارش منابع رسمی است، در استان های مازندران، کهگیلویه و بویراحمد، اصفهان، تهران، خراسان جنوبی، لرستان، کردستان، خراسان رضوی، خوزستان، خراسان شمالی و لرستان بازداشت و به مراجع قضایی ارجاع داده شدند.
در این رابطه رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان خلیل‌آباد گفت: بر اساس رأی دادگاه ۲ متخلف محیط زیستی به پرداخت مبلغ ۵۰ میلیون ریال در حق دولت محکوم شده اند که قابل تخفیف است و مجزا از این جریمه باید به ازای هر رأس قوچ وحشی مبلغ ۲۵۰ میلیون ریال نیز به‌عنوان ضرر و زیان وارده به محیط زیست پرداخت کنند.
بر اساس گزارشات منابع رسمی در هفته ای که سپری شد، ۲ متهم به قاچاق چوب در استان مازندران بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند.
روز شنبه ۱۹ تیر ۱۴۰۰، رضا قلی خسروی، محیط بان مصدوم، درحال انتقال به بیمارستان جان خود را از دست داد.
این محیط بان روز چهارشنبه ۵ خردادماه سال جاری، هنگام گشت‌زنی در پارک ملی قمیشلو استان اصفهان، توسط گروهی از شکارچیان غیرمجاز با ضربات چوب دچار شکستگی از ناحیه سر و بینی شد.
حق تنفس و هوای پاک
بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پر شماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.
طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای تهران، اصفهان و کرج ناسالم برای گروه های حساس (بیماران قلبی و ریوی، زنان باردار و کودکان) و اراک، بندرخمیر و جاسک در شرایط ناسالم برای تمام گروه‌ها قرار داشت.
به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.
در هفته ای که گذشت، حدود ۱۳ فقره حریق در جنگل‌ها و منابع طبیعی استان های سمنان، کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان، ایلام، تهران، آذربایجان غربی، فارس و چهارمحال و بختیاری رخ داد که تا کنون آمار دقیقی از میزان خسارات وارده منتشر نشده است. در همینه زمینه ۶ متهم درآتش سوزی های شهرستان اقلید بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند.
بر اساس آمار‌های مربوط به آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع در کشور، طی ۸ سال گذشته بیش از ۱۷ هزار آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع کشور رخ داده و ۱۶۲ هزار هکتار از جنگل‌ها و مراتع کشور طعمه حریق شده است.
همچنین مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان گفت: ۱۱۵ هکتار از مراتع این استان از ابتدای سال تاکنون و بیشتر در مناطق جنوبی و غربی طعمه حریق شده است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی نیز عامل ۹۰ درصد از آتش سوزی‌ها در جنگل‌های ارسباران را خطای انسانی عنوان کرد.
خشک سالی
خشکسالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجهٔ آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب می‌شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود و عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.
تشدید خشکسالی‌ها در چهارمحال و بختیاری در یک دهه اخیر، منابع طبیعی و محیط‌زیست استان از جمله تالاب بین‌المللی چغاخور را تهدید میکند که در این میان رشد گیاه مهاجم «پرطاووسی سنبله‌ای» در گستره تالاب نیز می‌تواند حیات این زیست‌بوم‌گان ارزشمند را بیش از پیش در معرض تهدید قرار دهد.
محمدرضاعبادی نژاد، رئیس اداره منابع آب سرخس با اشاره به آخرین وضعیت سال آبی شهرستان گفت: متأسفانه در سال آبی جاری از مهر ۹۹ تاکنون نسبت به سال آبی گذشته شهرستان سرخس با کاهش ۶۷ درصدی نزولات آسمانی روبرو بوده که در دراز مدت ۳۰ ساله به عدد ۵۰ درصد می رسد، این وضعیت بر آبخوان دشت سرخس نیز تاثیر خود را داشته بطوری که با برداشت های غیر اصولی از منابع آبی زیر زمینی دشت سرخس بیلان منفی دارد و این خشکسالی می توان بحران آب را تشدید و تاثیرات منفی را بر معیشت مردم که شغل اکثر آنها کشاورزی و دامداریست وارد کند.
از گزارشات محیط زیستی هفته اخیر در این راستا می‌توان به تداوم کشت محصولات کشاورزی با فاضلاب در پی کمبود آب در استان البرز اشاره کرد.
فرماندار ماکو نیز با بیان اینکه در بحث مشکلات فاضلاب شهری این شهرستان وارد بحران زیست محیطی شده است، گفت: رودخانه زنگمار وضعیت اسفناکی دارد و متاسفانه در سطح شهر در اکثر واحدهای مسکونی سرویس‌های بهداشتی وارد نهرهای عمومی می شود که این وضعیت بسیار خطرناک است.
از چند روز پیش حدود ۶۰ هزار قطعه ماهی در رودخانه گاماسیاب تلف شده که اداره کل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه ورود پساب صنعتی را علت مرگ این ماهی‌ها اعلام کرده است.
همچنین معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی گفت: این اداره کل به علت سرازیر شدن پساب کشتارگاه صنعتی دام از شهرداری بجنورد شکایت کرده و پرونده قضایی شده است.
براساس گزارشی دیگر فاضلاب‌های صنعتی، خانگی، بیمارستانی، ضایعات کشتارگاهی، سموم کشاورزی، پسماند‌ها و نخاله‌ها، گیاهان مهاجمی، چون آزولا و سنبل آبی، تصرف اراضی و ساخت و ساز در حریم تالاب و ورود رسوبات از رودخانه‌ها و انتقال آلودگی از دریا و کاهش میزان آب موجود، حیات تالاب انزلی و شاخه‌های آن مانند تالاب آبکنار را درمعرض نابودی قرار داده است.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید