فریدون آژند کارشناس افغانستان، نویسنده ایندپپندنت فارسی

گروه طالبان بیشتر با تنش‌های داخلی میان خود درگیرند

چالش‌ها به‌مراتب بزرگ‌تر از آن‌اند که گروه طالبان بتواند در مدت یک یا دو هفته آینده دولتی فراگیر با مشارکت سیاسی بالا ایجاد کند – AREF KARIMI / AFP

از آغاز هجوم گروه طالبان به داخل شهر کابل و سلطه کامل بر سراسر افغانستان (به‌جز پنجشیر)، این گروه در حال تکرار یک عبارت است: ما در افغانستان «دولت فراگیر» خواهیم ساخت. اعضای دفتر رهبری گروه طالبان در کابل دیدار با سیاستمداران افغان را آغاز کرده‌اند و می‌گویند که به‌زودی چارچوب دولت افغانستان مشخص خواهد شد.

ذبیح‌الله مجاهد که در حال حاضر به‌عنوان وزیر اطلاعات و فرهنگ افغانستان معرفی شده، در نخستین نشست خبری‌ خود گفته است که این گروه نمی‌خواهد قدرت را به‌صورت کامل در قبضه داشته باشد؛ بلکه آنان خواهان ایجاد یک دولت فراگیرند. او حتی گفت که از مخالفان طالبان نیز می‌خواهد تا با آنان در ساختن یک دولت فراگیر همراه باشند. به گفته مجاهد، این گروه دولتی تشکیل خواهد داد که در آینه آن همه خود را ببینند.

ملا عبدالغنی برادر که در حال حاضر چهره اول گروه طالبان معرفی شده است، روز جمعه به کابل وارد شد تا برای ایجاد حکومت فراگیر با طرف‌های مختلف سیاسی در افغانستان گفت‌وگو کند. به گزارش رسانه‌ها، ملا برادر با طیف‌های مختلف سیاسی در افغانستان دیدار و گفت‌وگو می‌کند و پس از آن در مدت دو هفته، چارچوب دولت افغانستان مشخص خواهد شد.

تا اینجای کار چنین می‌نماید که همه‌چیز به‌خوبی و خوشی در حال پیشرفت است اما در واقعیت، چالش‌ها به‌مراتب بزرگ‌تر از آن‌اند که گروه طالبان بتواند در مدت یک یا دو هفته آینده دولتی فراگیر با مشارکت سیاسی بالا ایجاد کند.

مهم‌ترین چالش موجود برخورد گزینشی طالبان با سیاستمداران افغان است. در حال حاضر دیدارهای گروه طالبان با سیاستمداران افغانستان به دکتر عبدالله، کرزای و گلبدین حکمتیار محدود بوده است و هرازگاهی با یکی دو سیاستمدار دیگر که بیشتر غیرفعال بوده‌اند، دیدار کرده‌اند. این در حالی است که طیف گسترده‌ای از سیاستمداران، نیروهای قدرتمند در افغانستان و چهره‌های مردمی، در جبهه مخالف طالبان قرار دارند و حتی برای مبارزه با گروه طالبان آماده می‌شوند. هرچند طالبان تلاش کرد تا نشان دهد با این چهره‌ها نیز در حال گفت‌وگو و مذاکره‌ است، واقعیت این است که طالبان آن‌ها را عمدا از دایره مذاکرات بیرون گذاشته‌اند؛ در حالی که بخش عمده‌ای از این چهره‌ها، رهبران متنفذ قومی‌اند و بدون آنان اقوام مختلف در افغانستان خود را در آیینه دولت تازه افغانستان نمی‌بینند.

مسئله دوم چالش‌های درونی خود طالبان است. گروه طالبان با اینکه بسیار کوشیده است تا تنش‌های درونی خود را از چشم افکار عمومی دور نگه دارد اما واقعیت این است که این تنش‌ها به‌قدری واضح‌اند که پنهان کردنشان کار آسانی نیست.

حالا به نظر می‌رسد که تنش تاریخی درانی‌ها و غلجایی‌ها کار دست گروه طالبان خواهد داد. چهره‌های قدرتمندی مانند حقانی‌ها که به غلجایی‌ها وصل‌اند، در چند روز گذشته، منابع قدرتمند نظامی در کابل را به کنترل خود درآورده‌اند. در کنار آن، خانواده حقانی گفت‌وگوها را با سیاستمداران کابل را هم با سرعت به‌پیش می‌برند و روزانه به‌طور معمول چند ملاقات را با آنان تنظیم می‌کنند.

همین مسئله باعث شده است تا ملا برادر که خود را پس از رهبر طالبان، فرد دوم این گروه می‌داند، با نگرانی از قدرت گرفتن خانواده حقانی و در کل غلجایی‌ها، به‌سرعت به کابل بیاید. ملا برادر از قوم درانی است و صورت سنتی قدرت در افغانستان را سهم‌الارث پدری خود می‌داند. این تنش در درازمدت می‌تواند شکنندگی بیشتر بین طالبان و حتی تقسیم این گروه به دو بخش را رقم بزند.

ملا هبت‌الله که او را فصل‌الخطاب طالبان می‌دانند، هنوز در قبال دستاوردهای این گروه در هفته‌های اخیر هیچ واکنشی نداشته است. بسیاری گمان می‌کنند که ملا هبت‌الله مدت‌ها پیش به دلیل بیماری مرده و طالبان مانند مرگ ملا عمر، این مسئله را هم مخفی نگه داشته‌ است. اگر او مرده باشد، تنش درونی میان طالبان بیشتر خواهد شد و اگر زنده باشد، تنها او است که می‌تواند میان طالبان یکدستی و اتحاد ایجاد کند؛ وگرنه تنش‌های درونی این گروه اجازه نخواهد داد تا چارچوب دولت فراگیر به این زودی آشکار شود.

از: ایندیپندنت