مراسم پیاده‌روی اربعین تاکنون حدود ۳۰ هزار مصدوم به جا گذاشته و مرگ دست‌کم ۲۸ ایرانی و انتقال ۱۱۰ نفر از آ‌ن‌ها به بیمارستان‌های ایران از دیگر نتایج آن است.

در تقویم ایران، اربعین سال ۱۴۰۱ روز ۲۶ شهریور است و بنا بر آمار ستاد مرکزی اربعین، تا روز ۲۰ شهریور ۱۴۰۱، دو میلیون و ۶۰۰ هزار نفر از ایران وارد عراق شد‌ه‌اند و ۸۳۰ هزار نفر هم بازگشته‌اند.

پیاده‌روی اربعین ۱۴۰۱ نخستین تجربه رسمی دولت ابراهیم رئیسی در مدیریت این برنامه مذهبی است که برگزاری آن سال‌ها است که با حاشیه‌های مدیریتی و سیاسی و اجتماعی و اقتصادی همراه است. هزینه‌های هنگفت این مراسم و بهره‌برداری سیاسی و مذهبی از آن به اصلی ثابتی در جمهوری اسلامی تبدیل شده است.

با وجود ۱۰ سال سابقه دخالت ده‌ها نهاد ریز و درشت حاکمیتی و دولتی در برگزاری این مراسم، پیاده‌روی اربعین تاکنون هیچ سالی نظم و ترتیب قابل قبولی نداشته است. مدیریت هیئتی و فردی و جزیره‌ای با برنامه‌ریزی‌ ناکافی و البته اشتباه، از پاشنه آشیل‌های این مراسم است که همه‌ساله هزاران نفر را در جاد‌ه‌ها و بیابان‌های دو کشور به سختی‌ها و مصائب فراوانی گرفتار می‌کند.

این ناهماهنگی‌ها در پیاده‌روی اربعین ۱۴۰۱ به میزان چشمگیری افزایش یافت و مقام‌های جمهوری اسلامی را وادار کرد سیاست اعزام تدریجی «زائران» متناسب با ظرفیت ساختارهای عراق را در پیش بگیرند. احمد وحیدی، وزیر کشور جمهوری اسلامی ایران، در این خصوص گفت: «اعزام‌های جدید به‌تدریج و طبق سهمیه آغاز می‌شود؛ اگر جمعیت مجددا به مرزها هجوم بیاورند، قطعا با مشکل مواجه خواهیم شد.»

بحران مدیریت پیاده‌روی اربعین ۱۴۰۱ به‌حدی گسترده است که وزارت دفاع با همکاری چند نهاد نظامی ایران، امکانات و تجهیزات خود را راهی مرزها کرده‌ است. بر اساس گزارش‌ها، اتوبوس‌‌‌های این نهاد‌های نظامی هم وارد خاک عراق شده‌اند تا آ‌ن‌ دسته از «زائران» ایرانی  را که در راه مانده‌اند، به مقصد برسانند.

پیرحسین کولیوند، رئیس جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، هم با اعلام افزایش پنج برابری ظرفیت خدمات‌رسانی به «زائران» در مقایسه با سال ۱۳۹۸، گفت که تاکنون حدود ۳۰۰ تن دارو و تجهیزات به عراق ارسال شده است.

او اضافه کرد که سازمان هلال احمر برای نخستین‌بار مجوز ورود هلی‌کوپتر به عراق را دریافت کرده است و از طریق هوایی هم تجهیزات و کمک‌های اولیه به این کشور ارسال می‌کند.

در روز‌های اخیر و با افزایش انتقاد‌ها و اعتراض‌ها به نحوه مدیریت پیاده‌روی اربعین ۱۴۰۱، رسانه‌ها و مقام‌های مسئول در جمهوری اسلامی عراق را مسبب بروز چنین شرایط وخیمی معرفی کرده‌اند. به گفته آنان، افزایش حضور و دامنه فعالیت نهاد‌های حاکمیتی و دولتی ناشی از ضعف زیرساخت‌های عراق در ارائه خدمات است.

سایت انتخاب روز یکشنبه، در گزارشی انتقادی با عنوان «همه‌چیز تقصیر عراق است؟!»، روایت‌های متعددی از مشکلات «زائران» ایرانی منتشر کرد. نویسنده این گزارش با انتقاد از نحوه مدیریت دولت ابراهیم رئیسی، نوشت: «همه‌چیز را گردن طرف عراقی انداخته‌اند.»

گروهی از حامیان دولت هم طبق معمول، دولت قبلی را مسبب این وضعیت معرفی کرده و البته مدعی شده‌اند وضعیت آن‌طور هم که در رسانه‌ها و فضای مجازی گزارش می‌شود، وخیم نیست.