خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۳۷ واقعه محیط زیستی ایران است که در هفته اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته ای که گذشت بیش از بیست شکارچی غیرمجاز و قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. همچنین معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان محیط زیست از بازداشت سالانه حدود ده تا دوازده هزار شکارچی متخلف در کشور خبر داد. علاوه بر این بیش از ده منطقه از جنگل ها و مراتع کشور دچار آتش سوزی شدند. از سوی دیگر شاخص کیفی هوا دستکم در هفت شهر ناسالم اعلام شد. از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به تداوم خشکسالی در مناطق مختلف اشاره کرد؛ در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.
آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.
بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی
یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.
طی یک هفته اخیر با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، بیش از سی و هفت تن چوب قاچاق که حاصل جمع آوری پنج گزارش منابع رسمی است، در استان های اردبیل، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد و مازندران کشف و ضبط شده و در این راستا شش متهم بازدشت و به مراجع قضایی معرفی شدند. همچنین طی این مدت دستکم چهارده شکارچی در استان های اصفهان، خراسان رضوی، خراسان شمالی و ایلام بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.
همچنین، رئیس نمایندگی حفاظت محیط زیست شهرستان سربیشه گفت: در پی شکار دو راس حیوان در یکی از روستاهای این شهرستان، شکارچی متخلف دستگیر و به پرداخت صد میلیون تومان جریمه نقدی محکوم شد.
از سوی دیگر، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت: صد و سیزده متخلف شکار و صید در مناطق چهارگانه طی یک سال اخیر دستگیر و برای آنان پرونده قضایی تشکیل شد.
افزون بر این، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان محیط زیست گفت: سالانه حدود ده تا دوازده هزار شکارچی متخلف از سوی همکاران ما به مراجع قضایی معرفی می‌شوند.
حق تنفس و هوای پاک
بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پرشماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.
طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای کرج ۱۵۲، ماهشهر ۱۵۴، اهواز ۱۲۴، قم ۱۱۲، اندیمشک ۱۰۲، رامشیر ۱۱۹ و سوسنگرد ۱۲۳ ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم برای تمام گروه ها اعلام شد.
شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک است.
شاخص کیفی هوا ( Air Quality Index ) معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا نظیر مونوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، ترکیبات نیتروژن دار، اوزون و ذرات معلق ( ذرات کوچک‌تر از ۱۰ میکرومتر و ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرومتر) را که دارای حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف است به یک عدد بدون واحد تبدیل میکند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش می‌دهد.
به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.
بر اساس گزارشات منتشر شده، در هفته ای که گذشت بیش از ده منطقه از جنگل ها و مراتع استان های لرستان، کرمانشاه، ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان و خراسان رضوی دچار حریق شد.
در این آتش سوزی ها دستکم ۱۶۲۲ هکتار از اراضی جنگلی و منابع طبیعی دچار حریق شدند.
از سوی دیگر آتش سوزی در جنگل‌های کرخه از نیمه اردیبهشت امسال آغاز شده و با توجه به عدم وجود مرز مزارع و جنگل، آتش به جنگل سرایت میکند.
فقدان مدیریت در بارش های حداقلی و پسماند ها
خشکسالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجه آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.
در این راستا عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه و شهرسازی گفت: از نظر گسترش و وسعت پهنه های 
فرونشستی زمین، استان فارس بعد از استان خراسان رضوی در مکان دوم در مقایسه با سایر استان های کشور قرار گرفته است.
از سوی دیگر یک نماینده مجلس با بیان اینکه تمام شهرهای استان یزد دارای تنش آبی هستند، گفت: اکنون بالای سیصد روستا با تانکر آبرسانی می‌شوند و در حال حاضر به دلیل کمبود آب در استان، چاه‌های آب از عمق صد و بیست متر هم بالاتر رفته و آب را به شبکه تزریق می‌کنند، در این عمق حتی اگر هم بارندگی داشته باشیم؛ آب باران کمبود و کسری را جبران نمی‌کند.
فرماندار پاکدشت از بحرانی بودن وضعیت آب شرب در شهرستان خبر داد و گفت: پیش از این هفتصد لیتر بر ثانیه از سد ماملو به پاکدشت اختصاص داشت اما اکنون با کمبود آب این میزان به چهارصد لیتر بر ثانیه رسیده و وضعیت آب شرب پاکدشت به مرحله بحرانی رسید.
هم زمان فرماندار کبودراهنگ از تنش آبی در سیزده روستای این شهرستان خبر داد.
همچنین معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت: بر اساس تصاویر ماهواره ای، تالاب گاوخونی صد در صد خشک است و شاید دو یا سه درصدِ قسمت شمالی آن کمی مرطوب باشد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان نیز اصفهان با تاکید بر اینکه شدت فرونشست زمین در شهر اصفهان باید کنترل شود، گفت: اگر همین امروز هم تصمیم گرفته بگیرند که آب در اصفهان بدون توقف جاری شود، در دو سال می‌تواند نرخ فرونشست را از پانزده سانتی‌متر در سال به پنج سانتی‌متر برساند تا در نهایت به دو سانتی‌متر و شرایط پایداری برسد.
از دیگر اخبار محیط زیستی، میتوان به وضعیت نامناسب جایگاه دفع پسماند در برخی از شهرهای استان بوشهر اشاره کرد.
عبدالرحمان مرادزاده، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر در این خصوص گفت: در شهرستان‌های دیلم، گناوه، بوشهر و کنگان با وضعیت نامناسبی از نظر جایگاه دفع پسماند مواجه هستیم و نیاز است در کارگروه پسماند استانی برای ساماندهی و یا در صورت نیاز، برای جابجایی برخی مراکز اقدام شود.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید