فرشته پزشک
تحلیلگر مسائل سیاسی آمریکا
دوشنبه شب، حتی پیش از برگزاری انتخابات در شش ایالت در روز سهشنبه، آسوشیتدپرس اعلام کرد که هیلاری کلینتون آرای لازم برای کسب نامزدی حزب دموکرات را به دست آورده است. اما بر خلاف انتخابات ادوار گذشته که نامزد بازنده به زودی به دست فراموشی سپرده میشد، به نظر میرسد که تأثیر پدیده سندرز در آینده صحنه سیاست آمریکا عمیقتر از آن باشد که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت.
پدیده سندرز از کجا آغاز شد و به کجا میرسد؟
سیام آوریل، سال ۲۰۱۵ زمانی که برنی سندرز اعلام کرد که به عنوان دموکرات وارد عرصه رقابتهای ریاست جمهوری میشود، کمتر کسی نامزدی او را جدی گرفت. در واقع از همان آغاز بسیاری کلینتون را نامزد نهایی دموکراتها قلمداد کردند. اما سناتورِ گمنامِ سوسیالیستِ ۷۴ ساله، توانست علیرغم دفاع تمام قد جریان حاکم بر حزب از رقیبش، هیلاری کلینتون، بانوی اول، سناتور و وزیر امورخارجه سابق را که از پرنفوذترین، قدرتمندترین و ثروتمندترین سیاستمداران این کشور است با چالش جدی مواجه کند.
شگفتانگیزی پدیده سندرز نه فقط در توانایی بسیج عمومی او (علیرغم نداشتن حمایت حزب و دسترسی به ساختارهای قدرت) که در جذب جوانان نهفته است. نتایج یک تحقیق دانشگاهی نشان میدهد که سندرز در جذب آرای جوانان گوی سبقت را حتی از باراک اوبامای ۲۰۰۸ ربوده است. اوباما در سال ۲۰۰۸ توانسته بود در انتخابات مقدماتی، آرای ۶۰ درصد جوانان زیر ۳۰ سال را به دست آورد. اما اقبال جوانان به سندرز ۷۱ درصد بوده است. این در حالی است که این تحقیق قبل از انتخابات کالیفرنیا و ۵ ایالت دیگر انجام شده است. اگر از تفاوت سن، تواناییها و ویژگیهای فردی اوباما بگذریم، انتخاب او به عنوان اولین نامزد سیاهپوست، حتی در انتخابات حزبی امری تاریخی به حساب میآمد. همین موضوع رویآوردن جوانان به سندرز ۷۴ ساله را حیرتانگیزتر و تأثیر او را عمیقتر کرده است. جوانانی که تا دههها سرنوشت ایالاتمتحده را رقم خواهند زد.
اما بیشک مهمترین تفاوت میان سندرز و سایر نامزدهای انتخاباتی در آمریکا (از رالف نیدر، هاوارد دین تا اوباما) این باشد که او تنها کسی است که توانسته بدون اتکا به کمک مالی سرمایهداران و همینطور سران حزب، منابع مالی لازم را برای رقابت در انتخابات پُر خرج آمریکا فراهم آورد.*
در کشوری که بنا بر قانون، شرکتها و سرمایهداران میتوانند برای پیشبرد منافع خود هر مقدار که میخواهند له یا علیه هر نامزدی هزینه کنند، کمتر کسی پیشبینی میکرد که سندرز بتواند منابع مالی کافی برای ادامه رقابت با کلینتون پس از ماه مارس را به دست آورد. به باور اغلب فعالان عرصه سیاست در آمریکا، تأمین منابع مالی مورد نیاز برای اداره یک کمپین مؤثر، بدون پشتیبانی سرمایهداران و داشتن سوپر پَکها (حامیان مالی غولپیکر شرکتی) امکانپذیر نیست. با این وجود سندرز نه تنها این قوانین و تأثیر پولهای کلانِ سیاه در شکلگیری سیاستها علیه منافع مردم در سطوح مختلف را به باد انتقاد گرفت، که بر خلاف سایر سیاستمداران تنها به شعار بسنده نکرد. او بدون تمسک به این شیوهها و با پشتیبانی مالی ۵ میلیون و دویست هزار نفر از مردم عادی که متوسط کمکهایشان به او ۲۷ دلار بود، شانه به شانه هیلاری کلینتون رقابت کرد و حتی در چند ماه پیاپی در جذب منابع مالی از او پیشی گرفت. سندرز توانست به آمریکا و خصوصاً آمریکای جوان یادآوری کند که میتوان بدون تکیه بر سرمایهداران آمریکایی کمپینی پر قدرت را به پیش برد.
دیگر وجوه تمایز سندرز با رقیب انتخاباتیاش صداقت، باور، استمرار و تلاش خستگی ناپذیرش برای عدالت است. او نه تنها در این موسم انتخابات، که در بیش از چهار دههای که در صحنه سیاست فعال بوده است برای گسترش عدالت اقتصادی و نژادی تلاش کرده است. مضمون بنیادین سخنرانیهای ۴۰ سال گذشته سندرز و تکیهاش بر ارزشهای انسانی تفاوت چندانی با سخنرانیهای امروز او ندارند. این استمرار در باور، گفتار و عمل یکی از تفاوتهای آشکار میان او و رقیبش هیلاری کلینتون است که بارها و در موضوعات متفاوت مواضعش را تغییر داده است.
اما با پیروزی هیلاری، میراث سندرز چه خواهد بود؟
این روزها فعالیت سندرز بر دگرگون کردن ساختار حزب دموکرات استوار است تا میزان تأثیرگذاری حزب در انتخاباتهای آتی قدری محدود شود و رأی مردم تأثیرگذاری بیشتری داشته باشد. جنبش مردمی حامی سندرز حزب دموکرات را ناچار کرده که برای کسب رضایت او تلاشهای جدی انجام دهد. به طور مثال، برای اولین بار در تاریخ انتخابات این حزب، انتخاب ۵ نفر از اعضای کمیته ۱۵ نفرهای که تدوین سیاست حزب دموکرات برای ۴ سال آینده را بر عهده دارند به سندرز واگذار شده است. این در حالی است که انتخاب این افراد را همواره رئیس کمیته ملی دموکراتها بر عهده داشته است. سندرز نیز با انتخاب افرادی چون کورنل وست (فیلسوف سوسیالدموکرات و فعال اجتماعی) و جیمز زاگبی (از مدافعان حقوق فلسطینیان) نشان داد که به دنبال تغییرات جدی و نه نمادین است. او قبلاً هم گفته که بود مصمم است با اعمال تغییرات معنادار، اطمینان حاصل کند که تغییر مواضع هیلاری کلینتون در طول رقابتهای مقدماتی و نزدیک شدنش به مواضع سندرز تنها در حد شعارهای انتخاباتی باقی نمیماند.
اکنون پس از چندین ماه مبارزه نفسگیر و با ۱۰ میلیون رأی (تا پیش از انتخابات کالیفرنیا) سوسیالدموکرات ۷۴ ساله و جوانان همراهش به نیرویی تأثیرگذار مبدل شدهاند که دیگر نمیتوان به سادگی نادیدهشان گرفت.
_____________
*دونالد ترامپ نامزد نهایی حزب جمهوریخواه نیز در طول رقابتهای مقدماتی ریاست جمهوری سوپر پَکی نداشت. او از سرمایه شخصی خود برای انتخابات استفاده کرد.
از: بی بی سی