زنان دلیر شهر مریوان در اعتراض به ممنوعیت دوچرخه سواری زنان، به شکل جمعی با دوچرخه های خود به خیابانهای شهر آمدند
جمعی از شهروندان مریوان، در استان کردستان با تشکیل گروهی در تلگرام و انتشار نامه‌ای خطاب به فرمانداری این شهر، به بازداشت چندساعته تعدادی از زنان دوچرخه سوار در این شهر و جلوگیری از دوچرخه سواری آنها توسط نیروی انتظامی اعتراض کردند. با جمع آوری ۱۴۰۰ آمضا در حمایت از دوچرخه سواری زنان، در طی مدت سه روز از تاریخ ۱۰ تا ۱۳ مرداد، این صفحه موقتا بسته شد.
در خردادماه سال جاری، «رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر مریوان، با اعلام اینکه برای داشتن هوای پاک و سالم از شهروندان دعوت کرده ایم که به جای استفاده از خودروی شخصی با هم پیاده روی و دوچرخه سواری کنند»، از تشکیل گروهی با عنوان «دوچرخه‌سواران دریاچه» مستقل از شورای شهرو شهرداری خبرداد. به دنبال آن، هر سه شنبه، جمعی از شهروندان با دوچرخه سواری در مسیر دریاچه زریبار (زریوار)، از این پیشنهاد استقبال کردند.
چند هفته پس از آغاز این حرکت، ماموران امنیتی مریوان روز سه‌شنبه گذشته پنجم مرداد، با توقیف دوچرخه تعدادی از دوچرخه‌سوارانِ زن مانع حضور زنان دوچرخه‌سوار در سطح شهر شده و تعدادی از دوچرخه‌سواران را نیز بازداشت کردند. نیروی انتظامی از زنان بازداشت‌شده تعهد گرفته است که دیگر اقدام به دوچرخهسواری در خیابان نکنند.
ماموستا مصطفی شیرزادی، امام جمعه مسجد جامع شهر مریوان نیز در نماز جمعه هشتم مرداد ماه و در واکنش به دوچرخهسواری زنان در سطح شهر گفته بود:« دوچرخهسواری برای زنان در ملا عام گناه است و لازم است مسئولین و اداره ورزش و جوانان فضای مناسب و سرپوشیده برای خانم‌ها فراهم کنند».
سهشنبههای بدون خودرو
شهرستان مریوان در کنار دریاچه زریبار که توسط سازمان میراث فرهنگی در فهرست آثار میراث طبیعی ایران ثبت شده است، قرار دارد و پوشش گیاهی جنگل‌های این شهر هم گسترده است. آتش سوزی در جنگل‌ها و احتمال خشک شدن دریاچه زریبار در سال‌های گذشته حساسیت عمومی را نسبت به وضعیت محیط زیست افزایش داده است. با شدت گرفتن آلودگی هوا در شهرستان کردنشین مریوان، گروهی از فعالان محیط زیست در این شهر در پاسخ به پیشنهاد یکی از اعضای شورای این شهر، با اعلام «سهشنبههای بدون خودرو» از مردم خواستند که ماشین‌های شخصی خود را بیرون نیاورند و از نقطه‌ای در شهر تا کنار دریاچه زریبار پدال بزنند، دعوتی که با استقبال مردم مریوان روبه‌رو شد. اما نیروهای انتظامی با مداخله در این حرکت جمعی، در دو هفته متوالی عده‌ای را برای چند ساعت بازداشت کرد و از زنان خواست دوچرخهسواری در ملا عام را متوقف کنند.
کاوه قریشی، روزنامه نگار آشنا به مسائل کردستان در این باره به کمپین بین‌المللی حقوق بشر ایران گفت: «نیروهای امنیتی و نهادهای قدرت مثل نمازجمعه به خاطرامر ساده‌ای مثل دوچرخهسواری و حساسیت درباره محیط زیست از شهروندان مجرم می‌سازند و آنها را به دلیل دوچرخهسواری بازداشت می‌کنند و در نتیجه مردم هم با تشکیل گروهی در تلگرام و نوشتن نامه به فرمانداری و شورای تامین مریوان به این امر اعتراض کردند.»
رونوشتی از نامه اعتراضی مردم مریوان برای شهیندخت مولاوردی، معاون امور زنان رییس‌جمهوری ایران هم فرستاده شده است.
شهروندان در این نامه با تاکید بر آزادی‌هایی که در قانون اساسی برای زنان قید شده، تاکید کرده‌اند که حضور زنان در عرصه‌های عمومی و ورزش ناقض هیچ قانونی در کشور نیست. نویسندگان نامه خواستار دخالت مقامات دولتی برای حل مسئله شده و نوشته‌اند: «در حالی که در تهران معاونت امور بانوان ریاست جمهوری در زمینه تحقق عدالت جنسیتی تلاش می‌کند در مریوان در اقدامی فراقانونی اجازه دوچرخهسواری به زنان داده نمی‌شود.»
کاوه قریشی درباره ادامه پیدا کردن دوچرخهسواری فعالان محیط زیست در مریوان، به رغم تهدید و بازداشت تعدادی از آنها به کمپین گفت:« مردم گفته‌اند ما کوتاه نمی‌آییم. با وجود همه تهدیدها در سه‌شنبه گذشته هم زنان و مردان برای پدال زدن به خیابان‌ها آمدند و بسیاری از زنان فرمان دوچرخه‌های خود را در دست گرفتند و در حرکتی نمادین تنها کنار دوچرخه‌سواران مرد با دوچرخه‌هاشان راه رفتند تا اعتراض خود را نشان بدهند.»
وقتی محیط زیست و حقوق زنان به هم می‌رسند
شهرستان مریوان کارنامه پرباری در واکنش به مسائل زیست‌محیطی دارد. انجمن سبز چیا که یکی از موفق‌ترین انجمن‌های محیط‌زیستی ایران است از آغاز دهه هشتاد در این شهر فعالیت می‌کند و مهم‌ترین جایزه حفاظت از محیط زیست ایران را از سازمان محیط زیست ایران برده است.
یک فعال محیط زیست در مریوان در این باره به کمپین بین‌المللی حقوق بشر ایران گفت: «ما سال‌هاست فعالیت محیط زیستی می‌کنیم و از مردم می‌خواهیم نسبت به محیط اطراف خود حساس باشند. زنان بخش مهمی از هرگونه فعالیت زیست‌محیطی هستند چون نقش تربیتی آنها بسیار پررنگ است و اگرچه فعالیت ما هیچ گونه جنبه سیاسی ندارد اما در جایی که حکومت بخشی از جامعه را به دلیل تعصبات مذهبی یا صلاح‌دیدهای سیاسی از فعالیت مثبت و مدنی در راه حفظ محیط زیست محروم می‌کند، طبیعتا ما هم اعتراض می‌کنیم و واکنش نشان می‌دهیم.»
اعتراضی که گروه‌های مختلف فعالان مدنی و محیط زیستی آن را با انتشار نامه‌ای نشان دادند و انجمن سبز چیا، کانون رۆنان، کانون فرهنگی-هنری ڤه‌ژین، انجمن فرهنگی-ادبی مریوان و انجمن فرهنگی- ادبی نێ با انتشار نامه‌ای از حرکت زیست‌محیطی شهروندان مریوان و حق دوچرخهسواری زنان حمایت کردند.
در این نامه آمده است:« ما انجمن‌ها، کانون‌های فرهنگی- اجتماعی و زیست‌محیطی شهرستان مریوان ضمن حمایت از دوچرخهسواری عمومی، اعم از زن و مرد، آن را فعالیتی ورزشی، فرهنگی و اجتماعی شایسته‌ای دانسته و حرکت آنان را در راستای گسترش ورزش همگانی و اعتلای فرهنگ دوچرخهسواری در جامعه قلمداد می‌کنیم. همچنین ضمن مخالفت با عمل نیروهای امنیتی و انتظامی در ممانعت از حضور زنان، توقیف جوانان و دوچرخه‌ها، خواستار برخوردی فرهنگی و سنجیده‌تر در راستای آرامش بیشتر جوانان در این قبیل فعالیت‌ها می‌باشیم.»
انجمن‌های فعال در مریوان همچنین خواستار «حمایت مردم، نماینده مجلس مریوان، نهادهای ورزشی و مدنی، شهرداری، شورای اسلامی شهر، پلیس و اداره ورزش و جوانان از فعالیت ورزشی و فرهنگی دوچرخهسواری روز بدون خودرو شده‌اند.»
به گفته کاوه قریشی، روزنامه نگار آشنا به مسائل کردستان، انجمن کوهنوردان سنندج هم با حمایت از حرکت شهروندان در مریوان اعلام کرده است که «سه‌شنبه بدون خودرو» در سنندج هم اجرا خواهد شد.
چالشی به نام ورزش زنان
ورزش زنان از پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ در ایران با چالش مغایرت با قوانین شرع اسلام روبه‌رو شد. در نیمه اول دهه ۶۰ هیچ گونه اخبار ورزشی درباره زنان منتشر نمی‌شد و پس از آن هم اغلب در تلویزیون حکومتی ایران تنها به اعلام خبرهای ورزش زنان بدون هیچ تصویری ازآنها اکتفا می‌شود. پوشش زنان ورزشکار ایرانی در مسابقات بین‌المللی تا به حال بارها موضوع بحث و حتا گاه مانعی جدی بر سر راه حضور آنها در عرصه‌های جهانی بوده است. با ظهور شبکه‌های اجتماعی امکان بیشتری برای طرح مطالبات زنان در حوزه ورزش و همچنین پوشش موفقیت‌ها یا مشکلات آنها به وجود آمد. بسیاری از زنان ورزشکار یا علاقه‌مند به ورزش با پیوستن به شبکه‌های اجتماعی رسانه‌های شخصی خود را ساختند و درباره وضعیت ورزش زنان از جمله مطالبه دوچرخهسواری زنان اطلاع‌رسانی کردند.
با این حال همچنان موانع فرهنگی، اجتماعی، خانوادگی و مهم‌تر از همه سیاسی فراوانی بر سر راه زنان ایرانی علاقه‌مند به ورزش قرار دارد. بسیاری از مراجع تقلید شیعه و علمای قم با فتواهای صریح خود دوچرخهسواری زنان در ملا عام را موجب فساد دانسته و برخی آن را حرام اعلام کرده‌اند. هرچند دوچرخه سواری زنان هیچ منع قانونی ندارد و در هیچ بخشی از قانون اساسی یا مجازات در ایران جرم‌انگاری نشده اما بر اساس قانونی نانوشته به پارک‌های تک‌جنسیتی و دور از انظار عمومی محدود شده و به ندرت جایی در زندگی روزمره دارد. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای جهان برای حفظ سلامت جامعه و محیط زیست شهروندان مرد و زن به دوچرخهسواری به جای استفاده از اتومبیل‌های شخصی تشویق می‌شوند و مدیریت شهری راه‌های مخصوص دوچرخهسواری برای شهروندان تدارک می‌بیند.
آیت‌الله علم‌الهدی، امام جمعه مشهد در خرداد ماه سال ۱۳۹۰ گفته بود: «یک دختر خانم در خانه خودش، در را ببندد و توی حیاط خانه‌اش ۱۰ ساعت هم دوچرخهسواری کند حرام نیست، اما وقتی این دخترخانم بیاید توی کوچه و با لباس دوچرخهسواری، سوار دوچرخه شود، آن لباس و آن حرکت، عارضه فساد برای جامعه دارد.»
زنان ایرانی در این سال‌ها البته موفقیت‌هایی هم به دست‌آورده‌اند. از جمله زنان دوچرخه‌سوار در شهر یزد اگرچه با ممنوعیت‌ها و مخالفت‌های بسیاری از سوی نهادهای امنیتی و مذهبی شهر روبه‌رو بوده و هستند اما سرانجام توانستند مسئولان را وادار به تاسیس پیست دوچرخهسواری برای زنان کنند. با این حال امام جمعه محمدآباد یزد هم در خرداد ماه جاری در اعتراض به آیین دوچرخهسواری زنان و مردان برای حفظ محیط زیست چنین اقداماتی را سبب «رنجش خاطر مردم» و « به درد آمدن قلوب مؤمنین» دانسته بود.
اگرچه بسیاری از مقامات حکومتی و مذهبی در ایران در این سال‌ها برای ورزش زنان ایرانی و حضور آنها در مجامع عمومی با پوشش ورزشی ممنوعیت ایجاد کرده و مانع آن شده‌اند با این حال چهره‌های میانه‌رو هم به حمایت از ورزش زنان پرداخته‌اند. از جمله اکبر هاشمی رفسنجانی، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام که هفته گذشته با خطاب قرار دادن گروه‌های تندرو گفت:« بعضی از متحجرین، ورزش را مغایر با شخصیت زنانه می دانند که از وصله‌های ناجور در تفکرات اسلامی است و بزرگان دینی ما، بدون تبعیض البته متناسب با شرایط جسمی زنان بر اهمیت ورزش تأکید می کردند.»
حسن روحانی، رییس‌جمهوری ایران نیز که با شعار احقاق حقوق شهروندی کار خود را آغاز کرد بارها از رعایت عدالت در ورزش سخن گفته و خواستار فراهم‌سازی شرایط مناسب برای ورزش زنان شده است. با این حال هنوز زنان در مریوان به جای سوار شدن بر دوچرخه‌های خود ناگزیر با دوچرخه‌هاشان راه می‌روند!
علیرغم همه محدودیت‌هایی که در مسیر راه ورزشکاران زن وجود دارد، زنان توانسته‌اند با حضور پیگیر راه خود را در مسابقات جهانی باز کنند. برای مثال در مسابقات المپیک امسال در شهر ریودوژانیرو در برزیل، نه زن ورزشکار ایرانی هم حضور دارند. با این وجود همچنان موضوع ورزش زنان در مکان‌های عمومی یکی از چالش های زنان به شمار می رود.
از: کمپین بین‌المللی حقوق بشر ایران
***
دیروز هم مثل چند سه شنبه گذشته با دوچرخه‌هایشان بیرون آمدند، این‌بار اما سوار دوچرخه نبودند، تنها دوچرخه‌ها را راه می‌بردند و پلاکاردهای «آری به حق دوچرخه سواری زنان» را در دست گرفته بودند.
روژین می‌گوید: «ما نمی‌خواهیم آنها را عصبانی کنیم فقط می‌خواهیم اعتراض مدنی کنیم. پس سوار دوچرخه نشدیم اما دوچرخه‌هایمان را بیرون آوردیم.» اینجا مریوان است.
سه شنبه هفته گذشته که مریوانی‌ها طبق وعده قبلی کمپین «یک روز بدون خودرو»، با دوچرخه‌هایشان بیرون آمده بودند، نیروی انتظامی با تعدادی از زنان دوچرخه سوار برخورد کرد. روژین یکی از کسانی که توسط نیروی انتظامی برای چند ساعتی بازداشت شده است. او به «ایران وایر» می‌گوید: «ما را چند ساعت نگه داشتند. از همه تعهد گرفتند دیگر در اماکن عمومی سوار دوچرخه نشویم. یکی از سرهنگ‌ها می‌گفت دوچرخه سواری در پارک‌ها اشکال ندارد اما در خیابان و پیش چشم نامحرم، حرام است.»
کمپین سه شنبه‌های بدون خودرو در چند شهر ایران تبلیغ شده است. در این کمپین از مردم خواشته شده برای داشتن هوای سالم و پاک، سه‌شنبه‌ها از خودرو استفاده نکنند و در عوض از پیاده روی و دوچرخهسواری کنار هم لذت ببرند. روژین می‌گوید: «حالا با وضعیتی که پیش آمده، کمپین سه شنبه‌های بدون خودرو به کمپین حمایت از حق دوچرخه سواری زنان تبدیل شده.»
روز گذشته جمعی از زنان مریوانی و فعالان مدنی این شهر نامه‌ای اعتراضی به محمد فلاحیان، فرماندار مریوان نوشتند ودر آن از برخورد صورت گرفته با زنان دوچرخه سوار شکایت کردند.
در بخشی از این نامه آمده: «در زمانی که خبرها از تهران حاکی از تلاش های معاونت امور بانوان ریاست جمهوری دارد تا سایه تبعیض های جنسیتی را با توجه به یکی از اهداف دولت، در رسیدن به عدالت جنسیتی، در امور حاکمیتی و استخدامی کمرنگ کند، اما خبر می رسد در مریوان در اقدامی فراقانونی و در رویه ای خطرناک اجازه دوچرخه سواری به زنان داده نمی شود و اعتراض فعالین مدنی و زنان بی نتیجه مانده است.» امضا کنندگان این بیانیه ضمن حمایت از حق دوچرخه سواری زنان در مریوان خواستار آن شده اند که رویه های فراقانونی حقوق قانونی را مخدوش نکند. در پایان نامه هم سه سوال از دولت پرسیده‌اند: «آیادولت عاجز از این است که از حق استفاده زنان از فضای عمومی دفاع کند؟ آیا دولت برخلاف شعارهایش، در راستای تحدید فعالیتهای زنان اقدام می کند؟ آیا بهتر نیست دولت به جای تحدید فعالیت های زنان به بهانه های واهی، با هدف جلوگیری از مزاحمت برای زنان، اقدامات عملی در جهت کاهش خشونت های روزمره علیه زنان بردارد؟»
در برخی شهرها دوچرخه سواری زنان واکنش های مختلفی در رسانه ها به همراه داشت و نیروی انتظامی با تعدادی از زنان دوچرخه سوار برخورد کرد
دوچرخه سواری زنان یکی از موضوعاتی است که سال‌ها درباره آن بحث و گفت وگو شده است. گفت وگوهایی که البته هیچ نتیجه‌ای هم نداشته و هنوز هم کسی نمی‌داند آیا دوچرخه سواری دختران در سطح شهر مجاز است یا خیر؟ قانونی دوچرخه سواری زنان را منع نکرده اما تندروها تا کنون اجازه نداده‌اند دختران به راحتی و در اماکن عمومی دوچرخه سواری کنند. آنها دوچرخه سواری دختران را شهوت برانگیز می‌دانند که به لحاظ شرعی اشکال دارد. احمد سالک عضو کمیسیون فرهنگی مجلس به ایران وایر می‌گوید: «دختران می‌توانند در مکان‌های سرپوشیده مثل پارک های بانوان و یا جایی که انحصاری برای خودشان است، دوچرخه سوار شوند اما در دید نامحرم و مکان‌های عمومی این کار حرام است و دستگاه‌های نظارتی ذی ربط باید با آن برخورد کنند.»
در سایت معاونت تهذیب حوزه‌های علمیه، مطلبی با عنوان آسیب شناسی دوچرخه سواری زنان و دختران نوشته شده است. نویسنده ابتدا به چند روایت و حدیث استناد کرده، از جمله اینکه امام صادق از پیامبر اکرم نقل کرده “حضرت از سوار شدن زنان بر زین نهی کرده اند.” خودش هم تاکید کرده: «زین مرکب نفرین شده ای برای زنان است.”
در بخش دیگری به ارتباط این دو حدیث و دوچرخه سواری بانوان پرداخته شده است: “از سوارکاری زنان به این دلیل که باعث تحریک هیجان و شهوت آنان و کشیده شدن به سمت فساد و گناه می شود، به شدت نهی و ما را به این واقعیت رهنمون شده که اگر هیجان و شهوت زن تحریک شود، می تواند به مراتب بیشتر از شهوت‌رانی و لذت‌جویی مردان آسیب‌زا و ویرانگر باشد. برداشت اولیه ما از این روایات این است که نهی متوجه نشستن بر هر زینی است، چه زین اسب و امثال آن از حیوانات باشد و چه زین دوچرخه، موتورسیکلت و امثا آن از وسایل نقلیه. بخصوص وقتی به این مسأله توجه کنیم که معمولا زین حیوانات بزرگتر و پهنتر بوده است و زین دوچرخه کوچک‌تر و باریک‌تر و میزان تحریک کنندگی در آن بیشتر.»
در سایت حوزه دوچرخه سواری به عنوان زمینه ساز خودارضائی هم مطرح شده است: « توجه به ساختار و فیزیک خانم‌ها، وقتی دختران بر زین دوچرخه سوار می‌شوند شرمگاه (فرج) آنان روی زین قرار گرفته و باعث تحریک و تهییج آنان می‌شود و به تدریج ممکن است از این کار لذت ببرند و بر این لذت عادت کنند و به مرور زمان ممکن است به سمت خودارضایی کشیده شوند. پدیدهی نابهنجار و گناه زشت و بزرگی که با توجه به آمار گزارش شده و تجارب مشاوره‌ای، متاسفانه روز به روز در میان دختران شایع‌تر می‌شود.»
ایران وایر , شیما شهرابی
***
کمپین ساده مردمی سهشنبههای بدون خودرو که از آخرین روزهای بهمن‌ماه سال گذشته شروع شد، به تازگی به یک قراری تبدیل شده که با زنان دوچرخه‌سوار در این روز برخورد شود.
دختران و زنان دوچرخه‌سوار در مریوان در صف اول این برنامه بودند و از روز اول با این کمپین همراه شدند، اما روز گذشته پایگاه خبری کردپا، گزارش داد: «راه دختران دوچرخه‌سوار مریوانی در کمپین همگانی «روز بدون خودرو» را مسدود و دوچرخه‌ها را توقیف کردند.»
بنابر گزارش این سایت، «نیروی انتظامی از چندین دوچرخه‌سوار زن در مسیر میدان استادیوم تا دریاچه زریبار تعهد کتبی گرفته و از آنها خواسته تا دیگر در این حرکت حضور نداشته باشند، چون به گفته ماموران نیروی انتظامی مریوان بنا به دستورالعمل جدید، دوچرخهسواری بانوان در اماکن عمومی ممنوع و غیرقانونی است.»
موضوعی که منصور مرادی، نماینده مریوان در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «وقت ایران» به شکل دیگر آن را تایید می‌کند: «بهتر است من در این باره حرف نزنم تا موضوع ختم به خیر شود. من هم شنیده‌ام که با زنان مریوانی برخورد شده اما این برخورد آنقدر که رسانه‌ها آن را بزرگ می‌کنند نبوده است. در آخرین خبری که از این ماجرا دارم شورای شهر مریوان برای تسهیل دوچرخهسواری زنان قسمتی از پارک بانوان این شهر را به عنوان پیست دوچرخهسواری اختصاص داده است.»
او به اعتراض زنان نسبت به ممنوعیت دوچرخهسواری هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «من شایعاتی شنیده‌ام که برخی به امام جمعه مریوان نسبت داده‌اند که ایشان دوچرخهسواری زنان را حرام اعلام کرده‌اند، اما واقعیت این نیست، امام جمعه مریوان در خطبه‌های اخیر خود دوچرخهسواری را حرام ندانسته و تنها به حجاب زنان دوچرخه‌سوار اعتراض کرده‌اند.»
وقتی از مرادی پرسیده شد که آیا پوشش جدیدی برای دوچرخهسواری زنان وجود دارد، پاسخ داد: «خیر! حجاب زنان دوچرخه‌سوار حجاب خاصی نیست، بلکه باید عرف جامعه امروز برای پوشش زنان در آن رعایت شود، اگر این حدود رعایت شود هیچ محدودیتی برای زنان وجود ندارد.»
وضعیت برخورد با زنان دوچرخه‌سوار در شهرستان‌ها به‌خصوص مریوان گروهی از زنان و مردان دوچرخه‌سوار تهرانی را بر آن داشت که در روز سه‌شنبه بدون خودرو همراه با دوچرخه خود پلاکاردی از نظر مقام معظم رهبری حمل کنند که روی آن نوشته شده بود: «دوچرخهسواری زنان شرعی و قانونی است.» این دوچرخه‌سواران از میدان انقلاب تا میدان ولیعصر را با این پلاکاردها رکاب زدند.
اما موضوع برخورد نیروی انتظامی در مریوان در شبکه‌های مجازی هم بازخورد داشت. امیر ابتهاج در صفحه توئیتر خود فیلم کوتاهی از وانت نیروی انتظامی که دوچرخه‌های زنان را توقیف کرده بود منتشر کرده و نوشته: «در مریوان به‌خاطر دوچرخهسواری ۳ زن دوچرخه‌سوار را بازداشت کردند.» کتی هم با انتشار عکسی از دوچرخهسواری زنان مریوان نوشته: «بیش از ۳۰ درصد زنان این شهر سهشنبههای بدون خودرو را با دوچرخه طی می‌کنند.»
از: وقت ایران
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید