هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

جمعه, 8ام مرداد, 1400
اندازه قلم متن

خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۵۲ واقعه محیط زیستی ایران است که در روزهای اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده اند. در هفته ای که گذشت، دستکم ۵۱ صیاد و شکارچی غیرمجاز و همچنین ۱۰ قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. بعلاوه شهردار مسجد سلیمان در پی ارتکاب تخلفات محیط زیستی، درمحاکم قضائی شهرستان مسجدسلیمان محکوم شد. طی هفته ای که سپری شد مسئولان و کارشناسان متعددی از وضعیت بحرانی تالاب ها، رودخانه‌ها و منابع آبی کشور خبر دادند که در این گزارش به تعدادی از آنها پرداخته شده است. همچنین طی هفته اخیر شاخص کیفی هوا دستکم در ۱۱ شهر ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم برای تمام گروه‌ها اعلام شد. در هفته ای که گذشت، ۵۱ هکتار از مراتع و جنگلها در استان های خراسان رضوی، گلستان و گیلان در آتش سوختند. از دیگر اخبار محیط زیستی این هفته می توان به تخلیه فاضلاب استان مازندران به دریای خزر در سایه بی تدبیری مسئولین و عدم وجود سیستمی جامع برای جمع آوری فاضلاب استان، اشاره کرد.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از سویی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید حجم آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی، از بین رفتن منابع آبی و جانداران

خشک‌سالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجهٔ آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.

خشکسالی و کمبود آب در بسیاری از استان های کشور رو به افزایش است و خسارات جبران ناپذیری را بر اکوسیستم این مناطق وارد کرده است. برخی از رودخانه ها و منابع آبی، در سایه کاهش باران و فقدان مدیریت بارش های حداقلی، کاملا خشک و یا در شرف از بین رقتن هستند و شماری از تالاب هایی که از جایگاه ویژه ای در اکوسیستم، محیط زیست و تامین معاش زندگی افراد ساکن منطقه داشتند، خشک شده اند. به عقیده برخی از کارشناسان، سد سازی های غیر مهندسی و بی رویه، از دلایل اصلی مشقت های وارده بر کشاورزان، دامداران، ساکنین و دیگر جانداران متعلق به منطقه است.

هادی کیادلیری عضو هیأت علمی دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه علوم تحقیقات از خشک شدن رودخانه چالوس خبر داد و گفت: سدهای انحرافی انتقال آب که به منظور تأمین آب مورد نیاز کشاورزی در شرق مازندران ایجاد شده‌اند، باعث مرگ یکی از خروشان‌ترین رودخانه‌های کشور شده‌ است.

بعلاوه معاون محیط زیست طبیعی اداره کل محیط زیست آذربایجان غربی با اشاره به اینکه وضعیت تالاب های استان متاثر از بحث خشکسالی حاکم براستان است، اظهار کرد: تالاب های استان وضعیت مساعدی ندارند.

حجت جباری افزود: تالاب های دائمی استان همچون تالاب دُرگه سنگی، حسنلو، سولدوز به دلیل کمبود منابع آب و شرایط خشکسالی امسال فقط ۴۰درصد آبگیری شدند که در پایان تابستان قطعا با مشکل مواجه خواهیم شد.

افزون بر این، رییس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد گفت: بخش‌های عمده ای از تالاب بین‌المللی قوپی باباعلی این شهرستان به علت کاهش نزولات در آستانه خشک شدن کامل قرار گرفته است.

طی هفته‌ای که گذشت، در بستر خشکیده رودخانه تیره شهرستان دورود صدها هزار قطعه آبزیان در بستر رودخانه و آب مانده ها و آبگیرها گیر افتادند و تلف شدند. یک کارشناس آب در این خصوص گفت: “ساخت سد کمال صالح اراک در بالا دست رودخانه تیره و رها نشدن حق آبه ۳۵ میلیون مترمکعبی از محل سد باعث خشک شدن رودخانه تیره و به وجود آمدن فاجعه زیست محیطی شده است”.

همچنین دو هزار بچه ماهی در سد حاجی آباد زیرکوه به دلیل خشکسالی بی سابقه و کاهش شدید اکسیژن در آب تلف شدند.

علاوه بر این، رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان شازند هشدار داد: خشک شدن تدریجی نهال‌ها، جنگل‌های بلوط سرسختی شازند را در معرض خطر قرار داده است.

بعلاوه  به دلیل خشکسالی بی سابقه و کاهش شدید اکسیژن در آب، دو هزار بچه ماهی در سد حاجی آباد زیرکوه به دلیل خشکسالی بی سابقه و کاهش شدید اکسیژن در آب تلف شدند.

در خبری دیگر،کارشناس مسئول نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست خراسان جنوبی اعلام کرد که بسیاری از گونه های جانوری این منطقه در پی نیافتن آبی برای نوشیدن، در  روستاها، مزارع و سکونتگاه‌های این منطقه متفرق شده اند؛ بنابراین لزوم آب رسانی به گونه های مذکور که در شرف تلف شدن از فرط تشنگی هستند، کاملا محرز است.

به گفته او در صورت عدم رسیدگی به این بحران و تداوم این وضعیت، حیات گونه های جانوری این منطقه با خطرات جدی مواجه خواهد شد.

طی هفته ای که سپری شد، مدیر جهاد کشاورزی خرمشهر با بیان اینکه حدود یک ماه است که نخلداران برخی از مناطق در خرمشهر با آب شور نخیلات خود را آبیاری می‌کنند، گفت: تنش آبی و شوری آب در خرمشهر برای حدود ۵۰۰ هکتار از نخیلات خرمشهر مشکلات جدی ایجاد کرده و ادامه داشتن این مساله می‌تواند تهدیدی جدی برای نابودی آن‌ها باشد.

در همین حال، حجت جباری، معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست ایران اعلام کرد: امسال به علت خشکسالی و در پی آن گرفتاری پرندگان در غلظت بالای نمک آب دریاچه ارومیه، میزان حضور فلامینگوها به ۳۰ تا ۳۵ درصد کاهش یافته است.

همچنین به گفته وی، ۱۰ نفر محیط‌بان و ۱۳ قرق‌بان در پارک ملی دریاچه ارومیه فعالیت می‌کنند که این تعداد برای حفاظت فیزیکی بسیار اندک است.

همچنین محسن حیدری از خروج سیستان و بلوچستان از شرایط فوق بحرانی و اضطرار آبی خبر داد و گفت: بیش از ۹۳ درصد مساحت استان همچنان گرفتار خشکسالی است.

افزون بر این مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان کرمانشاه با اشاره به وضعیت نگران کننده منابع آبی کرمانشاه گفت: در سال آبی جاری میزان رواناب‌های استان ۶۰ درصد و آب‌های زیرزمینی حدود ۳۰ درصد افت داشته است.

او اظهار داشت: میزان آب‌های سطحی و رواناب‌ها در کرمانشاه حدود ۶۰ درصد و آب‌های زیرزمینی ۳۰ درصد کاهش داشته است.

بعلاوه در پی کم‌آبی شدید در خوزستان طی ماه‌های گذشته نخلستان‌های روستاهای «شادگان» و «عبودی» به دلیل نرسیدن آب خشک شده است.

مدیر جهاد کشاورزی شادگان در این خصوص گفت که ۷۵۰۰ نخل در این شهرستان تلف شده است.

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیست

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی هفته‌ای که گذشت، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۵۱ شکارچی و صیاد متخلف که حاصل جمع آوری ۱۳ گزارش منابع رسمی است، در استان های آذربایجان غربی، قزوین، گیلان، همدان، کردستان، خراسان جنوبی، هرمزگان، ایلام، کرمان، زنجان، مازندران و خراسان شمالی بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند. افزون بر این، بیش از ۲۱ تن چوب جنگلی که حاصل جمع آوری ۵ گزارش منابع رسمی است، در استان های، کهگیلویه و بویر احمد، مازندان، تهران، سمنان و لرستان، کشف و ضبط شده و دستکم ۱۰ نفر در این خصوص بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

در خبری دیگر، بنابر اعلام رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان مسجدسلیمان، شهرداری این شهر در پی ارتکاب تخلفات محیط زیستی، درمحاکم قضائی شهرستان مسجدسلیمان محکوم شد.

دیر زمانی ‌ست که در سایه نبود حمایت های قانونی، بسیاری از محیطبانان و جنگل بانان کشور، طی درگیری های متعددی که با شکارچیان متخلف و یا قاچاقچیان چوب دارند، بر اثر اصابت گلوله متخلفین مذکور جان خود را از دست می دهند و یا مورد ضرب و شتم قرار می گیرند. شایان ذکر است که در پی وخیم تر شدن اوضاع اقتصادی کشور و بدنبال آن افزایش تخلفات محیط زیستی اعم از شکار غیر مجاز و قاچاق چوب، میزان این ناملایمتی ها توسط متخلفین رشد چشم گیری داشته است. علیرغم وعده های مسئولین مبنی بر رسیدگی مجدد، تجدید نظر و اصلاح قوانین مربوط به حمایت از قشر محیط بانان، تاکنون در زمره عمل اقدامی در این خصوص صورت نگرفته است.

در همین راستا مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان از بازداشت یک متخلف محیط زیستی که اقدام به ضرب و شتم جنگلبان اداره منابع طبیعی شهرستان علی آباد کتول کرده بود، خبر داد.

وی در این خصوص گفت: یک دامدار متخلف در روستای زرین گل که اقدام به تعلیف ۲۳ راس از گاو‌های خود در جنگل و قطع شاخه‌های ۳ اصله از درختان جنگلی کرده بود با تذکر جنگلبان عصبانی شد و با سلاح سرد (تبر) اقدام به وارد کردن یک ضربه به سر و یک ضربه به پای قرقبان کرد که منجر به شکسته شدن سر و صدمه به پای قرقبان شد.

حق تنفس و هوای پاک

بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پر شماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای اراک ۱۵۳، شازند ۱۵۸، بندرعباس ۱۰۲، جاسک ۱۳۸، اصفهان ۱۰۶، بهبهان ۱۳۹، ماهشهر ۱۰۹، بندر امام ۱۲۳، اهواز ۱۰۸، دشت آزادگان ۱۲۷ و شوشتر ۱۰۸، ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم برای تمام گروه‌ها اعلام شد.

بعلاوه مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان اعلام کرد: همانطور که انتظار می‌رفت از شامگاه دوشنبه بر شدت وزش بادهای ۱۲۰ روزه در شمال استان افزوده شد به‌نحوی که گردوغبار آن به زاهدان و برخی مناطق دیگر استان نیز نفوذ کرد.

در هفته ای که گذشت، ۵۱ هکتار از مراتع و جنگلها در استان های خراسان رضوی، گلستان و گیلان در آتش سوختند.

از سوی دیگر، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری مهاباد گفت: آتش سوزی ۲۰۰ هکتار از نیزارهای منطقه تالاب کانی برازان این شهرستان پس از ۱۰ ساعت تلاش نیروهای آتش نشانی مهار شد.

بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی

بر اساس گزارش ها، تقریبا همه فاضلاب مازندران وارد آب دریا می شود؛ چراکه هیچ گونه سیستم جامعی برای جمع آوری فاضلاب مازندران وجود ندارد؛ به نحوی که صاحبان واحدهای مسکونی، تجاری، گردشگری، بهداشتی و صنعتی در این استان یا اساسا سیستم تصفیه فاضلاب ندارند یا اگر هم داشته باشند، اداره کل محیط زیست و شرکت آب و فاضلاب استان مازندران به دلیل عدم انجام نظارت های دوره ای بر نحوه دفع فاضلاب مازندران، تا زمانی که شکایتی از خرابی یک سیستم تصفیه فاضلاب دریافت نکنند، بر واحدهای متخلف نظارت نمی کنند.

در هفته ای که گذشت، یک فعال زیست محیطی گیلان از آلودگی مزارع و اراضی کشاورزی روستاهای فخب و سیاه‌اسطلخ رشت به دلیل ورود فاضلاب‌های خانگی به رودخانه گوهررود و زرجوب خبر داد.

همچنین نماینده مردم خوزستان در مجلس خبرگان گفت: آب آلوده باعث نابودی نخیلات استان خوزستان در سال های اخیر شده است.

در هفته ای که سپری شد، رئیس اداره حفاظت محیط زیست مسجدسلیمان گفت: دفع غیراصولی، نفوذوجاری شدن شیرابه سمی در محیط ودرسفره‌های آب زیرزمینی، سوزاندن پسماندها، عدم راه اندازی کارخانه بازیافت زباله، عدم ساماندهی مکان سایت دفن درطول سال‌های متمادی توسط شهرداری ازمهمترین مشکلات جایگاه زباله شهرمسجدسلیمان است.


به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید

هنوز نظری اضافه نشده است. شما اولین نظر را بدهید.