به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته‌ ای که گذشت بیش از هفت شکارچی غیرمجاز و قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. علاوه بر این بیش از شش منطقه از جنگل ها و مراتع کشور دچار آتش سوزی شدند که به موجب آن دستکم ۷۶ هکتار از مراتع طعمه حریق شد. از سوی دیگر شاخص کیفی هوا دستکم در ده شهر ناسالم اعلام شد. از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به تداوم خشکسالی و فرونشست در مناطق مختلف اشاره کرد؛ در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.

آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

حیات وحش

حیات‌ وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.

در هفته ای که گذشت، یک قلاده کفتار راه راه ماده در جاده معروف به پل زال در شمال استان خوزستان در اثر تصادف جاده ای تلف شد.

از سوی دیگر، رئیس هیات سوارکاری استان یزد از تلف شدن ناگهانی ۱۱ راس اسب از نژاد عرب متعلق به یکی از مالکان در شهرستان زارچ خبر داد و گفت: علت تلف شدن اسبها در دست بررسی است.

همچنین، اعظم حبیبی پور، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست استان یزد گفت: بر اساس آخرین سرشماری در سال گذشته ۷ هزار و ۵۷۳ رأس کل و بز، ۳ هزار و ۴۶۶ رأس قوچ و میش، ۸۱۱ رأس آهو، ۱۲۷ جبیر و مجموع ۱۱ هزار و ۹۷۷ رأس حیات وحش شاخص علفخوار در مناطق تحت مدیریت محیط زیست استان یزد شناسایی شده که برای حفاظت و حمایت از گونه‌های حیات وحش با کمبود محیط بان در این استان مواجه هستیم.

قاچاق و شکارچی

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی یک هفته اخیر با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، بیش از بیست و سه تن چوب قاچاق که حاصل جمع آوری سه گزارش منابع رسمی است، در استانهای کرمانشاه، گیلان و مازندران کشف و ضبط شده و در این راستا پنج متهم بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند. همچنین طی این مدت دستکم دو شکارچی در استان های گیلان و کاشان بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

علی فرهی تکرمی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان رودبار از مجازات یک شکارچی غیرمجاز کل و بز وحشی در این شهرستان خبر داد و گفت: این فرد به ۱۳ ماه حبس و پرداخت ۷۵۰ میلیون ریال جریمه نقدی محکوم شده بود که وی پس از پرداخت جزای نقدی تعیین شده ، هم اکنون در حبس است.

علاوه بر این، عبدالرحمن مرادزاده، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر گفت: از ابتدای سال جاری تاکنون ۴۰ شکارچی متخلف در این استان دستگیر شده است.

از سوی دیگر، سرهنگ رزمجویی، فرمانده انتظامی شهرستان جهرم از کشف ۲ تن ذغال چوب قاچاق و بازداشت یک تن در این راستا خبر داد.

علاوه بر این، محمد نوری، فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل از توقیف یک دستگاه نیسان وانت حامل خاک پیت و یک دستگاه خودرو سواری حامل پنج کیسه ذغال قاچاق جنگلی توسط نیروهای این یگان خبرداد.

آلودگی هوا

بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پرشماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای ماهشهر ۱۴۰، اهواز ۱۴۶، شوشتر ۱۲۰، کرج ۱۰۸، اصفهان ۱۲۱، فردیس ۱۵۲، دزفول ۱۰۶، دشت آزادگان ۱۴۶، اندیمشک ۱۲۶، رامهرمز ۱۰۵ ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم برای تمام گروه ها اعلام شد.

از سوی دیگر، رضا شکاریان مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی گفت: تعداد روزهای ناسالم در سال ۱۴۰۱ در استان خراسان شمالی در مقایسه با سال ۱۴۰۰ حدود ۳۷ درصد رشد داشته است.

علاوه بر این، بنا بر پیش‌بینی هواشناسی اصفهان به دلیل استمرار خشکسالی در مناطق شمال و شرق این استان، ورود ریزگردها به این استان سبب شده تا شاخص هوای کلان شهر اصفهان در وضعیت قرمز و ناسالم برای همه گروه‌های جامعه ثبت شود.

شاخص کیفیت هوا (Air Quality Index = AQI) معیاری برای تعیین روزانه کیفیت هوا و میزان ارتباط آن با سطوح سلامتی افراد است که جزئیات آن در پی می آید:

از صفر تا ۵۰ در شرایط پاک (سبز)، ۵۱ تا ۱۰۰ در شرایط سالم (زرد و حدمجاز استاندارد یا حد سلامت)، ۱۰۱ تا ۱۵۰ در شرایط ناسالم برای گروه حساس (نارنجی)، ۱۵۱ تا ۲۰۰ در شرایط ناسالم برای همه (قرمز)، ۲۰۱ تا ۳۰۰ در شرایط بسیار ناسالم (بنفش) و ۳۰۱ تا ۵۰۰ در شرایط خطرناک (ارغوانی) تعیین شده‌است.

بحران فرونشست زمین در ایران

یکی از مسائلی که در اثر برداشت بیرویهٔ آب زیرزمینی رخ میدهد، فرونشست زمین است. امری که به گفته برخی از کارشناسان، عدم مدیریت آب های سطحی موجود توسط مسئولان متولی و نهایتا اقدام به برداشت بیش از حد از آب های زیرزمینی، رشد به سزایی به آن می بخشد. نشست زمین باعث ایجاد شکاف های عمیق در سطح زمین، کج شدن لوله های چاه، خرابی ساختمان ها و نهایتا ایجاد تلفات جبران ناپذیر برای انسان ها و دیگر موجودات زنده می شود. مؤسسه اطلاعاتی و تحقیقاتی اینتل لب، فرونشست زمین در پیرامون تهران را همانند «بمب ساعتی» دانست و اعلام کرد که تهران با سالی ۳۶ سانتیمتر، رکورددار فرونشست زمین در سراسر جهان است؛ قابل توجه است که افت سطح آب های زیرزمینی تهران، از چرایی های این مشکل دانسته شد.

در هفته ای که گذشت، معصومه آمیغ پی، رئیس اداره ترازیابی دقیق سازمان نقشه برداری کشور گفت: پانزده کلان شهر کشور درگیر پدیده فرونشست زمین شدند و این پدیده طوری وارد شهرها شده که به سازه های محلی آسیب های جدی وارد کرده و ایمنی مردم را تحت تأثیر قرار داده است.

وی افزود: استان قزوین جز استان هایی است که سالانه بالای ۲۰ درصد فرونشست در زمین های کشاورزی را تجربه می کند.

خشکسالی

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت: بر اساس تصاویر ماهواره ای، تالاب گاوخونی صد در صد خشک است و شاید دو یا سه درصدِ قسمت شمالی آن کمی مرطوب باشد.

از سوی دیگر، بر اساس اعلام سازمان هواشناسی، ۱۰۰ درصد مساحت استان‌های البرز، یزد و سمنان با خشکسالی مواجه اند به‌ طوری‌ که «شدت خشکسالی» در ۹۷ درصد از مساحت سمنان، ۸۷.۶ درصد از مساحت البرز و ۶۷.۹ درصد از مساحت استان یزد «شدید» تا «بسیار شدید» است.

تهران نیز از نظر درصد وسعت تحت تاثیر خشکسالی با ۹۹.۸۴ درصد مساحت درگیر، در رتبه دوم استان‌های درگیر خشکسالی کشور قرار دارد. هم اکنون ۸۶ درصد از مساحت تهران با خشکسالی شدید تا بسیار شدید مواجه است.

علاوه بر این، علیرضا قاسمی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان با اشاره به وضعیت بحرانی منابع آبی گفت: “۹۰ درصد مساحت این استان هم‌ اینک درگیر خشکسالی است.”

محمدحسن رستمیان، امام‌جمعه موقت سمنان با اشاره به کمبود منابع آبی در این استان، خواستار رفع معضل کم‌آبی در این استان سمنان با بهره‌گیری از ظرفیت واحدهای دانش‌بنیان و استفاده از روش‌های نوین تأمین آب در بخش‌های شرب، صنعت و کشاورزی شد.

در هفته ای که گذشت، آمارهای دفتر مدیریت منابع آب ایران از کاهش ۳۸ درصدی ذخیره آب سد طرق نسبت به یک سال گذشته خبر داد.

آتش سوزی

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

در هفته ای که گذشت، وقوع دستکم شش فقره آتش سوزی در مناطق جنگلی و مراتع استان های سیستان و بلوچستان، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، خراسان رضوی موجب از بین رفتن ۷۶ هکتار از منابع طبیعی این استان ها شد.

نخلستان‌های حاشیه رودخانه سرباز در حدفاصل روستای کُجوم دچار حریق شده و بسیاری از آنان خاکستر شدند.

پسماند

رئیس محیط زیست بابل با اشاره به فعالیت ۱۰۰ واحد صنعتی آب بر در این شهرستان گفت: فقط تعداد محدودی از این واحدها تصفیه خانه دارند و بقیه به طور مستقیم فاضلاب و پسآب ها را در طبیعت رهاسازی می کنند.

حسین حیدرپور با اشاره به اینکه توسعه جمعیتی هم سبب آلودگی محیط زیست و هم تغییر اقلیم و هوا می شود، اظهار کرد: وضعیت فاضلاب در بابل از حالت بحرانی گذشته و تمامی منابع آب های زیرزمینی ما را آلوده کرده است. سرچشمه رودخانه ها در بابل آب ندارد آبی که در رودخانه ها مشاهده می شود همه فاضلاب است، روزانه ۱۵۰ مترمکعب سپتاژ انسانی توسط تانکرها در طبیعت رها می شود.

همچنین، عطاالله کاویان، مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران گفت: آلودگی منابع آبی و نفوذ شیرابه‌ ها تبعات مدیریت نامناسب پسماند در استان است و هنوز در منطقه فریدونکنار و بابلسر و آمل نسبت به مدیریت پسماند و ساخت زباله سوز غیره اقدام نشده است.

از سوی دیگر، حمیدی، مدیرکل حفاظت محیط زیست کردستان گفت: در جایگاه‌های مدیریت پسماند، تفکیک زباله صورت گیرد، اما در کردستان این جایگاه‌ها تنها محلی برای جمع آوری و دفن پسماند‌ها شده است.