حمید فرخنده
توتالیتاریسم جدید در روسیه از خاکستر توتالیتاریسم قدیم، در چهره یک مامور قدیمی کا.گ.ب داس مرگ در دست، هم به کشور همسایه حمله میکند و هم مخالفان سرشناس داخلی یکی پس از دیگری از میان برمیدارد. درصد بالایی از مردم روسیه نیز تحت تاثیر دستگاه پروپاگاندای عظیم روسیه فکر میکنند ولادیمیر ولادمیروویچ پوتین نیز به سیاق جنگ جهانی دوم و مبارزه تاریخی مردم شوروی علیه نازیسم، با نازیسم و فاشیسم در کشور همسایه میجنگد. البته کشور ما نیز از ترکشهای چنین نگاهی به جنگ پوتین علیه اوکراین مصون نمانده است. هنوز برخی از بقیهالسیف حزب توده و طرفدارانش چنین نگاهی دارند.
لیبرال دموکراسی غرب که روزگاری پایان کمونیسم را جشن گرفت، اکنون نظارهگر ساکت جنایت شبانهروزی در غزه هست. البته آش آنقدر شور شده که اینجا و آنجا اعتراضاتی نسبت به «زیادهروهای اسرائیل» میکنند، اما در این شکست اخلاقی، خاموشی هنوز بهترین فریضه سیاسی به شمار میرود. خیابانهای امریکا و کشورهای اروپایی هم علیرغم وجدان بیدار بشری، علیرغم شمعهای روشن و اعتراضاتی که اینجا و آنجا میشود، یادآور فریادهای رسای مردم و مشعلهای برافراشته در مخالفت با جنگ ویتنام نیست.
در زادگاه رنسانس «جورجیا ملونی» رهبر حزب راست افراطی و وارث حزب فاشیست موسولینی بر سریر قدرت است و راشل موسولینی نوه موسولینی و عضو حزب دست راستی ملیگرا (فراتللی دیتالیا/برادران ایتالیایی) در انتخابات شورای شهر رم حداکثر آرا را بدست میآورد. در میادینی که روزگاری دور نسیم نوزایی میوزید و خبر از تولدی دیگر و حرکت به سوی عصر روشنگری میداد، در نزدیکی فلورانس همین یک ماه پیش سلام دستهجمعی و غرّای فاشیستی طنینانداز شد. دادگاه عالی این کشور نیز دو هفته بعد رای بر قانونی بودن سلام فاشیستی داد.
در کشور فیلسوفان و متفکران بزرگ، در کشور اومانیستهای بزرگ مانند مارکس و کانت، در کشوری که در مدارسش درس فراموش نکردن جنایت و مسئولیت جمعی در قبال جنایات پدرها و پدربزرگها به نوجوانان میدهند، در کشور آزادی بیان، حتی در محافل آکادمیک آن، کسی جرأت نمیکند با صدای رسا از جنایات اسرائیل در غزه و حقوق فلسطینیها بگوید.
در کشور انقلاب، آزادی، برابری و برادری، در کشور حامی بینوایان، ویکتور هوگو، در کشور مندس فرانس و ژنرال دوگل و حتی ژاک شیراکِ دست راستیِ مخالفِ حمله نظامی به عراق و موافق حقوق فلسطینیها، اکنون امانوئل مکرون کشتار حماس در اسرائیل را «یهودیستیزی» قرن مینامد تا با سوءاستفاده از معنی کلمات، به عنوان قهرمان مبارزه با «یهودیستیزی» مورد تشویق دیگر خاموشان همرده و غیرهمرده خویش قرار بگیرد.
و نهایتا در کشوری که قدرتمندترین دموکراسی دنیاست، در کشور توماس جفرسون، جرج واشنگتن و آبراهام لینکلن، سیاستمداران میانمایه صحنهگردان سیاست شدهاند. ترامپ پوپولیست با بایدن سالخورده و فراموشکار برای یکدیگر شاخ و شانه میکشند.
یخهای قطبی درحال آب شدن هستند و زمین درحال گرم شدن، برای بدست آوردن دل مردم، ببخشید رای مردم، سیاستمداران اما جرأت اتخاذ سیاستهای لازم و مردمناپسند برای حفظ محیط زیست را ندارند. در ایران ما نیز کار تنور سرد انتخابات به جایی رسیده که برای گرم کردن این تنور دست به دامن برخی چهرههای مبتذل فضای مجازی شدهاند تا آنها با کاندیداتوری خود شاید بتوانند بخشی از اقشار خاکستری که معمولا در هیچ انتخاباتی شرکت نمیکنند را به پای صندوقهای رای بیاورند.
امروز دومین سالگرد حمله روسیه به اوکراین است، دیروز نیز بعد از تلاشهای فراوان و کوبیدنها بر در ِسردِ بستهی زندانی پرت در سیبری، مادر آلکسی ناوالنی، مردی شجاع با سیرت و صورت زیبا، مردی که توطئه ماموران پوتین را با لبخند و «ایرونی» تفسیر میکرد، موفق شد جسد فرزند خود را ببیند.
انصافا این همه فاجعه، بلا، تزویر و زشتی شاید در کمتر دورهای در دهههای اخیر یکجا جمع شده باشد.
از: ایران امروز