یاسمن خالقیان: ازدحام بازار تهران همیشگی است؛ آخرین روزهای گرم تابستان. ۱۵خرداد؛ خیابان پوشیده از سنگفرش. بچه مدرسه‌ای‌ها همراه با مادر و پدر خود روزهای خوش کودکی را تداعی می‌کنند. پشت مسجد جامع بازار لوازم‌التحریر. ایرانی و خارجی. با جنس و شکل‌های متنوع. زمزمه‌هایی مبنی بر ممنوعیت استفاده از لوازم‌التحریر خارجی در مدارس در بازار دهان به دهان می‌چرخد. مهرناز ۳۲ساله که دستانش پر از کیسه‌های خرید است و پسر ۱۰ساله‌اش را برای خرید آورده می‌گوید: «امسال قوانین سختگیرانه‌ای برای ممانعت استفاده از کالاهای خارجی وضع کرده‌اند، حتی نمره انضباط را در صورت استفاده از این اجناس در مدرسه کم می‌کنند؛ اما آیا می‌توان وسوسه کودکان را برای خرید این کالاها سرکوب کرد؟»
عباس هدایتیان، رییس اتحادیه لوازم‌التحریر اما در این رابطه به «شرق» می‌گوید: «آموزش‌وپرورش این اجناس را ممنوع نکرده است؛ اما از آنجایی که عکس‌های کار شده روی این کالاها متضاد با عرف عمومی جامعه است موجب شده سختگیری‌هایی اتخاذ شود. چند سالی است کارشناسان در این حوزه تحقیق کرده‌اند و نتیجه آن اجرای برنامه‌هایی برای فرهنگ‌سازی از طریق آموزش‌وپرورش برای خانواده‌ها بوده است؛ اما خانواده‌ها همکاری لازم را نداشته‌اند. با اصناف هم جلساتی داشته‌ایم برای تولید اجناسی با طرح ایرانی که امسال بیش از ۲۰درصد آن عملی شده است، ۹۰درصد اجناس موجود در بازار وارداتی هستند، به همین دلیل از واردکنندگان خواسته‌ایم اجناسی وارد کنند که به فرهنگ ما نزدیک‌تر باشد.»
چرخ‌های باربری که با سروصدا از کنارت رد می‌شوند، ازدحام جمعیت همراه با بوی خوش مداد، پاک‌کن و دفتر نو، دالان‌های تنگ‌وتیره بازار را پر کرده است. عارف ۳۵ساله، از فروشندگان لوازم‌التحریر که ۱۰سال است در این حوزه فعال است، در مورد بازار امسال می‌گوید: «در مقایسه با پارسال ۴۰درصد افزایش قیمت داشته‌ایم، امسال حتی نمایشگاه پاییز هم نتوانست قیمت‌ها را پایین بیاورد و تکانی به بازار بدهد، قیمت‌ها بالاست و برای بسیاری غیرقابل پرداخت است. به همین دلیل، میزان فروش نسبت به‌سال قبل بسیار پایین آمده، فروش ما نسبت به شهریور سال ۹۱، نصف شده است.»
جلو یکی از مغازه‌ها پسری ۱۸ساله فریاد می‌زند «دفترومداد زیر قیمت بازار» در اینجا هم قیمت‌ها تفاوت چندانی با جاهای دیگر ندارد. پدر دستانش تنگ است، ساعات زیادی را اضافه‌کاری کرده تا شرمنده نشود، نگاه علی به اسکناس‌های لرزان در دست پدرخیره می‌ماند، یک مداد و پاک‌کن کافی است یک دفتر ساده بی‌هیچ رنگی، می‌ارزد به کمرنگ‌نشدن لبخند پدر.
هدایتیان در مورد افزایش قیمت‌های امسال می‌گوید: «وقتی تولید‌کننده با دلار سه‌هزارتومان مواد اولیه وارد می‌کند باید قیمت تولیدات داخلی بالا برود.»
وی در مورد سخنان اخیر مدیرعامل شرکت پارس‌مداد دراین رابطه که اگر جلو واردات گرفته شود تا سه‌برابر نیاز کشور را تامین می‌کنیم می‌گوید: «مداد در اولویت دهم قرار گرفت و خود به خود جلو واردات آن گرفته شد؛ کارخانه‌هایی مثل پارس‌مداد که در آستانه تعطیلی بودند دوباره شروع به‌کار کردند، اما قیمت مداد ساخت ایران افزایش یافته است. با منع واردات کالا نمی‌توان قیمت را پایین آورد؛ چون بازار رقابتی را از بین می‌بریم و این باعث می‌شود تولید‌کننده داخلی تعیین‌کننده قیمت باشد.»
وی در مورد تعرفه پایین گمرک می‌گوید: «تعرفه پایین برای واردکنندگان نارضایتی تولید‌کنندگان داخلی را در پی داشته است؛ اما بالا بردن این تعرفه راهکار مناسبی برای حمایت از تولید داخلی نیست. ما از تولید‌کننده حمایت می‌کنیم، اگر دولت از طریق نگرفتن پول بیمه کارگران تولیدی یا تامین بخشی از هزینه‌های تولیدی‌ها از تولید‌کنندگان حمایت کند، هم قیمت‌ها مناسب‌تر می‌شود و هم اجناسی به بازار عرضه می‌شود که جنس و تنوع بهتری دارند.»
فرید به‌همراه کودک هفت‌ساله‌اش – کلاس اولی – برای خرید آمده است تب قیمت‌ها صورتش را سرخ کرده و می‌گوید: «تقریبا ۹۰درصد بازار پر شده است از اجناس خارجی که البته قیمت‌هایشان نسبت به اجناس ایرانی پایین‌تر است؛ علاوه بر این بچه‌ها ترجیح می‌دهند که از میان طرح‌های ساده ایرانی، رنگ و طرح متنوع خارجی را انتخاب کنند که البته جنسشان چندان خوب نیست.»
معتمدی ۵۳ساله که ۱۵سال فروشنده لوازم‌التحریر است، می‌گوید: «میزان خرید نصف شده است ما در این روزها صحنه‌هایی می‌بینیم که ناراحت‌کننده است. چرا برای افراد با درآمد پایین فکری نمی‌کنند تا اینگونه در برابر اصرار فرزندانشان شرمگین نشوند؟»
وی در ادامه می‌گوید: «در رسانه‌ها اعلام می‌کنند وضعیت لوازم‌التحریر خوب است و کمبودی در بازار نداریم؛ اما این کافی نیست، جنس در بازار باشد، وقتی مشتری نمی‌تواند خریداری کند فایده‌ای ندارد.»
آن سو‌تر از بازار، زندی که پنج‌سالی است در مرکز تجاری تیراژه لوازم‌التحریر فروش است از میزان فروش امسال ناراضی است و می‌گوید: «۶۰درصد از میزان فروش ما کم شده است.» هرچه به سمت نقاط شمالی شهر بروید کالاها لوکس‌تر و قیمت‌ها نیز بالاتر می‌رود. درست زمانی که علی از دفتر مورد علاقه‌اش دست می‌کشد در مغازه‌ای دیگر و جایی دورتر سینا پسر بچه‌ای هشت‌ساله، با خوشحالی طرح‌های مورد علاقه‌اش را به فروشنده نشان می‌دهد و فروشنده با رغبت جنس را در اختیارش می‌گذارد.
یکی از فروشندگان فعال درشهر کتاب نیاوران در مورد میزان تغییر مشتریانش می‌گوید: «بازار ما مانند سابق است، میزان فروش کم نشده است.»
در مغازه‌اش کالاهایی را می‌بینی مانند کالاهای موجود در ۱۵ خرداد؛ اما با قیمت‌هایی تا دو برابر. فروشنده در این رابطه می‌گوید: «دو برابرشدن قیمت‌ها در جیب مشتریان ما تاثیری نمی‌گذارد، در ضمن ما پول جایی که در آن مغازه داریم را می‌گیریم. مشتریان ما اغلب ماشین چندصد‌میلیونی سوار می‌شوند ۱۰هزار تومان بالاتر یا پایین‌تر تاثیری در وضعیت اقتصادی آنها ندارد.» شیدا که دختر هفت‌ساله‌اش را برای خرید آورده، می‌گوید: «درست است که اجناس خارجی برای کودکان جذاب‌ترند؛ اما اگر اجناس ایرانی هم با طراحان موفق ایرانی همکاری کنند و اجناس زیبا و مرغوب را عرضه کنند، حتما از آن استقبال می‌شود. وی در مورد افزایش قیمت‌ها نیز می‌گوید: «قیمت‌ها بسیار بالا رفته است؛ اما وقتی بچه‌ها نیاز دارند باید خرید. نمی‌شود که به بچه هفت‌ساله «نه» گفت.» اوج رونق بازار لوازم‌التحریر همین مهر ماه است که برای پدران و مادران همراه نوستالژی است. نوستالژی مداد شمشیرنشان و خودکار بیک. راستی یک خبر: خودکار بیک به خاطر تحریم دیگر در ایران تولید نمی‌شود.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید