خبرگزاری هرانا – بازداشت مهسا امینی زن جوان ۲۲ ساله به جرم بدحجابی توسط پلیس امنیت اخلاقی و سپس جان باختن او در زمان بازداشت به موج گسترده ای از اعتراضات سراسری در ایران دامن زد. معترضان با شعار محوری “زن، زندگی، آزادی” در اعتراض به عملکرد، قوانین و ساختار حکومت معترض به خیابانها آمدند.
گزارش ۲۱۵ صفحه ای پیش رو به بررسی آماری، تحلیل و جمع بندی از بیست روز نخست اعتراضات جاری (۲۶ شهریور تا ۱۳ مهر ۱۴۰۱) اختصاص دارد. در گزارش پیش رو علاوه بر تحلیل جغرافیایی و ارائه نقشه و نمودار، هویت ۲۰۰ جان باخته احتمالی از جمله ۱۸ کودک و نوجوان، برآورد از ۵۵۰۰ بازداشت شده به همراه هویت ۶۰۴ تن از شهروندان بازداشت شده، ۱۲۳ دانشجو و ۳۶ روزنامه نگار یا فعال عرصه خبر ارائه می شود. همچنین در کنار بخش های متعدد دیگر، مجموعه کاملی از ۶۹۸ گزارش ویدیویی راستی آزمایی شده به تفکیک زمان و موضوع در این گزارش لحاظ شده است. گزارش پیش رو اعتراضات در ۳۴۲ نقطه کشور در تمام استانهای کشور از جمله ۱۰۵ شهر و ۶۸ دانشگاه را بررسی می کند.
براس سهولت در بررسی گزارش پیش رو میتوانید با کلیک بر گزینه های میانبر فهرست محتوا، بخش مدنظر خود را مطالعه کنید، همچنین میتوانید با کلیک بر تصویر روبرو، نسخه ۲۱۵ صفحه ای گزارش را بصورت پی دی اف دانلود کنید.
فهرست محتوا
خلاصه
خلاصه
مهسا (ژینا) امینی، زن جوان ۲۲ ساله اهل سقز که به تهران سفر کرده بود روز سه شنبه ۲۲ شهریور ۱۴۰۱ در ایستگاه متروی حقانی تهران، به بهانه حجاب نامناسب توسط ماموران پلیس امنیت اخلاقی بازداشت و به بازداشتگاه این نهاد موسوم به وزرا منتقل شد.
کوتاه مدتی پس از بازداشت، پیکر نیمه جان وی در حالی که با سطح هوشیاری درجه ۳ به کما رفته بود به بخش مراقبت های ویژه بیمارستان کسری منتقل شد.
با توجه به کارنامه بد نیروی انتظامی در برخورد خشن با متهمان و وقایع مشابه پیشین، افکار عمومی با باور به ضرب و شتم این دختر جوان در محل بازداشتگاه، نسبت به این وضعیت واکنش نشان داد.
توضیحات غیرقابل پذیرش فرماندهی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی (فراجا) در دفاع از عملکرد خود در رابطه با فوت خانم امینی، سابقه عملکرد نیروی انتظامی در کنار نارضایتی گسترده از وجود نهادی به نام پلیس امنیت اخلاقی به اعتراضات گسترده در ایران دامن زد.
اعتراضات شهروندان به این رخداد از زمان فوت مهسا امینی، مقابل بیمارستان کسری در خیابان آرژانتین تهران آغاز شد و علیرغم فشار نهادهای امنیتی پس از خاکسپاری او در گورستان آیچی سقز، شکل خیابانی به خود گرفت تا جایی که نهایتا، بیست روز اعتراضات سراسری در ۳۱ استان، ۱۰۵ شهر و ۶۸ دانشگاه بزرگ کشور را حدفاصل ۲۶ شهریور ۱۴۰۱ تا ۱۳ مهر ۱۴۰۱ رقم زد.
اعتراضاتی که به واقعه فوت خانم امینی محدود نماند و به سرعت ارکان و پایه های سیاسی و ایدئولوژیک حکومت ایران را نشانه گرفت.
اعتراضاتی که با سرکوب شدید و استفاده نیروهای یگان ویژه پلیس، بسیج از گاز اشک آور، گلوله های ساچمه ای و سلاح جنگی منجر به کشته شدن ده ها تن و مجروح شدن صدها نفر از معترضان شده است.
گزارش پیش رو علیرغم محدودیت های شدید ارتباطی که حکومت ایران از زمان بروز اعتراضات تاکنون اعمال کرده، با توجه به ضرورت جاری، به جمع بندی از بیست روز نخست اعتراضات حدفاصل ۲۶ شهریور ۱۴۰۱ تا ۱۳ مهر ۱۴۰۱ می پردازد. اعتراضاتی که در زمان تهیه این گزارش همچنان به شکل های گوناگونی در قالب کنش های فردی و جمعی ادامه دارد.
ویژگی های این اعتراض
اعتراضات مورد بررسی این گزارش از ویژگی های خاصی برخوردار بود که آن را متمایز از اعتراضات یک دهه اخیر و در بعضی مواقع نسبت به عمر جمهوری اسلامی می کند.
۱- برخلاف عمده اعتراضات سالهای اخیر اعتراض بر اساس مطالبات اقتصادی یا محیط زیستی شکل نگرفت بلکه خواسته های سیاسی و حقوق بشری در مرکز آن بود.
۲- اعتراضات مردمی حول جان باختن یک زن جوان شکل گرفت، زن بودن، کرد بودن و سنی مذهب بودن او تماما به گروههای سرکوب شده و تحت تبعیض جنسیتی، اتنیکی، مذهبی منتسب می شد. اعتراض یکپارچه جامعه ایرانی نشان داد در مقابل این دسته بندی های ایدئولوژیک بی تفاوت است و کنش مترقی جمعی دارد.
۳- نسل جوان ایرانی که به گفته مسئولین انتظامی گاها میانگین سنی آنان به ۱۵ سال می رسید سهم عمده و مهمی در این اعتراضات داشتند.
۴- همبستگی کم سابقه ای بین ایرانیان داخل و خارج کشور شکل گرفت.
۵- این اعتراضات تقریبا تمام گروههای اجتماعی و طبقاتی را بصورت کم سابقه ای در یک موضع واحد در حمایت از معترضان قرار داد، طبقه متوسط شهری در کنار طبقات پایین یا بالادست در شهرهای کوچک و بزرگ، در مرکز و حاشیه های کشور، گروههای اتنیکی، اقلیت های مذهبی، اقلیتهای جنسیتی، اصناف از جمله معلمان، گروههای کارگری، دانشجویان، اساتید، هنرمندان، ورزشکاران از جمله این موارد بودند. در این اعتراضات بصورت کم سابقه ای همراهی بازار و کسبه در برخی شهرستانها با اعتراضات از طریق اعتصاب را شاهد بودیم.
۶- از نظر تداوم، این اعتراضات را میتوان در زمره طولانی ترین اعتراضات خیابانی پیوسته در عمر حکومت جمهوری اسلامی دانست.
۷- به دلیل محتوا و مطالبات مترقی این اعتراضات، جامعه جهانی، بخصوص چهره های فرهنگی، هنری و سیاسی بصورت کم سابقه ای صدای مردم ایران شدند و با اطلاع رسانی و عملکردهای خود باعث توجهات جهانی به آنچه در ایران می گذرد شدند.
۸- مطالبات معترضان که مسئله حقوق زنان در مرکزیت آن قرار داشت نشانه مثبتی از یک جامعه مترقی و مطالبه گر داشت.
۹- یکی از نقاط تمایز این اعتراضات با موارد پیشین، مقابله معترضان غیرمسلح با نیروهای سرکوب بود. صحنه های زیادی از همبستگی معترضان برای جلوگیری از دستگیر شدن افراد یا ایستادگی آنان در مقابل نیروهای مجهز به ادوات ضدشورش دیده شد.
۱۰- در کنار اعتراضات خیابانی، نبرد سایبری در دو جبهه مخالفان و موافقان وضعیت موجود پررنگ بود. سایتهای پرشمار دولتی هک شد، همبستگی جهانی هشتگ مهسا امینی را با رکورد بیش از ۳۰۰ میلیون توئیت به رتبه اول در تاریخ توییتر تبدیل کرد.
۱۱- حکومت ایران در موضوع چیدمان نیروی سرکوب میدانی با فضا دادن بیشتر به فراجا و نیروهای این واحد از یک طرف و از طرفی با اتخاذ روش های جایگزین به جای قطع کامل اینترنت کشور مانند اختلال بر اساس زمان و مکان یا کاهش سرعت نت و همینطور تقویت فیلترینگ سعی کرد روش های جدید برخورد را بیازماید. همچنین پس از کشته شدن یک افسر ارتش مشخص شد این نیروها نیز در سرکوب اعتراضات ایفای نقش کرده اند، امری که کم سابقه تلقی می شود.
۱۲- رسانه های نزدیک به نهادهای امنیتی به هدف حفظ ابتکار در اطلاع رسانی، در اقداماتی کم سابقه با اعزام گزارشگر سعی کردند به پوشش اعتراضات به شیوه خود مبادرت کنند، همچنین بطور مستمر در مورد تلفات این اعتراضات آماردهی کنند.
۱۳- این اعتراضات که فاقد رهبری و خط دهی بود نشان داد جامعه ایرانی بخصوص نسل جوان آن در مورد مطالبات حقوق بشری خود مصمم و آگاه است.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید