بی بی سی فارسی
هشدار: این مطلب ممکن است برای برخی ناراحتکننده باشد.
روز جهانی مبارزه با مجازات مرگ (۱۰ اکتبر/۱۸ یا ۱۹ مهر) از سال ۲۰۰۳ برای آگاهیرسانی و برچیدن این مجازات شکل گرفته است. بسیاری از نهادهای بینالمللی مثل عفو بینالملل و سازمان ملل از این روز حمایت کردهاند.
قتل «قانونی» هنوز در برخی کشورهای دنیا انجام میشود. بیشترین اعدامها در دنیا در کشورهای چین، ایران، مصر، عربستان، عراق، ویتنام، پاکستان و آمریکا انجام میشود. از برخی از کشورها مثل کرهشمالی آماری در دست نیست و در کشورهایی مثل چین هم ممکن است بسیاری از اعدامها اعلام نشوند.
بر اساس گزارش سازمان عفو بینالملل که در مه سال ۲۰۲۴ منتشر شد، تعداد اعدامهای ثبتشده در ایران در سال گذشته میلادی، ۸۵۳ مورد بوده که نسبت به سال قبل آن نزدیک به ۵۰ درصد افزایش داشته و ایران را -بعد از چین- در صدر جدول کشورهایی قرار داده که مجازات اعدام را اجرا میکنند. اما آمار عفو بینالملل به دلیل «محرمانگی و پنهانکاری دولتی» در چین، شامل «هزاران» مورد اعدام در این کشور نمیشود.
پنج کشوری که در سال ۲۰۲۳ بیشترین تعداد اعدام را داشتند، چین، ایران، عربستان سعودی، سومالی و ایالات متحده آمریکا بودند. در این سال تعداد احکام اعدام صادر شده در سراسر جهان ۲۰ درصد نسبت به سال قبل از آن افزایش یافته و به بیش از ۲۴۰۰ مورد رسیده است.
- در ۱۱۴ کشور دنیا مجازات اعدام از قانون حذف شده است
- در ۲۳ کشور دنیا اعدام از قانون حذف نشده، اما دست کم ۱۰ سال است که انجام نشده است
- در ۹ کشور مجازات اعدام تنها برای جرایم بسیار سنگین، چون جنایت جنگی در نظر گرفته شده است
- در ۵۶ کشور دنیا اعدام در قانون هست
-
اعدام باید با دقت و با استفاده از وسایل مناسب انجام شود وگرنه باعث زجر اعدامی میشود. در کشورهای مختلف دنیا از چند روش برای اعدام «قتل قانونی» استفاده میشود:
دار زدن (با طناب بلند): در بسیاری کشورها از جمله ایران، عراق، افغانستان و ژاپن
طول طناب و قابلیت ارتجاعی آن باید مناسب وزن فرد باشد و با دقت تعیین شود. اگر طناب زیاد طولانی باشد سر اعدامی کنده میشود و اگر زیاد کوتاه باشد جان دادن طول میکشد، حتی تا ۴۵ دقیقه. اصطلاح «کشیدن پای دیگری (pulling someone’s leg)»، از اعدام در ملاء عام آمده، وقتی طناب به اندازه کافی بلند نبود و دیگران برای پایان دادن به زجر اعدامی، پاهایش را میکشیدند. در ایران از جرثقیل برای دار زدن در ملاء عام استفاده میشود.
تیرباران: چین، عربستان، کرهشمالی
اعدامی را معمولا چشم بسته را به صندلی یا تیرک میبندند یا جلوی دیوار میگذارند و معمولا حداقل پنج نفر از حدود شش متری به قلب شلیک میکنند.
تزریق کُشنده: آمریکا، چین
در اعدام با تزریق، معمولا سه نوع ماده ترکیب میشود: داروی بیهوشی (مثل پنتوتال سدیم) + داروی فلج عضلات تنفسی (مثل پانکورونیوم) + داروی توقف ضربان قلب (پتاسیم).
بر خلاف آنچه به نظر میرسد این روش ممکن است سریع و بیدرد نباشد کما اینکه در سال ٢٠١۴ در آمریکا ٢۶ دقیقه بعد از تزریق طول کشید تا جان یک اعدامی در آمریکا گرفته شود.
آخرین اعدام با تزریق ماده سمی در آمریکا هشت روز پیش انجام شد.
برق (صندلی الکتریکی): آمریکا
سر اعدامی را میتراشند، او به صندلی میبندند، بر سر و پیشانی او اسفنج خیسانده در آبنمک میگذارند و کلاهکی که الکترود به آن وصل است را روی اسفنج مرطوب. بعد بین پانصد تا دو هزار ولت برق را ٣٠ ثانیه به زندانی وصل میکنند. این کار را تکرار میکنند تا اعدامی جان بدهد.
این روش هم ممکن است درست کار نکنند، مثل سال ١٩٩٠ که برق دادن به یک اعدامی در آمریکا سه بار تکرار شد و تا قلب و نفسش بایستد از سرش شعله پانزده سانتیمتری زبانه کشید.
این روش در آمریکا منسوخ شده اما به درخواست اعدامی انجام میشود.
اعدام با گاز نیتروژن: آمریکا
برای اولین بار در ایالت آلابامای آمریکا، در پنجم بهمن ۱۴۰۲، مجازات مرگ به روشی جدید انجام شد، با استنشاق گاز نیتروژن خالص.
کنت اسمیت که یک بار اعدام او با تزریق سم ناموفق بود با این روش اعدام شد و دستگاه قضایی آلاباما آن را «انسانیترین» روش اعدام دانست. شاهدان اعدام آقای اسمیت اما چیز دیگری گفتند، مرگ او نه آرام بود نه سریع و ۲۲ دقیقه بعد از اجرا او هنوز زنده بود تا اینکه پرده را بر پنجرهای کشیدند که شاهدان اجرای حکم را از آن نگاه میکردند.
ایده این بود که استنشاق نیتروژن خالص باعث میشود ریه بتدریج از این گاز بیرنگ و بیبو پر میشود اما پیش از آن فرد هوشیاریاش را از دست میدهد و مرگ آرام و بیدرد و رنجی خواهد داشت.
بسیاری از نهادهای حقوق بشری و پزشکان این شیوه آزمایش نشده را محکوم کردند، شیوهای که حتی دامپزشکان استفاده از آن را برای حیوانات نامناسب دانسته بودند.
آلن یوجین میلر ۵۹ ساله به جرم قتل سه نفر از همکارانش در سال ۱۹۹۹ در ایالت آلابامای آمریکا با استفاده از گاز نیتروژن اعدام شد، دومین باری که این روش برای اجرای مجازات مرگ در آمریکا به کار گرفته شد.
اعدام او پنجمین اعدام در ایالات متحده در یک هفته و هجدهمین اعدام سال در جاری میلادی بود.
شش اعدام دیگر هم برای سه ماه باقیمانده سال ۲۰۲۴ در آمریکا برنامهریزی شده است؛ بیشترین اجرای مجازات اعدام در این کشور در بیش از دو دهه گذشته.
گردن زدن: عربستان
معمولا در موارد کفر، زنا، همجنسگرایی و جادوگری انجام میشود.
منبع: عفو بینالملل