حامد آئینه وند (دانش آموخته روابط بین الملل)
سر انجام پس از عملیات موشکی ایران تحت عنوان وعده صادق ۲ علیه اهدافی نظامی در خاک اسرائیل، ارتش اسرائیل در عملیاتی تحت«عنوان روزهای پاسخ» به مناطقی نظامی در استان های تهران، ایلام و خوزستان حمله کرده است. گفته شده مراکز مورد هدف، مراکزی بودند که یا در تولید موشک مشارکت داشتند یا در زمره سامانه های پدافند هوایی جمهوری اسلامی بودند. مطابق آنچه مراکز خبری منتسب به نیروهای نظامی جمهوری اسلامی منتشر کرده اند دست کم در این حملات جدای آسیب های وارده به مراکز نظامی که تاکید شده محدود بوده اند دست کم تا لحظه نگارش این یاداشت ۴ نفر از پرسنل پدافندی ارتش ایران کشته شده اند.
📌علی رغم تبلیغات و رجز خوانی های مقامات ارتش اسرائیل از جمله وزیر دفاع یوآو گلانت درباره ضربات سنگین ، برآوردهای موجود نشان می دهد بخش کوچکی از توانمندی های ارتش اسرائیل در این حملات به کار گرفته شده است و شکل پاسخ بر خلاف تبلیغات صورت گرفته نشانی از نقره داغ کردن جمهوری اسلامی ندارد. به این معنا که زیر ساخت های نظامی، نفتی، هسته ای و نیروگاهی هدف قرار نگرفتند. انهدام چنین اهدافی از سوی اسرائیل بدون تردید خسارات وسیعی وارد می کرد و احتمال پاسخ متقابل وتشدید تنش یا حتی بروز جنگی گسترده در منطقه را در پی داشت. اجتناب اسرائیل از چنین اقدامی که در هماهنگی کاملی با امریکا صورت گرفته نشان میدهد، ایالات متحده به هیچ عنوان تمایلی به تشدید تنش ها با جمهوری اسلامی را ندارد.
📌 عموم همسایگان ایران و از جمله عربستان سعودی رقیب دیرینه ایران حملات تلافی جویانه اسرائیل به خاک ایران را محکوم کردند اما ناظران سیاسی به خوبی میدانند این محکومیت چیزی بیش از تعارفات دیپلماتیک نیست. در عمل هیچ یک از کشورهای پیش گفته نه جزء متحدان ایران محسوب می شوند و نه حتی ارتباط خوبی با جمهوری اسلامی دارند سهل است در دل از این حملات شادمان شدند. این واقعیت که جمهوری اسلامی هیچ متحدی در منطقه ندارد نه تحلیل من از شرایط که اعتراف وزیر خارجه پیشین و معاون راهبردی فعلی رئیس جمهور پزشکیان، محمد جواد ظریف است. البته جدای از تعارفات دیپلماتیک بدیهی است به هم خوردن ثبات در منطقه و تشدید در گیری جمهوری اسلامی و اسرائیل اقتصاد های نوظهوری مانند عربستان و امارات متحده عربی را خیلی بیش از ایران که سالهاست در پی تحریم های سنگین اقتصادی و فرسایش های بزرگ زیر ساختی اقتصادی ازدست رفته و خارج از مدار توسعه دارد را تحت تاثیر قراردهد. آنها به واسطه حساسیتی که به سرمایه گذاری های سنگینی که برای آینده کرده اند دارند عاقلانه است نه ازتشدید تنش های نظامی که از انزوای اقتصادی هر چه بیشتر ایران استقبال کنند، روندی که در نهایت چیزی از ایران باقی نخواهد گذاشت.
📌پیام اسرائیل و البته ایالات متحده در حمله «روزهای پاسخ» این است که صبر استراتژیک آنان درباره سیاست خارجی ستیزه جویانه جمهوری اسلامی با اهرم نیروهای نیابتی مانند حماس، حزب ا… و حوثی ها ذیل نام «جبهه مقاومت» به سرآمده است. پیام به طور خلاصه این است که اگر جمهوری
اسلامی در برابر نظمی که اسرائیل در حال شکل دهی به آن در منطقه پس از عملیات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ است مقاومت و مزاحمت تسلیحاتی ایجاد کند، مستقیم پاسخ خواهد گرفت. از شکل و محتوای بیانیه وزرات خارجه جمهوری اسلامی پس از عملیات نظامی اسرائیل و به ویژه کم اهمیت جلوه دادن آن به نظر می رسد حملات پینگ پنگی ادامه نخواهد داشت.
📌به نظر می رسدجمهوری اسلامی به دلیل شرایط داخلی و از دست دادن سرمایه اجتماعی خود بی میل به ایجاد جنگی محدود با هدف هرچه بیشتر امنیتی تر کردن فضای سیاسی اجتماعی و ایجاد همبستگی ملی تصنعی و کوتاه مدت ناشی از تعرض خارجی نباشد. به ویژه اینکه تداوم چنین فضایی کارآمدی موثری در انتقال آرام قدرت به رهبر بعدی جمهوری اسلامی دارد. برآیند وضعیت موجود در تحلیل من این نیست که جنگ جمهوری اسلامی و اسرائیل بتواند حماس یا حزب ا.. را از نابودی یا خنثی سازی حداکثری نجات دهد.
📌 به عبارت دیگر تحلیل کسانی که می گویند ورود جمهوری اسلامی به میدان جنگ برای کاهش فشار از روی حماس و حزب ا.. است به واقعیت خیلی نزدیک نیست و به نظر می رسد هسته سخت قدرت در جمهوری اسلامی و به ویژه آیت ا.. خامنه ای اهداف دیگری را دنبال می کنند که مستقیما باسیاست داخلی ایران مرتبط است. تهران به خوبی می داند حفظ حماس و حزب ا.. مثل حفظ بشار اسد که تل آویو نیز با آن همراه یا دست کم مخالف آن نبود، نیست. سکوت بشار اسد در برابر تحولات منطقه که به معنای همراهی چراغ خاموش با اسرائیل است شاهدی دیگر بر مدعای من است.