ایران وایر
چهلمین نشست علنی «کارزار جهانی نه به اعدام در ایران»، به مناسبت نخستین سالگرد آغاز فعالیت این کارزار، با حضور شماری از کنشگران سیاسی، زندانیان سیاسی سابق، حقوق‌دانان، دادخواهان و چهره‌های شناخته شده جامعه مدنی برگزار شد.
در این نشست که در تاریخ ۱۲ژانویه۲۰۲۵، مصادف با ۲۳دی۱۴۰۳طریق رسانه‌های اجتماعی «اینستاگرام»، «کلاب‌هاوس» و همچنین «یوتیوب» پخش می‌شد، چهره‌های شناخته شده‌ای همچون «صدیقه وسمقی»، اسلام‌شناس و دین‌پژوه، «نسرین ستوده»، حقوق‌دان، وکیل دادگستری و فعال حقوق‌بشر، «شیرین عبادی»، حقوق‌دان و برنده جایزه صلح نوبل، «محمود امیری‌مقدم»، مدیر سازمان حقوق‌بشر ایران و «شعله پاکروان»، مادر دادخواه «ریحانه جباری»، از زنان قربانی مجازات اعدام در ایران سخنرانی کردند.
***
نشست، با مرور فعالیت‌های یک ساله کارزار جهانی نه به اعدام آغاز شد که شامل برگزاری تجمعات اعتراضی علیه مجازات اعدام در شهرهای مختلف جهان، برگزاری اعتراضات به مناسبت‌های جهانی یا برگزاری سالگرد برای جنبش‌های اعتراضی بود.
صدیقه وسمقی: اعدام‌های سیاسی توجیهی ندارد
صدیقه وسمقی، دین‌پژوه و اسلام‌شناس برجسته ساکن ایران در این نشست، «نقش دین در مجازات اعدام» را مورد بررسی قرار داد. خانم وسمقی ضمن ابراز خرسندی از راه‌اندازی چنین کارزاری گفت: «صدور مجازات اعدام برای مخالفان توسط جمهوری اسلامی هیچ‌گونه توجیه عقلی و شرعی ندارد.»
این دین‌پژوه با اشاره به محدودیت زمان برای بسط و گسترش بحث گفت: «حقیقت این است که در مقابل شعار نه به اعدام کسی نمی‌تواند حرف حسابی بزند، اما دین‌داران، به‌خصوص در ایران که حکومت دینی داریم، در دفاع از اعدام بحث دین اسلام و مجازات قصاص را مطرح می‌کنند.»
خانم وسمقی تاکید کرد که جمهوری اسلامی از بدو انقلاب موضوع اعدام را با عناوین مختلفی همچون «محاربه»، «افساد فی‌الارض» و مواردی از این دست پیوند زده و به همین شیوه مخالفان و منتقدان خود را حذف کرده است، اتفاقی که هیچ ارتباطی با دین نداشته و ندارد. او در تشریح این وضعیت گفت: «جمهوری اسلامی تلاش می‌کند اعدام‌های سیاسی را توجیه کند و مدعی است که قصاص در قرآن آمده است. من در کتاب “تجدیدنظر در معنای قصاص” این موضوع را به تفصیل بحث کرده‌ام. وقتی به مسلمان‌ها می‌گوییم کسی را قرار است قصاص کنند، به این معناست که فردی جنایتی مرتکب شده و حالا باید به همان ترتیب مجازات شود؛ در‌حالی‌که قرآن منظورش از قصاص به‌هیچ‌وجه این نیست.»
این اسلام‌شناس برجسته گفت منظور از قصاص در اسلام، تناسب مجازات با جرم است: «من خطاب به دین‌داران می‌گویم که از قصاص دفاع می‌کنند. آیات قرآن هیچ‌کدام قصاص را تایید یا بر آن تشویق نمی‌کند؛ حتی در قتل عمد هم آیات قرآن به بخشش یا تخفیف مجرم تشویق می‌کند. بنابراین بدیهی است که اعدام‌های سیاسی را مطلقا نمی‌شود تایید کرد، چراکه آن‌ها یا منتقد هستند، یا مخالف با حکومت و اعدام آن‌ها به معنای حذف مخالف در جمهوری اسلامی است.»
صدیقه وسمقی در نهایت تصریح کرد که «اسلام قصاص و مجازات کسی را که مرتکب قتل یا جنایت نشده به هیچ‌وجه تایید نمی‌کند، حالا با هر عنوانی اسمش را بغی یا محاربه یا افساد فی‌الارض بگذارید. بنابراین باب لغو حکم اعدام در اسلام کاملا باز است. امیدوارم که تلاش‌ها برای لغو حکم اعدام در ایران به نتیجه برسد.»
محمود امیری‌مقدم: این جنبش باید حتی بعد از تغییر حکومت در ایران ادامه یابد
محمود امیری‌مقدم، مدیر سازمان حقوق‌بشر ایران که بیش از ۱۸ سال است در راستای مخالفت با صدور مجازات مرگ فعالیت می‌کند، با اشاره به اینکه از ابتدای سال میلادی تاکنون یعنی در طول ۱۲ روز، جمهوری اسلامی دست‌کم «۴۴ تن» را اعدام کرده است، گفت: «لغو کامل مجازات اعدام تا زمان حضور جمهوری اسلامی متاسفانه ممکن نیست؛ چراکه این حکومت هم به‌دلیل ایدئولوژیک بودن و هم به‌دلیل اینکه ناکارآمد و فاسد است، نمی‌تواند بدون ایجاد ترس در جامعه قدرت را نگه دارد.»
به گفته محمود امیری‌مقدم، مجازات اعدام مهم‌ترین ابزار ایجاد سرکوب در جامعه است: «جمهوری اسلامی اعدام را به بخش روزمره‌ای از زندگی مردم تبدیل کرده است، ولی اعدام افرادی که با جرایم غیرسیاسی اعدام می‌شوند، چندان از سوی جامعه توجه نمی‌گیرند. در مورد همین ۴۴ نفر که در ابتدای سال اعدام شدند، هیچ‌کدام از نهادهای حقوق‌بشری نامی از این افراد نبردند. اعدام وقتی لغو می‌شود که هریک اعدام، برای جامعه تحمل‌ناپذیر شده باشد.»
او در ادامه گفت لغو اعدام یا از طریق قانون انجام می‌شود یا تشکیل یک جنبش فراحزبی که نسبت به همه اعدام‌ها اعتراض کند؛ بدون توجه به اینکه فرد چه جرمی انجام داده است: «ما باید مقابل کسانی که برای فردای جمهوری اسلامی و اعدام آخوندها صحبت می‌شود باید مقابل این حرف ایستاد نه به این معنا که موافق بودن جمهوری اسلامی هستیم، به این معنا که حق حیات چیزی است که باید از آن دفاع کرد.»
شعله پاکروان: دادخواهی هرگز تعطیل نخواهد شد
شعله پاکروان در بخشی از گفته‌های خود به ملاقات چهار مادر دادخواه که فرزندانشان به اشکال مختلف قربانیان جمهوری اسلامی بوده‌اند در هامبورگ اشاره کرده و بر تداوم دادخواهی تاکید کرد.
خانم پاکروان گفت: «فرق دادخواهان با کنشگران سیاسی این است که کنشگران سیاسی برای به دست آوردن جایگاهی در بدنه قدرت تلاش می‌کنند، اما دادخواهان فقط می‌خواهند مطمئن باشند عزیزانشان فردای آزادی در امنیت و آرامش از خانه خارج خواهند شد. این بدین معناست که در حکومت بعدی نیز دادخواهی تداوم خواهد یافت، چراکه پایه‌های حکومت بعدی باید به‌گونه‌ای ریخته شود که دوباره گروهی سیاه‌پوش و قاب به دست و عزادار فرزندانشان نشوند.»
او در پایان گفت‌وگو از شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل خواست که همراه با «نرگس محمدی»، دیگر برنده جایزه نوبل، بیانیه‌ای در حمایت از «پخشان عزیزی» منتشر کنند و سایر برندگان نوبل را به حمایت از او تشویق کنند.
نسرین ستوده: ناقانون حجاب به دنبال قدرت‌نمایی برای مردم است
نسرین ستوده، مصوبه حجاب و عفاف را «ناقانون» نامید و گفت: «ظهور و بروز قانون در جامعه فسلفه‌ای دارد. هیچ‌کس قانون نمی‌گذارد پدر و مادری که فرزندش را زیاد حمایت می‌کند، تحت تعقیب قرار بگیرد؛ چون این نیاز جامعه نیست، اما اگر کسی به مال دیگری دست‌درازی کند، عنوان سرقت به آن می‌دهند، یا اگر کسی حیات دیگری را تهدید کند، عنوان قتل به آن می‌دهند. همه قوانین برای حفاظت و حمایت از زندگی انسان‌ها وضع می‌شوند، حالا این قانون می‌خواهد با زیر پا گذاشتن تمام حیثیت و امنیت زنان چه چیزی را تامین کند؟»
ستوده با اشاره به اعتراض رادیکال «آهو دریایی» در دانشگاه علوم تحقیقات گفت: «آن اعتراض چه امنیتی را در جامعه به خطر انداخت؟ اکثر جامعه ایران مدافع آزادی حق پوشش هستند، نقطه اوج این اعلام موافقت در جنبش ژینا مهسا امینی بود.»
این وکیل دادگستری شناخته شده با اشاره به اینکه این «ناقانون تقابلی» تا تعیین مجازات اعدام برای شهروندانی که از آن سرباز می‌زنند پیش رفته است، ادامه داد: «یکی از مهم‌ترین مواد این قانون، ماده ۳۷ آن است که می‌گوید هر شخصی با همکاری دولت‌ها، شبکه‌ها، رسانه‌ها، گروه‌ها یا سازمان‌های خارجی یا معاند، مرتکب ترویج یا تبلیغ برهنگی، بی‌عفتی، کشف حجاب یا بد پوششی شود، به حبس درجه چهار، یعنی ۵ تا ۱۰سال و جزای نقدی درجه سه، یعنی از ۳۶ تا ۵۵ میلیون تومان محکوم می‌شود، مگر اینکه جرم او مشمول ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی شود.»
نسرین ستوده تایید کرد که ماده ۲۸۶، افساد‌فی‌الارض و مجازات اعدام در بر دارد و گفت: «این قانون موضوع پوشش زنان را آ‌نقدر به موضوعی شخصی تنزل داده که فقط به‌دنبال انتقام‌جویی از زنان است، چرا که ما همه دیدیم که حکومت در جنبش مهسا از زنان ضربه بسیار سختی دریافت کرد. هرگز به فکرش نمی‌رسید زنان چنین دست به تقابل با او بزنند.»
این حقوق‌دان اشاره کرد که در «ناقانون حجاب»، مجازات آدم‌ربایی کمتر از بی‌حجابی است: «این قانون می‌گوید برهنگی اگر برای بار دوم باشد، بین ۱۰ تا ۱۵ سال حبس دارد، در‌حالی‌که آدم ربایی بین ۵ تا ۱۵ سال حبس دارد. کدامیک امنیت جامعه را بیشتر به هم می‌زند؟»
نرگس اسکندری: جان آدم‌ها برای جمهوری اسلامی ارزش ندارد
نرگس اسکندری، فعال سیاسی و شهردار ایرانی شهر فرانکفورت در این جلسه گفت: «ما باید این فعالیت که آغاز شده باید صدای بلندتری داشته باشد. جمهوری اسلامی سال‌هاست که همه حقوق را از انسان‌ها گرفته است. اعدام‌ها از همان ابتدا در جمهوری اسلامی برقرار بود. ما باید توجه پارلمان‌های اروپایی را به موضوع اعدام جلب کنیم. باید بهشان بگوییم پشت هر اعدام، یک زندگی یک انسان وجود دارد.»
شیرین عبادی: سه‌شنبه‌های نه به اعدام در زندان‌ها اتفاق مهمی است
شیرین عبادی، حقوق‌دان، وکیل‌دادگستری و برنده جایزه صلح نوبل، به مبارزات طولانی علیه صدور مجازات اعدام در ایران اشاره کرد. او به کارزار‌هایی همچون «لگام» [لغو گام به گام مجازات اعدام] بازگشت و سه‌شنبه‌های نه به اعدام را بخشی از بدنه جنبش‌های گذشته، اما قدرتمندتر و اصولی‌تر نامید.
به گفته خانم عبادی، سه‌شنبه‌های نه به اعدام از بهمن۱۴۰۲، با انتقال ۱۰ زندانی سیاسی معترض به کمبود امکانات در زندان اوین به زندان قزل‌حصار آغاز شد: « این زندانی‌ها بعد از انتقال به قزل‌حصار در اعتراض به کمبود امکانات، شنیده نشدن صدای اعتراض و همچنین اجرای حکم اعدام “محمد قبادلو” از معترضان جنبش “زن، زندگی، آزادی” اعلام کردند که سه‌شنبه‌ها دست به اعتصاب غذا می‌زنند. اقدامی عینی و عملی برای اعتراض که قابلیت همراهی بقیه زندانیان را نیز دارد و حالا می‌بینیم که بیش از ۳۰ زندان در سراسر کشور به این کارزار پیوسته‌اند.»
در پایان این نشست، «حسن صالحی»، از فعالان لغو مجازات اعدام با اشاره به اینکه اعدام فقط ابزار سرکوب و ارعاب نیست، بلکه «ابزار نسل‌کشی و پاک‌سازی قومی و نژادی» هم بوده گفت: «نمونه موفق فعالیت علیه حکم اعدام، آن سونامی توییتری است که در سال ۱۳۹۹ برای لغو مجازات اعدام سه معترض اعتراضات آبان۱۳۹۸ به راه افتاد. سه جوان به نام‌های “امیرحسین مرادی”، “محمد رجبی” و “سعید تمجیدی” که با هشتگ اعدام نکنید درباره مجازاتشان اطلاع‌رسانی و در نهایت حکمشان لغو شد. آزادی امروز “توماج صالحی” محصول همین اعتراض‌هاست. کارزار بخشی از جنبش بزرگ نه به اعدام است و باید به آینده این کارزار امیدوار بود.»
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید